Το ιστορικό της διαμόρφωσης της έκδοσης της «Σύγχρονης Εποχής» παρουσίασε ο Βασίλης Οψιμος, μέλος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ, σημειώνοντας:
«Η έκδοση της "Σύγχρονης Εποχής" "Για την ταξική πάλη στην Ουκρανία" αποτελεί μια συλλογή 91 κειμένων των Β. Ι. Λένιν και Ι. Β. Στάλιν, από τα οποία τα 24 δημοσιεύονται για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα. Αφορούν την εξέλιξη της ταξικής πάλης και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην περιοχή της Ουκρανίας μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1930, μια περίοδο που περιλαμβάνει και τα πρώτα βήματα συγκρότησης της ΕΣΣΔ.
Αφορμή για την έκδοση στάθηκε η αντικομμουνιστική λάσπη που εκτοξεύουν τόσο τα επιτελεία των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ όσο και εκείνα της αστικής τάξης της Ρωσίας, από την έναρξη του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία τον Φλεβάρη του 2022. Και οι δύο πλευρές θέλουν να παρουσιάσουν την πολιτική της ΕΣΣΔ στο εθνικό ζήτημα ως τη μήτρα, δήθεν, της σημερινής σύγκρουσης στην Ουκρανία, αποκρύπτοντας έτσι την πραγματική αιτία, που είναι η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών για τον έλεγχο πλουτοπαραγωγικών πηγών, σφαιρών επιρροής, δρόμων μεταφοράς Ενέργειας και εμπορευμάτων.
Από τη μια μεριά η αντιδραστική κυβέρνηση της Ουκρανίας, που τα τελευταία 10 χρόνια καταπιέζει βάρβαρα τα δικαιώματα του ρωσικής καταγωγής πληθυσμού και όχι μόνο, και τα επιτελεία του ευρωατλαντικού ιμπεριαλισμού, που για δεκαετίες έχουν πρωτοστατήσει συστηματικά σε παραβιάσεις κρατικών συνόρων ανά τον πλανήτη, επιχειρούν υποκριτικά να εμφανίσουν τον σημερινό πόλεμο από τη σκοπιά τους ως πόλεμο για την υπεράσπιση της εθνικής αυτοδιάθεσης και του απαραβίαστου των συνόρων. Κατηγορούν τη σοβιετική εξουσία για τη συντριβή, στον εμφύλιο πόλεμο (1918 - 1922), της δήθεν ομόθυμης επιδίωξης του ουκρανικού λαού για κρατική ανεξαρτησία, επίσης για συστηματικές παραβιάσεις των εθνικών δικαιωμάτων των Ουκρανών, για προσπάθειες εκρωσισμού του πληθυσμού, μέχρι και για σχεδιασμένη απόφαση "γενοκτονίας" του ουκρανικού πληθυσμού τη δεκαετία του 1930.
Από την παρουσίαση της έκδοσης |
Τα κείμενα της παρούσας συλλογής δίνουν αποστομωτική απάντηση σε όλες αυτές τις λαθροχειρίες της μιας και της άλλης πλευράς, που παρά την προβαλλόμενη "αβυσσαλέα έχθρα" ανάμεσά τους, δεν δυσκολεύονται να συμπλεύσουν στον αντικομμουνισμό και στον αντισοβιετισμό.
Ιδιαίτερη ιστορική σημασία έχουν τα αδημοσίευτα μέχρι σήμερα τηλεγραφήματα του Στάλιν προς τον Λένιν την περίοδο Φλεβάρη - Αυγούστου 1920, όταν ο Στάλιν βρισκόταν για μεγάλα διαστήματα στην περιοχή της Ουκρανίας, με καθοδηγητική ευθύνη στο επιτελείο του νοτιοδυτικού μετώπου του Κόκκινου Στρατού. Τα τηλεγραφήματα αυτά φανερώνουν τα σύνθετα ζητήματα που είχε να αντιμετωπίσει η επαναστατική εξουσία στην περιοχή και τη στενότατη συνεργασία των δύο μπολσεβίκων ηγετών, καταρρίπτοντας πλήρως τις ανιστόρητες απόψεις περί αντιπαράθεσης μεταξύ τους».
Το άνοιγμα της εκδήλωσης έκανε ο Δημήτρης Ξεκαλάκης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και διευθυντής της «Σύγχρονης Εποχής», ο οποίος αναφέρθηκε στην ιδεολογικοπολιτική διαπάλη με διάφορες αντικομμουνιστικές και αντισοβιετικές αντιλήψεις μετά την έναρξη του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία το 2022. Ανάμεσα σε άλλα σημείωσε:
«Η συλλογή κειμένων των Β. Ι. Λένιν και Ι. Β. Στάλιν εκτός των άλλων απαντάει στον πολύμορφο αντικομμουνισμό και αντισοβιετισμό όλων των αποχρώσεων και από όλα τα εμπλεκόμενα στρατόπεδα, που ξετυλίχτηκε με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, μέσα από τον λόγο των ίδιων των πρωταγωνιστών της Ιστορίας. (...)
Ολες οι πλευρές συκοφαντούν προκλητικά την ανεκτίμητη προσφορά του Λένιν και της μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, τα επιτεύγματα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Η συκοφάντηση των μπολσεβίκων γίνεται και από τις δύο πλευρές των εμπλεκόμενων, που έχουν κάθε λόγο άλλωστε, γίνεται όμως και από ορισμένους που μιλούν στο όνομα των επιτευγμάτων της ΕΣΣΔ και της επαναστατικής θεωρίας, διαστρεβλώνοντας τον Λένιν. (...)
Με αφορμή και τον πόλεμο στην Ουκρανία, άνοιξε μια συζήτηση για τον ιμπεριαλισμό και τα χαρακτηριστικά του, στην οποία προσπαθούν να παρέμβουν οπορτουνιστικές δυνάμεις και μια σειρά αναλυτές, δημοσιολόγοι που ενώ δηλώνουν μαρξιστές - λενινιστές, η συνολική τους στάση παραπέμπει σε γραμμή συνεργασίας με αστικές τάξεις και υποταγή σε ιμπεριαλιστικά κέντρα. (...)
Ο ιμπεριαλισμός είναι ο μονοπωλιακός καπιταλισμός, στηρίζεται στις μεγάλες μετοχικές επιχειρήσεις, στα μονοπώλια, στην αυξημένη σημασία της εξαγωγής κεφαλαίου σε σχέση με την εξαγωγή εμπορευμάτων, στη δημιουργία του χρηματιστικού κεφαλαίου, στο μοίρασμα και ξαναμοίρασμα των αγορών και των εδαφών. Τα χαρακτηριστικά αυτά δεν αφορούν μόνο τα κράτη που βρίσκονται στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας, αλλά είναι ενιαία, γιατί ενιαία είναι η μονοπωλιακή, αντιδραστική εποχή του καπιταλισμού.
Κάθε καπιταλιστικό κράτος αποτελεί μέρος του ιμπεριαλιστικού συστήματος και αντικειμενικά ασκεί ιμπεριαλιστική πολιτική, ανάλογα με την οικονομική, πολιτική και στρατιωτική του δύναμη, μέσα σε ένα πλέγμα ανισότιμων αλληλεξαρτήσεων και εξαρτήσεων, με αλλαγές και αναδιατάξεις που προκαλεί ο νόμος της ανισόμετρης ανάπτυξης. Η θέση στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα δεν αθωώνει τις αστικές τάξεις και τα αστικά κράτη που κατέχουν χαμηλότερη θέση στο ιμπεριαλιστικό σύστημα και επιζητούν την αναβάθμισή τους. (...)
Η ίδια η ζωή καταρρίπτει τους θεωρητικούς κομπογιαννίτες και αγύρτες, τους οπορτουνιστές που αναζητούν φιλολαϊκές ιμπεριαλιστικές συμμαχίες και αθωώνουν τις αστικές τάξεις των κρατών που δεν ανήκουν στις ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.
Οι εξελίξεις στην Ουκρανία, στη Μέση Ανατολή και την Παλαιστίνη επιβεβαιώνουν ότι καμία σοβαρή ανάλυση δεν μπορεί να γίνει αν δεν συνεκτιμηθεί το σύνολο των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, που κύριο χαρακτηριστικό τους είναι οι ανισότιμες αλληλεξαρτήσεις μεταξύ περισσότερο ή λιγότερο ισχυρών αστικών κρατών. Αποτελούν μέρος της μεγάλης εικόνας των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, που μαίνονται σε όλη την υδρόγειο, και αναδεικνύουν τους κινδύνους από τον ανταγωνισμό ΗΠΑ - Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, τη σύγκρουση ανάμεσα στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο και στο υπό διαμόρφωση ευρασιατικό με επικεφαλής την Κίνα και τη Ρωσία».
Ο Αποστόλης Χαρίσης, μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ και πρόεδρος του Συλλόγου «Εμείς που σπουδάσαμε στον Σοσιαλισμό», στάθηκε στην αντίληψη του μαρξισμού - λενινισμού για το έθνος και το εθνικό ζήτημα, και στα σύνθετα καθήκοντα που είχαν να αντιμετωπίσουν οι μπολσεβίκοι στο ζήτημα αυτό πριν και μετά τη σοσιαλιστική επανάσταση:
Ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η τοποθέτηση αφορά «πλευρές που άπτονται του λεγόμενου εθνικού ζητήματος και του κοινωνικού ζητήματος, δηλαδή της πάλης των τάξεων, και της σύνδεσης μεταξύ τους όσον αφορά την εποχή όπου αναφέρονται τα κείμενα των Λένιν και Στάλιν. Μπορεί το θέμα να αναφέρεται ιδιαίτερα στην Ουκρανία, αλλά ουσιαστικά αφορά την ουσία της "εθνικής πολιτικής" του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος.
Το κεντρικό στοιχείο εδώ είναι το έθνος, που ως κατηγορία συνιστά μια σταθερή κοινότητα ανθρώπων που συνδέονται μεταξύ τους με χαρακτηριστικά όπως το κοινό έδαφος, η (φιλολογική) γλώσσα, οι οικονομικές σχέσεις και μια ορισμένη κοινή ψυχοσύνθεση, που εκφράζεται σε ιδιαίτερο πολιτισμό και παράδοση. Το έθνος ως κατηγορία αντιστοιχεί στην περίοδο του καπιταλισμού, είναι μια μορφή κοινωνικής συμβίωσης που με ιδιαίτερο τρόπο αντανακλά το περιεχόμενο της καπιταλιστικής κοινωνίας.
Στην περίοδο της σοσιαλιστικής επανάστασης στη Ρωσία, που συνιστούσε ένα πολυεθνικό καπιταλιστικό κράτος, με πολλές επιβιώσεις και παλιότερων κοινωνικών μορφών, με τεράστιες ανισότητες μεταξύ των διαφόρων εθνών και λαών και με την έντονη εθνική καταπίεση από την πλευρά του ρωσικού μεγαλοκρατικού εθνικισμού και πολιτικής αφομοίωσης, η επίλυση του εθνικού ζητήματος είχε κρίσιμη και καθοριστική σημασία για την περαιτέρω πορεία της κοινωνικής απελευθέρωσης.
Σε αντίθεση με τις αντιλήψεις αστικών πολιτικών δυνάμεων και ιδεολογιών, αλλά και μέρους των επαναστατών της εποχής, η πολιτική των μπολσεβίκων στο εθνικό ζήτημα βασίστηκε στην εθνική αυτοδιάθεση, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος απόσχισης του κάθε ξεχωριστού έθνους, στην απελευθέρωση, ανάδειξη, ενίσχυση και άνθιση της εθνικής ζωής κάθε ξεχωριστού έθνους και λαού. Η νίκη του εργατικού κινήματος στο εσωτερικό του κάθε έθνους είναι λογικό να οδηγεί στη συνένωση των ξεχωριστών εθνών στο πλαίσιο της σοσιαλιστικής κοινωνίας με τη μορφή της ισότιμης ομοσπονδίας, μέχρι η ανθρωπότητα να περάσει σε μια νέα μορφή κοινωνικής συμβίωσης, που να απλώνεται στο σύνολο της ανθρωπότητας. Στην περίπτωση της ΕΣΣΔ, μαζί με τα επιμέρους σοσιαλιστικά έθνη, με την ιδιαίτερη και ανεπτυγμένη εσωτερική τους ζωή, και στη βάση αυτών των εθνών, αναπτυσσόταν η κατηγορία μορφής κοινωνικής συμβίωσης που ονομάστηκε σοβιετικός λαός (λαός των συμβουλίων), μια ιδιαίτερη ιστορική μορφή, που προοριζόταν να απλωθεί σε όλη την ανθρωπότητα.
Μπορεί η διαδικασία αυτή να αναχαιτίστηκε και να αναστάλθηκε προσωρινά, αλλά είναι αναπόφευκτο να ξαναρχίσει και να αναπτυχθεί έως το τέλος, την ελεύθερη κοινωνικοποιημένη ανθρωπότητα.
Η συλλογή κειμένων που περιλαμβάνεται στην έκδοση δίνει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να εμβαθύνει σε αυτήν την ουσιαστική πλευρά της παγκόσμιας ιστορικής διαδικασίας, που συνεχίζεται. Ακόμη, τον βοηθά σημαντικά να κατανοήσει το υπόβαθρο της σημερινής κατάστασης στην Ουκρανία, στη Ρωσία και σε όλες εκείνες τις περιοχές όπου συντελέστηκε η διαδικασία σοσιαλιστικής οικοδόμησης στον 20ό αιώνα».
Εξαιρετικά ενδιαφέρον!
ΑπάντησηΔιαγραφή