ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Πάνω από 1 τρισ. ευρώ στους επιχειρηματικούς ομίλους σε μια τετραετία!

 

Επιδοτήσεις σε ΑΠΕ ανά τεχνολογία

Επιδοτήσεις που ξεπερνούν τα 1,1 τρισ. ευρώ παρείχαν άμεσα και έμμεσα στους επιχειρηματικούς ομίλους της Ενέργειας οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών της ΕΕ των 27 το διάστημα 2020 - 2023. Αυτό προκύπτει σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έκθεση της ΕΕ για την παρακολούθηση των επιδοτήσεων στον τομέα της Ενέργειας.

Τα στοιχεία της μελέτης βασίζονται στα δεδομένα των εθνικών προϋπολογισμών και σχετικές εκθέσεις.

Συγκεκριμένα, το συνολικό ποσό επιδοτήσεων στον τομέα της Ενέργειας στην ΕΕ αυξήθηκε από 199 δισ. το 2020 σε 213 δισ. το 2021. Στη συνέχεια, εκτοξεύθηκε σε 397 δισ. ευρώ το 2022 και έπειτα μειώθηκε κατά 10%, σε 354 δισ. ευρώ έως το 2023. Σε σχετικούς όρους, οι επιδοτήσεις στον τομέα της Ενέργειας αυξήθηκαν από το 1,3% του ΑΕΠ της ΕΕ το 2021 στο 2,37% το 2022 και στο 2,1% το 2023.

Σύμφωνα με τη μελέτη, οι επιδοτήσεις στον τομέα της Ενέργειας παρέμεναν σταθερές έως το 2021 πριν αυξηθούν απότομα το 2022 κατά την αποκαλούμενη ενεργειακή κρίση και, στη συνέχεια, μειώθηκαν ελαφρά το 2023. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί πως η μελέτη παραδέχεται ότι οι ανοδικές πιέσεις στις παγκόσμιες και ευρωπαϊκές τιμές Ενέργειας ξεκίνησαν ήδη πριν από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία, κατά τη διάρκεια της «επανεκκίνησης» της οικονομίας μετά την πανδημία της Covid-19, οδηγώντας έτσι σε μια πρώτη αύξηση των επιδοτήσεων. Στη συνέχεια, οι επιδοτήσεις διπλασιάστηκαν από τα 199 δισ. ευρώ το 2020 λόγω των επιπτώσεων των μέτρων έκτακτης ανάγκης που έλαβαν τα κράτη - μέλη. Τα στοιχεία του 2023 δείχνουν ότι οι επιδοτήσεις στον τομέα της Ενέργειας μειώθηκαν, καθώς ορισμένα από τα μέτρα περιορισμού των τιμών έληξαν ή αποσύρθηκαν.

Οι άμεσες επιδοτήσεις στους επιχειρηματικούς ομίλους

 

Σύνολο επιδοτήσεων ΕΕ ανά τομέα Ενέργειας (δισ. ευρώ)

Το μεγαλύτερο κομμάτι των επιδοτήσεων οδηγήθηκε στα τμήματα του κεφαλαίου που δραστηριοποιούνται στα ορυκτά καύσιμα. Οι επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων αντιστοιχούσαν στο 34% των συνολικών επιδοτήσεων στον τομέα της Ενέργειας το 2023, ποσοστό παρόμοιο με τη στήριξη όλων των πηγών Ενέργειας (31%). Το χρήμα που έφτασε στα ταμεία των επιχειρηματικών ομίλων των ορυκτών καυσίμων αυξήθηκε από 60 δισ. ευρώ το 2021 σε 136 δισ. ευρώ το 2022 για την αντιμετώπιση της «ενεργειακής κρίσης» και έπειτα μειώθηκε σε 111 δισ. ευρώ το 2023.

Η χρονιά που οι ΑΠΕ έλαβαν τη μερίδα του λέοντος, ήταν το 2021, όταν το 40% των συνολικών επιδοτήσεων (83 δισ. ευρώ) κατέληξαν στους «πράσινους» επιχειρηματικούς ομίλους. Στη συνέχεια, το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 22% του συνόλου για το 2022 (68 δισ. ευρώ) και σε 17% για το 2023 (61 δισ. ευρώ). «Η μείωση αυτή οφειλόταν κυρίως στην αύξηση των τιμών χονδρικής πώλησης στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία οδήγησε αυτόματα σε χαμηλότερες πληρωμές βάσει των μέσων στήριξης των ΑΠΕ που παρέχουν μια προσαύξηση ως προς τις αγοραίες τιμές, καθώς ενισχύθηκε η ανταγωνιστικότητα των ΑΠΕ», σημειώνει η μελέτη. Και προσθέτει: «Η μείωση των επιδοτήσεων για ανανεώσιμη Ενέργεια σημειώθηκε επίσης παρά την αύξηση της εγκατεστημένης και υποστηριζόμενης δυναμικότητας ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, καθώς ένα μέρος αυτής της νέας δυναμικότητας δεν χρειάζεται πλέον επιδοτήσεις για να ανταγωνίζεται άλλες πηγές Ενέργειας».

Τα φωτοβολταϊκά πάρκα έχουν απορροφήσει μακράν το μεγαλύτερο μερίδιο επιδοτήσεων, τόσο ιστορικά όσο και το 2023 (21 δισ. ευρώ), και ακολουθούν η βιομάζα (9 δισ. ευρώ) και η αιολική ενέργεια (7 δισ. ευρώ). Η υδροηλεκτρική ενέργεια έλαβε οριακή χρηματοδοτική στήριξη (περίπου 1 δισ. ευρώ), ενώ οι επιδοτήσεις που στοχεύουν σε πολλές τεχνολογίες ΑΠΕ (όπως μειώσεις φόρων για «πράσινη» τεχνολογία ή δημόσιες ενισχύσεις για επενδυτικά έργα) εκτοξεύτηκαν στα 23 δισ. ευρώ το 2023.

Τα συνήθη μέσα για την παροχή επιδοτήσεων στις ΑΠΕ συνέχισαν να είναι τα τιμολόγια τροφοδότησης και οι πριμοδοτήσεις τροφοδότησης ή συμβάσεις επί διαφοράς, που αντιπροσωπεύουν συνολικά 36 δισ. ευρώ. Η άμεση στήριξη προς τους παραγωγούς ΑΠΕ σχεδόν διπλασιάστηκε φτάνοντας σε 9 δισ. ευρώ το 2023, οφειλόμενη σε μεγάλο βαθμό στην αυξανόμενη άμεση στήριξη των υποδομών παραγωγής από ΑΠΕ και των υποδομών ηλεκτρικής ενέργειας που περιλαμβάνονται στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών - μελών, καθώς και στην αυξημένη στήριξη για την ενίσχυση της ανανεώσιμης Ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης στον τομέα της θέρμανσης και της ψύξης. Οι υπόλοιπες επιδοτήσεις ΑΠΕ χορηγήθηκαν μέσω φορολογικών μέτρων, καθώς και ποσοστώσεων ΑΠΕ και άλλων μέσων (7 και 9 δισ. ευρώ, αντίστοιχα).

Χρήμα για το κεφάλαιο με τον μανδύα της «προστασίας» των καταναλωτών

Ωστόσο, πέρα από τις άμεσες επιδοτήσεις, οι επιχειρηματικοί όμιλοι έβαλαν εκατοντάδες δισ. ευρώ στα ταμεία τους μέσω των υποτιθέμενων μέτρων για την προστασία των καταναλωτών Ενέργειας από τις υψηλές τιμές. Με αυτά τα μέτρα, οι κυβερνήσεις της ΕΕ, ανάμεσά τους και η ελληνική, μετέφεραν χρήματα από τους φόρους των εργαζομένων και των λαών από τους κρατικούς προϋπολογισμούς στα ταμεία των επιχειρηματικών ομίλων, επιδοτώντας στην ουσία τις αυξήσεις στις τιμές.

Σε ολόκληρη την ΕΕ αποφασίστηκαν τουλάχιστον 270 εθνικά μέτρα για την επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος, των τιμών των καυσίμων κ.λπ. Τα μέτρα αυτά, με τον μανδύα της προστασίας των καταναλωτών της ΕΕ από τις υψηλές τιμές Ενέργειας, λειτούργησαν ως αρτηρίες που μετάγγισαν 187 δισ. ευρώ κρατικού χρήματος το 2022 και άλλα 145 δισ. ευρώ το 2023 προς τα ταμεία των επιχειρηματικών ομίλων της Ενέργειας.

Γίνεται λοιπόν σαφές ότι τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων της Ενέργειας, είτε «πράσινων» είτε «μαύρων», μόνο ουρανοκατέβατα δεν είναι τα τελευταία χρόνια, όπως αρέσκεται να υποστηρίζει και η κυβέρνηση της ΝΔ. Η στήριξη της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων της Ενέργειας, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που το ευρωπαϊκό τμήμα του ευρωατλαντικού άξονα αντιμετωπίζει την εκτόξευση των τιμών της Ενέργειας από την αντικατάσταση του φθηνού ρωσικού αερίου από αγωγούς με το πανάκριβο LNG των ΗΠΑ και άλλων όπως το Κατάρ, αποτελεί διαχρονική, στρατηγική επιλογή της ΕΕ και των κυβερνήσεών της, με τον λογαριασμό να πηγαίνει «πάραυτα» στους λαούς που πληρώνουν και έτσι τους ανταγωνισμούς.

Δ. Μ.

 

Ριζοσπάστης