Κυριακή 29 Μαΐου 2022

ΝΕΟΣ ΝΟΜΟΣ - ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ Επέλαση των κριτηρίων της αγοράς στη λειτουργία τους, στην έρευνα, στις σπουδές


Τον νέο νόμο - πλαίσιο για τα πανεπιστήμια παρουσίασε η κυβέρνηση, ως επιστέγασμα μιας σειράς νομοθετημάτων που έχει ήδη ψηφίσει για τα Ιδρύματα και την Ερευνα και ως ένα παραπέρα βήμα προσαρμογής στα κριτήρια και τις απαιτήσεις της αγοράς. Ενα μοντέλο που χτίζεται σκαλί - σκαλί από όλες τις κυβερνήσεις μέχρι σήμερα, καθώς καθεμιά απ' αυτές συμπληρώνει την προηγούμενη ή «διορθώνει» πλευρές που δεν αποδείχθηκαν αποτελεσματικές από τη σκοπιά της περαιτέρω διασύνδεσης των πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις, της λειτουργίας τους με όρους ΑΕ, της κατηγοριοποίησης και της υποβάθμισης των πτυχίων για την πλειοψηφία των φοιτητών, της αποσύνδεσης των πτυχίων από το επάγγελμα. Γι' αυτό εξάλλου και όσες αλλαγές κι αν έχουν γίνει στον νόμο - πλαίσιο για τα πανεπιστήμια από τις κυβερνήσεις, είτε της ΝΔ είτε του ΠΑΣΟΚ είτε του ΣΥΡΙΖΑ, οι βασικές πλευρές διατηρούνται, γιατί στηρίζονται στην ίδια ραχοκοκαλιά, τη στρατηγική του κεφαλαίου και της ΕΕ.

Με τον νέο νόμο - πλαίσιο επιχειρείται να γίνει ένα ακόμα βήμα στην επέλαση των κριτηρίων της αγοράς στις πανεπιστημιακές σπουδές. Δημιουργείται μια υπεραγορά Ανώτατης Εκπαίδευσης, με πανεπιστήμια που θα μπορούν να πουλούν προγράμματα, υπηρεσίες και τίτλους σπουδών πολλαπλών ταχυτήτων, φοιτητές που θα «τσιμπολογούν» πιστωτικές μονάδες, Ιδρύματα άμεσα και οργανικά συνδεδεμένα με τις επιχειρήσεις, όπου φυσικά δεν θα χωράει η διαφορετική φωνή αντίστασης και διεκδίκησης, γι' αυτό και επιχειρείται και η υπονόμευση των φοιτητικών συλλόγων ως οργάνων εκπροσώπησης των φοιτητών.

Χτύπημα σε σπουδές, πτυχία και επαγγελματικά δικαιώματα

Από την αναλυτική παρουσίαση του νέου αυτού αντιδραστικού νομοθετήματος που έκανε την Πέμπτη σε συνέντευξη Τύπου, η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας φαίνεται να κομπάζει πρώτα και κύρια για το χτύπημα στις ίδιες τις επιστημονικές σπουδές, στα πτυχία και στο αντίκρισμά τους. Κι αυτό γιατί τα πτυχία όπως τα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα καθίστανται ένα ακόμα προσόν ανάμεσα στην πανσπερμία τίτλων σπουδών που θα μπορούν να δίνουν τα ιδρύματα μέσα από προγράμματα διατμηματικά, δια-ιδρυματικά, (joint degree - απονομή από κοινού τίτλου σπουδών και dual major - απονομή 2 πτυχίων) μεταξύ Τμημάτων του ίδιου ή άλλου πανεπιστημίου εντός ή εκτός Ελλάδας, μέσα από προγράμματα τριετή (εφαρμοσμένων επιστημών με διάρκεια 7 εξάμηνων και πρακτική άσκηση), ακόμα και μονοετή (δευτερεύουσας κατεύθυνσης - minor degree)! Και όλα αυτά θα αποτυπώνονται σε ένα άθροισμα πιστωτικών μονάδων, οι οποίες πέρα από τα προγράμματα σπουδών θα συλλέγονται και από την πρακτική άσκηση (που όμως δεν θα είναι για όλους) και από άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, π.χ. συμμετοχή στη συγγραφή δημοσιεύσεων, συμμετοχή σε ερευνητικές ομάδες και ομίλους κ.λπ.

Αν συνυπολογίσουμε και τη θεσμοθέτηση «ελληνικού Erasmus» για ένα εξάμηνο ακόμα και σε μη ομοειδή επιστημονικά αντικείμενα (που δεν διευκρινίζεται αν θα εντάσσεται στα κανονικά εξάμηνα του χρόνου σπουδών ή θα προσμετράται ως επιπλέον χρόνος), καθώς και τη δημιουργία ιδρυματικού καταλόγου μαθημάτων, από τον οποίο οι φοιτητές θα μπορούν να επιλέγουν ένα ποσοστό μαθημάτων από άλλα Τμήματα και προγράμματα σπουδών, καταλαβαίνουμε ότι ανοίγει ο δρόμος για την εξατομίκευση σπουδών και πτυχίων. Ενας δρόμος που απομακρύνει ακόμα περισσότερο τους τίτλους σπουδών από τα επαγγελματικά δικαιώματα και είναι «βούτυρο στο ψωμί» της αγοράς εργασίας των πετσοκομμένων μισθών και δικαιωμάτων.

Διεύρυνση της επιχειρηματικής λειτουργίας

Τα παραπάνω βέβαια έρχονται σε ένα πανεπιστήμιο που ήδη «πουλά» μια σειρά εκπαιδευτικά προϊόντα και υπηρεσίες και που τώρα θεσμοθετείται η διεύρυνση αυτής του της λειτουργίας, με παραρτήματα που θα μπορεί να ιδρύει σε χώρες του εξωτερικού, με αξιοποίηση κάθε μορφής εμπορευματοποίησης της έρευνας, με συμμετοχή του σε εταιρικά σχήματα - εμπορικές εταιρείες, με επιχειρήσεις να του παραγγέλνουν βιομηχανικά διδακτορικά για την παραγωγή τους και «επαγγελματικά μεταπτυχιακά» για τα στελέχη τους, με επώνυμες έδρες κ.ο.κ.

Για να ανταποκριθεί σε αυτόν τον ρόλο το πανεπιστήμιο, απαιτείται και το ανάλογο μοντέλο διοίκησης που θα προωθήσει πιο αποφασιστικά την επιχειρηματική του δράση, την ίδια ώρα προφανώς που οι ανάγκες των φοιτητών θα μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Ετσι επανέρχονται τα Συμβούλια Διοίκησης, που μέλη του μπορεί κάλλιστα να είναι και απευθείας άνθρωποι της αγοράς, ενώ ο πρύτανης θα είναι κι αυτός ένα μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης. Το Συμβούλιο Διοίκησης θα έχει τον αποφασιστικό ρόλο για όλα τα οικονομικά, διοικητικά και αναπτυξιακά θέματα του Ιδρύματος, ενώ θεσμοθετείται και εκτελεστικός διευθυντής (μάνατζερ), που θα είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ του Συμβουλίου Διοίκησης και των διοικητικών υπηρεσιών του Ιδρύματος. Η Σύγκλητος περιορίζεται πλέον αποκλειστικά και μόνο σε αποφάσεις για ακαδημαϊκά θέματα.

Η επιχείρηση υπονόμευσης των φοιτητικών συλλόγων θα μείνει στα χαρτιά, εκεί που βρίσκεται δέκα χρόνια τώρα

Σε αυτό το μοντέλο διοίκησης και επιχειρηματικής λειτουργίας η κυβέρνηση θέλει να εμπλέξει και να κάνει χειροκροτητές και τους φοιτητές. Επιχειρεί να στήσει ένα παραμάγαζο δίπλα στο Συμβούλιο Διοίκησης που το ονομάζει «Συμβούλιο Φοιτητών», τα μέλη του οποίου θα εκλέγονται με ενιαίο ψηφοδέλτιο και θα έχει γνωμοδοτικό ρόλο για φοιτητικά ζητήματα προς το Συμβούλιο Διοίκησης. Οπως περιγράφηκε στην παρουσίαση, οι προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές και οι υποψήφιοι διδάκτορες θα ψηφίζουν με ενιαίο ψηφοδέλτιο για την εκλογή των εκπροσώπων τους στα Τμήματα, και απ' αυτούς τους εκπροσώπους θα συναπαρτίζεται το «Συμβούλιο Φοιτητών», με σκοπό να παίξει τον ρόλο του «συνδαιτυμόνα» του Συμβουλίου Διοίκησης και του επιχειρηματικού πανεπιστημίου, οδηγώντας τους φοιτητές σε πλήρη ενσωμάτωση σε αυτά τα σχέδια.

Στην πραγματικότητα, αυτό που θέλει να φέρει η κυβέρνηση με τον επικείμενο νόμο δεν είναι καθόλου καινούργιο. Είναι θεσμοθετημένο από το 2011, από τον νόμο - πλαίσιο της τότε κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ (νόμος Διαμαντοπούλου), και διατηρήθηκε θεσμοθετημένο από όλες τις μετέπειτα κυβερνήσεις ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Εμεινε όμως εκεί, στα χαρτιά. Γιατί το φοιτητικό κίνημα κατέστησε αυτήν τη διαδικασία ανενεργή. Γιατί οι φοιτητές έχουν εκπροσώπους, αυτούς που εκλέγουν κάθε χρόνο στα ΔΣ των Συλλόγων τους μέσα από τις φοιτητικές εκλογές. Μέσα από τους Συλλόγους τους διεκδικούν και προβάλλουν τα αιτήματά τους για όλα αυτά που τους αφορούν, απέναντι και στις διοικήσεις των Ιδρυμάτων και στην ίδια την κυβέρνηση.

Και ειδικά τώρα, μέσα από τη δράση τους και την ψήφο τους στις πρόσφατες φοιτητικές εκλογές, με την ανάδειξη της «Πανσπουδαστικής ΚΣ» σε πρώτη δύναμη πανελλαδικά, πρώτη σε πάνω από 180 Συλλόγους και σε 15 Ιδρύματα, αυτή η γνήσια φοιτητική εκπροσώπηση αποκτά νέα, ουσιαστική δυναμική για τα συμφέροντα των ίδιων των φοιτητών. Και δίνει ηχηρή απάντηση στο πανεπιστήμιο της αγοράς, που στέκεται μακριά από τις ανάγκες των φοιτητών και τις βλέπει σαν κόστος.

Η προσπάθεια λοιπόν υπονόμευσης αυτών των φοιτητικών συλλόγων από την κυβέρνηση δεν θα περάσει. Θα πέσει στο κενό, εκεί όπου βρίσκεται εδώ και πάνω από δέκα χρόνια που είναι θεσμοθετημένη.

Ριζοσπάστης 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου