Κυριακή 14 Απριλίου 2024

«Ευρωπαϊκή Ενωση - Πανεπιστήμιο - Ερευνα: Αλήθειες και Μύθοι»


Αποσπάσματα από ομιλίες στην εκδήλωση της Τομεακής Οργάνωσης Πανεπιστημίων - Ερευνας της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ

 

RIZOSPASTIS

Πολλές πλευρές από τις συνέπειες της πολιτικής της ΕΕ στα πανεπιστήμια και την έρευνα ανέδειξε η εκδήλωση που διοργάνωσε την Πέμπτη η Τομεακή Οργάνωση Πανεπιστημίων - Ερευνας της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ, όπου μίλησαν ο Κυριάκος Ιωαννίδης, μέλος της ΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ και η Αφροδίτη Κτενά, βουλευτής του ΚΚΕ και πανεπιστημιακός.

Ο Κ. Ιωαννίδης στην ομιλία του, μεταξύ άλλων, ανέφερε για την ΕΕ ότι «η κοινά συμφωνημένη αντιδραστική στρατηγική δημιουργεί αποκλεισμούς ακριβώς γιατί δουλεύει για μια ταξικά πολωμένη κοινωνία. Μια κοινωνία που βλέπει σαν καύσιμη ύλη τη δημιουργική δύναμη του ανθρώπου και όταν αυτή δεν είναι πια χρήσιμη για την καπιταλιστική κερδοφορία, θεωρείται περιττή και απαξιώνεται.

Σε αυτή την κανονικότητα της ΕΕ είναι που μπορούν να εξηγηθούν τα ποσοστά της ανεργίας των αποφοίτων πανεπιστημιακής εκπαίδευσης ηλικίας 25-34 ετών που σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2022, στην Ελλάδα φτάνουν το 21%, στην Ισπανία το 20%, στην Ιταλία το 30%, στη Γαλλία το 14%. Και αυτά τα στοιχεία δεν αφορούν μόνο τον ευρωπαϊκό νότο αλλά και το περίφημο σκανδιναβικό μοντέλο, καθώς στη Δανία το ποσοστό φτάνει το 15%, στη Σουηδία το 14% και στη Φινλανδία το 15%. Ετσι, λοιπόν, στην Ευρωπαϊκή Ενωση, το φαινόμενο της πιο ακραίας απαξίωσης της επιστημονικής δύναμης, η ανεργία στις ηλικίες 25-34 ετών φτάνει στον μέσο όρο του 15%!

Και αν κάποιος, έστω και καλοπροαίρετα, πει ότι τώρα πια το πτυχίο δεν φτάνει, τότε δεν έχουμε παρά να πούμε ότι πέντε χρόνια μετά την απόκτηση του μεταπτυχιακού ή του διδακτορικού, το ποσοστό της ανεργίας στην ΕΕ φτάνει κατά μέσο το 11% με την Ελλάδα να κινείται στο 19%».

Μιλώντας για την εμπορευματοποιημένη πανεπιστημιακή εκπαίδευση πρόσθεσε ότι «στην Ελλάδα σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ οι ιδιωτικές δαπάνες, δηλαδή αυτά που πληρώνει το νοικοκυριό, για τη δημόσια πανεπιστημιακή εκπαίδευση ανέρχονται σε 382 εκατομμύρια ευρώ το 2020! Προσοχή! Μιλάμε για τα δημόσια πανεπιστήμια.

Στη Δανία του σκανδιναβικού μοντέλου δίνονται 734 εκατομμύρια ευρώ, στη Σουηδία, που έχει και τον ίδιο πληθυσμό μάλιστα με την Ελλάδα, 865 εκατομμύρια. Ο μέσος όρος δε σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης ανέρχεται στα 1,6 δισ. ευρώ. Να σημειωθεί εδώ μάλιστα ότι ενώ ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ενωση ως προς την κατεύθυνση των ιδιωτικών δαπανών είναι 56% στα δημόσια πανεπιστήμια και 34% στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, στην Ελλάδα, όπως είναι λογικό, είναι αντίστροφη η αναλογία, με το 38% να κατευθύνεται στα δημόσια και το 62% να αφορά τα κολέγια κ.τ.λ.

Αυτό λοιπόν είναι το ευρωπαϊκό κεκτημένο και η περίφημη κανονικότητα που μόνο κόστος για τους λαούς συνεπάγεται».

Οικονομικά «εργαλεία» ευθυγράμμισης με τις κατευθύνσεις της ΕΕ

«Ανάμεσα στους στρατηγικούς στόχους που προωθούνται από την ΕΕ - συνέχισε ο Κ. Ιωαννίδης - είναι και η ολοένα και μεγαλύτερη απαλλαγή του κράτους από τη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων και μεταφορά του κόστους στις πλάτες των φοιτητών και των οικογενειών, με την εύηχη λέξη της "αυτονομίας" αλλά και την πιο κατατοπιστική της αυτοχρηματοδότησης.

Ετσι η επιλεκτική υποχρηματοδότηση των πανεπιστημίων για τις ανάγκες των πολλών, είναι αποτέλεσμα των προτεραιοτήτων στην κατεύθυνση της κρατικής χρηματοδότησης υπέρ των λίγων της κοινωνίας. Αλλά και συνειδητή υποβάθμιση υπηρεσιών, φοιτητικής μέριμνας, υποδομών κ.ά. που στρώνει το έδαφος για ολοένα και μεγαλύτερη μετακύλιση της αναζήτησης "βιωσιμότητας" από τα ίδια τα πανεπιστήμια, που "περνάει" μέσα από την επιχειρηματική δράση και λειτουργία των ΑΕΙ, επιβολή διδάκτρων, αναζήτηση χορηγών κ.ά.

Αντίστοιχα, σημαντικό "εργαλείο" ευθυγράμμισης με τις κατευθύνσεις της ΕΕ, είναι τα διάφορα, κατά καιρούς "ευρωπαϊκά κονδύλια", το ΕΣΠΑ, τώρα το Ταμείο Ανάκαμψης κ.ά. Οχι μόνο γιατί συνοδεύεται με αντιλαϊκά προαπαιτούμενα η κάθε "εκταμίευση" χρημάτων που έχουν συγκεντρωθεί από την φορο-αφαίμαξη των ευρωπαϊκών λαών. Αλλά και γιατί μιλάμε τελικά για παρέμβαση στην κατεύθυνση και το περιεχόμενο της έρευνας, ώστε να υπηρετεί τους στόχους της ανάπτυξης των κερδών των λίγων.

Κυρίαρχο αυτήν την περίοδο είναι οι στόχοι για "πράσινη" και "ψηφιακή μετάβαση" στην ΕΕ, οπότε και κάθε ερευνητική εργασία αν θέλει να προχωρήσει, δηλαδή να χρηματοδοτηθεί, οφείλει να έχει μια "πράσινη" ή "ψηφιακή" ετικέτα...

Οι ελληνικές κυβερνήσεις, όπως και η σημερινή της ΝΔ, εξειδικεύουν μέσα από "μαρκαρισμένα" υπο-προγράμματα χρηματοδότησης αυτές τις στρατηγικές κατευθύνσεις και στην έρευνα, ώστε να επιτυγχάνουν τους παραπάνω στόχους.

Τέτοιο παράδειγμα είναι η εφαρμογή της εθνικής και περιφερειακής Στρατηγικής Εξυπνης Εξειδίκευσης (RIS3) - ΕΣΠΑ 2021-2027, που αφορά σε έρευνα και καινοτομία. Σε αυτήν γίνεται εμφανές πού επιδιώκουν να προσανατολίζεται η έρευνα και οι καινοτόμες ανακαλύψεις. Μαζί με τις κεντρικές κατευθύνσεις για "πράσινη και ψηφιακή μετάβαση", υπάρχουν και οι πιο σαφείς ιεραρχήσεις, για να βελτιωθούν οι όροι κερδοφορίας τμημάτων του ελληνικού κεφαλαίου, όπως είναι ο τουρισμός και η ναυτιλία.

Για παράδειγμα, στο ΠΑΔΑ - το οποίο με 60 χιλιάδες φοιτήτριες και φοιτητές δεν έχει καν εστίες - δόθηκαν πρόσφατα 8 εκατομμύρια μόνο για την αγορά ακινήτου για να στεγαστεί "κέντρο καινοτομίας στον τουρισμό". Μάλιστα, περιγράφεται ξεκάθαρα πως στόχος είναι να συμβάλει, μέσα από τα αποτελέσματα που θα παραγάγει, στην προσέλκυση τουριστών - πελατών όλο το έτος, κι όχι μόνο τους θερινούς μήνες που κατά βάση ισχύει σήμερα. (...)

Με άλλα λόγια, οι υποδομές και οι επιστήμονες - ερευνητές ενός δημόσιου πανεπιστημίου, χρηματοδοτούνται από τα δικά μας χρήματα, για να καινοτομήσουν με σκοπό να κερδίζουν οι μεγαλοξενοδόχοι, οι ναυτιλιακές, οι αεροπορικές κ.ά. μονοπώλια που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό, ώστε να μη χάνεται ούτε μέρα από την οποία θα μπορούσαν να αυξήσουν τα αμύθητα κέρδη τους.

Με απλά λόγια; Η επιχειρηματική λειτουργία όχι μόνο δεν αποτελεί λύση στα προβλήματα της κοινωνικής πλειοψηφίας αλλά είναι αιτία τους, γιατί στον πυρήνα της - απολύτως φυσιολογικά και κόντρα στους ευσεβείς πόθους για υγιή επιχειρηματικότητα - έχει την επιδίωξη της συσσώρευσης κεφαλαίου το οποίο θα επενδύεται στο βαθμό που θα αποδίδει το μέγιστο δυνατό κέρδος, γεννώντας μια αλυσίδα τεράστιων αντιφάσεων.

Τι να πούμε;

Οτι στην εποχή της διεπαφής εγκεφάλου - υπολογιστή, σκοτώθηκαν 57 άνθρωποι, αφού ο σιδηρόδρομος λειτουργεί manual;

Οτι στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, πέφτουν σοβάδες και παράθυρα στα πανεπιστήμια, ότι η Αρχιτεκτονική στην Πάτρα κάνει μαθήματα σε κοντέινερ;

Οτι νέοι επιστήμονες καλούνται να βάλουν τις γνώσεις και τις ικανότητές τους στην υπηρεσία των πολεμικών μηχανών και σκοπών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ;

Οτι είναι πραγματικά δεκάδες χιλιάδες όσοι και όσες έχουν δυνατότητες, γνώσεις και θέληση να συμβάλουν στην κοινωνία και μένουν άνεργοι-ες ή ετερο-απασχολούνται;».

Πώς μεταφράζεται η πολιτική της ΕΕ στα πανεπιστήμιά μας

Η Αφροδίτη Κτενά αναφέρθηκε αναλυτικότερα στις συνέπειες της πολιτικής της ΕΕ στα πανεπιστήμια και την έρευνα, στη στρατηγική του Ενιαίου Χώρου Εκπαίδευσης της ΕΕ σημειώνοντας αρχικά μεταξύ άλλων:

«Στα πανεπιστήμια, η διαδικασία της Μπολόνια ξεκίνησε επίσημα το 1999 και εδράζεται στη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992). Θυμίζουμε τις 4 ελευθερίες της: Κίνησης προσωπικού, υπηρεσιών, εμπορευμάτων, κεφαλαίων.

Τώρα 30 χρόνια μετά, έχουμε αρκετά στοιχεία για να μελετήσουμε το αποτύπωμά τους στην Εκπαίδευση και την Ερευνα.

Την κινητικότητα προσωπικού τη βιώσαμε και τη βιώνουμε ως brain drain, ως απογείωση της ευελιξίας στις εργασιακές σχέσεις - ειδικά οι νέοι ερευνητές ξέρουν πολύ καλά τι σημαίνει ευελιξία στη ζωή τους και την εργασία τους -, ως πάγωμα των προσλήψεων μόνιμου προσωπικού και ανανέωση του δυναμικού με συμβασιούχους, ως αποδυνάμωση των εργαστηρίων από πολύτιμο, έμπειρο προσωπικό, ως στρέβλωση της αναπαραγωγής του δυναμικού σε ΔΕΠ κι ερευνητών με ολέθριες συνέπειες για το εκπαιδευτικό κι ερευνητικό έργο κ.λπ.».

Αναφέρθηκε στη διεθνοποίηση που τόσο πολύ ακούσαμε από την κυβέρνηση στη συζήτηση για τον πρόσφατο νόμο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δείχνοντας ότι είναι «η Εκπαίδευση ως εμπορικό προϊόν για εκπαιδευτικό τουρισμό. Η διεθνής αγορά είναι πολύ μεγάλη και τα μονοπώλια στη χώρα μας θέλουν μερίδιο - θυμηθείτε τα επιχειρήματα περί εκπαιδευτικού κόμβου, την περίπτωση της Κύπρου κ.λπ. Εδώ έρχονται και κουμπώνουν τα όσα ακούσαμε περί ναυαρχίδας για το δημόσιο πανεπιστήμιο και η χρηματοδότηση των ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών μέσω ΤΑΑ. (...)

Τα έσοδα από δίδακτρα σε ξένους φοιτητές οδηγούν σε προσανατολισμό των προγραμμάτων σπουδών σε θέματα ελκυστικά προς την πελατεία και σε μαρασμό προγραμμάτων σπουδών που έχει ανάγκη ο τόπος, σε αποσύνδεση διδασκαλίας κι έρευνας, η στελέχωση κι οι εργασιακές σχέσεις αλλάζουν ανάλογα με την πελατεία, σε κλείσιμο τμημάτων, ακόμα και Πανεπιστημίων με απρόβλεπτες συνέπειες για φοιτητές και προσωπικό».

Κοινά συμφωνημένη στρατηγική από ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ

Και, μεταξύ άλλων, επισήμανε: «Ολα τα παραπάνω είναι εναρμονισμένα με τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης (ΕΧΕ), το διάδοχο σχήμα του ΕΧΑΕ.

Ο ΕΧΕ έχει ορίζοντα το 2030 και ενδιάμεσο σταθμό το 2025 που ολοκληρώνονται και οι δράσεις του ΤΑΑ. Αφορά όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και, με κριτήριο την αναπαραγωγή φθηνού, αναλώσιμου αλλά ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, προωθεί την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, τη διιδρυματική συνεργασία (βλ. "Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια" και τώρα το "Ευρωπαϊκό Πτυχίο", τις ρυθμίσεις για τον ΔΟΑΤΑΠ, την αναγνώριση μέρους σπουδών... ), την κινητικότητα, τη στροφή στις δεξιότητες, τη σύνδεση τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης, τα μικροδιαπιστευτήρια.

Αναφέρεται μόνο σε χώρες της ΕΕ και ένας από τους έξι άξονές του είναι η "Γεωπολιτική Διάσταση" που περιλαμβάνει δράσεις διεθνοποίησης. Δηλαδή από τη μία προωθείται η προσέλκυση φοιτητών - πελατών εκτός ΕΕ, για brain gain και από την άλλη η προώθηση των συμφερόντων της ΕΕ στον ανταγωνισμό της με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα!

Οι τελευταίοι νόμοι για τα Πανεπιστήμια (Κεραμέως και Πιερακάκη) αλλά και ο νόμος για την επαγγελματική εκπαίδευση που ψηφίστηκε πρόσφατα εναρμονίζουν το θεσμικό πλαίσιο στη χώρα μας με τον ΕΧΕ.

Σημαντική λεπτομέρεια: Ο ΕΧΕ υπερψηφίστηκε από ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ. Τώρα καταλαβαίνετε γιατί κατά τη συζήτηση του ν/σ για ιδιωτικά, οι βουλευτές τους κατακεραύνωναν την αντισυνταγματικότητα του νόμου και την ίδρυση των ιδιωτικών αλλά για την "ταμπακέρα", που ήταν η ιδιωτικοποίηση της "ναυαρχίδας", τσιμουδιά!

Ο Ν. 5094/2024 (Πιερρακάκη) συμπλήρωσε το θεσμικό οπλοστάσιο του ΕΧΕ στη χώρα μας με τη "διπλή απελευθέρωση" και της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, δηλαδή την παράδοσή της στις δυνάμεις της αγοράς.

Ανοιγμα στα ιδιωτικά και ιδιωτικοποίηση των δημόσιων, δηλαδή μεταφορά στις πλάτες του λαού του κόστους της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης».

Και τόνισε συμπερασματικά: «Πέρα από τις διάφορες αντιπολιτευτικές κορόνες, καμιά κυβέρνηση δεν "ξήλωσε" εμβληματικές διατάξεις της προηγούμενης κυβέρνησης. Ισα ίσα. Αλληλοσυμπληρώνονταν. Το αστικό κράτος έχει συνέχεια...

Μόνο το κίνημα κατάφερε να καθυστερήσει και να αναστείλει εξελίξεις».

 

Ριζοσπάστης 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου