Ο Κώστας Σκολαρίκος είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Ιστορίας της.
Το τελευταίο διάστημα, η ένταση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και η πορεία των πολεμικών συγκρούσεων τροφοδοτεί και την ανάλογη όξυνση της προπαγάνδας των καπιταλιστικών κρατών και των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών. Από την τελευταία δεν ξεφεύγει (και πως θα μπορούσε άλλωστε) η εργαλειοποίηση της ιστορικής επιστήμης, που προσαρμόζεται βίαια στην προκρούστεια κλίνη των άμεσων ιμπεριαλιστικών στοχεύσεων.
Δεν πρόκειται φυσικά για ένα καινούριο φαινόμενο. Εδώ και πολλά χρόνια τόσο το ελληνικό καπιταλιστικό κράτος, όσο και ιμπεριαλιστικές συμμαχίες στις οποίες μετέχει, αλλά και άλλα καπιταλιστικά κράτη, οι μηχανισμοί των οποίων δρουν στην Ελλάδα, επιδιώκουν να διαμορφώσουν ένα κύκλο επιρροής και προώθησης των συμφερόντων τους στα ελληνικά πανεπιστήμια, μέσα από ακαδημαϊκές συνεργασίες, χρηματοδοτήσεις και υποτροφίες, δημόσιες σχέσεις και υποσχέσεις ανέλιξης. Και όπως ήταν αναμενόμενο, ανάμεσα στους επιστήμονες που επιλέγονται ως καλοί αγωγοί διοχέτευσης της προπαγάνδας ξεχωριστή θέση έχουν οι ιστορικοί ή για την ακρίβεια εκείνοι που προβάλλοντας μονοδιάστατα αποκομμένες πτυχές της Ιστορίας, προεξοφλούν και τα αντίστοιχα ιστορικά διδάγματα.
Μέρες που είναι, ας θυμίσουμε ότι δεν έχουν συμπληρωθεί ούτε 25 χρόνια, από τότε που ο Μοχάμεντ Χαταμί πρόεδρος του Ιράν αναγορευόταν σε επίτιμο διδάκτορα του Παντείου Πανεπιστημίου, το Μάρτη του 2002. Η τότε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ προώθησε την αναγόρευση, ευθυγραμμιζόμενη με τις προτεραιότητες του ευρωενωσιακού κεφαλαίου για διπλωματικό άνοιγμα στο Ιράν. Το κυριότερο όμως ήταν ότι το ελληνικό καπιταλιστικό κράτος αναζητούσε μια συμμαχία που θα μπορούσε να αντισταθμίσει τον άξονα Ισραήλ - Τουρκίας, με δεδομένο ότι στην Τουρκία επικρατούσαν ακόμα οι κεμαλιστές (ο Ερντογάν θα εκλεγόταν πρωθυπουργός ένα χρόνο αργότερα, το Μάρτη του 2003). Από κοντά οι πρυτανικές αρχές και οι καθηγητές πανεπιστημίου, από κοντά και ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος να ασπάζεται το Χαταμί. Και να η θρησκευτική ανεκτικότητα και να τα άρθρα ιστορικών στις αστικές εφημερίδες για τους δύο πανάρχαιους πολιτισμούς (ελληνικό και περσικό) που πορεύτηκαν παράλληλα και τόσα πρόσφεραν στην ανθρωπότητα. Παραλίγο να ξεχαστούν και οι περσικοί πόλεμοι! Το παράδοξο είναι ότι αν κάποιος αντέγραφε τα ίδια επιχειρήματα σήμερα, θα χαρακτηριζόταν σίγουρα οπαδός των Μουλάδων ή αντισημίτης.
Βέβαια, το πιο εμφανές και διαχρονικό παράδειγμα προσαρμογής των ιστορικών πορισμάτων στις τρέχουσες προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής του καπιταλιστικού κράτους σχετίζεται με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Στην προαναφερόμενη περίοδο, στο γύρισμα του αιώνα και λίγο αργότερα, προτεραιότητα του ελληνικού καπιταλιστικού κράτους ήταν η εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία, μέσα και από την ένταξη της τελευταίας στην ΕΕ. Επομένως, τον τόνο έδινε η «διπλωματία των σεισμών», τα ζεϊμπέκικα των υπουργών Εξωτερικών και οι κουμπαριές των δύο Πρωθυπουργών. Από κοντά, στα σχολικά βιβλία η ιμπεριαλιστική σφαγή στη Σμύρνη ονομάστηκε από ιστορικούς συνωστισμός στο λιμάνι. Στη συνέχεια, η εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων έκαναν τις θέσεις του αστικού κοσμοπολιτισμού να υποχωρήσουν και να αντικατασταθούν με άλλες του αστικού εθνικισμού. Μπορεί να επανέλθουν, όμως, το επόμενο διάστημα, αν χρειαστεί μια συμφωνία συνεκμετάλλευσης στο Αιγαίο, οπότε και τα ιστορικά πορίσματα θα πρέπει προσαρμοστούν ανάλογα.
Παράλληλα με τα προηγούμενα, όλα αυτά τα χρόνια υπήρχαν και υπάρχουν ιστορικοί (και όχι μόνο), εντός και εκτός πανεπιστημίων, που προωθούν την ατζέντα ευρύτερων ιμπεριαλιστικών συμμαχιών και ξένων καπιταλιστικών κρατών, ανεξάρτητα από το αν και κατά πόσο είναι συμβατή με τις ιδιαίτερες επιδιώξεις του ελληνικού καπιταλιστικού κράτους.
Ας θυμίσουμε ότι στα χρόνια της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και της εποχής των μνημονίων που την ακολούθησε, πολλοί Έλληνες και ξένοι ιστορικοί βάλθηκαν να αμβλύνουν τις συνέπειες της Τριπλής Φασιστικής Κατοχής στην Ελλάδα, επιδιδόμενοι συστηματικά στον ιστορικό αναθεωρητισμό. Ας θυμίσουμε ακόμα ότι το ίδιο διάστημα ιστορικοί που εκτείνονται σε όλο το αστικό πολιτικό φάσμα και έχουν υπερατλαντικές επαφές έθεσαν ως πρωταρχικό τους καθήκον τη δυσφήμιση της ιστορίας του εργατικού-λαϊκού και κομμουνιστικού κινήματος στην Ελλάδα και ειδικότερα τη δυσφήμιση του αγώνα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ.
Τι έχει αλλάξει λοιπόν;
Η ένταση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και η γοργή αναδιάταξη συμμαχιών των καπιταλιστικών κρατών, υποχρεώνουν καπιταλιστικά κράτη και ιμπεριαλιστικά κέντρα σε περισσότερο βραχυχρόνιους σχεδιασμούς. Αντίστοιχα αναδιατάσσονται οι προτεραιότητες και οι συμμαχίες των ιστορικών που τους υπηρετούν. Καταστρέφονται παλιά «ιστορικά αφηγήματα» (όπως τα λένε) και κατασκευάζονται καινούρια συμβατά με τη συγκυρία.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η ιστορικός και διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου Άννα-Μαρία Δρουμπούκη θεώρησε ως φλέγον ζήτημα επιστημονικής διερεύνησης την έξαρση του αντισημιτισμού μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτώβρη 2023 και από την ιστοσελίδα του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδας απηύθυνε ανοιχτή πρόσκληση ενδιαφέροντος για τη συμμετοχή στη διαμόρφωση ενός συλλογικού τόμου για τον αντισημιτισμό στην Ελλάδα. Εφόσον το ζήτημα που επέλεξε να ασχοληθεί δε μοιάζει τόσο πολύ με αντικείμενο ιστορικής μελέτης, αλλά με θέμα τρέχουσας πολιτικής και αφού η ίδια προαναγγέλλει ότι δε στοχεύει ο συλλογικός τόμος να είναι επιστημονικός και γραμμένος σε αυστηρή ακαδημαϊκή γλώσσα1, προκύπτει το ερώτημα: Γιατί δε θεώρησε φλέγον ανθρωπιστικό ζήτημα τη γενοκτονία στη Γάζα ή την εξάπλωση του ιμπεριαλιστικού πολέμου στη Μέση Ανατολή;
«Κι από πότε σ’ αυτή τη χώρα πρέπει ένας ιστορικός να παίρνει άδεια, ή να ζυγίζει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, προκειμένου να αναλάβει μια επιστημονική πρωτοβουλία;», ερωτά ο Μιχάλης Μήτσου από τις σελίδες των ΝΕΩΝ2.
Από ποτέ είναι η απάντηση. Ταυτόχρονα, όμως, η «επιστημονική πρωτοβουλία» μπορεί να κριθεί. Και μπορεί κανείς να καταλάβει ότι όταν ένας επιστήμονας παρακάμπτει το κύριο, εξυπηρετεί μοιραία τη συσκότισή του και τον αποπροσανατολισμό.
«Δεν υποστηρίζω την πολιτική της κυβέρνησης του Ισραήλ και καταδικάζω απερίφραστα τα εγκλήματα που συντελούνται στη Γάζα», σπεύδει να απαντήσει η Δρουμπούκη.3 Όμως, μικρή σημασία έχει η προσωπική της άποψη, όταν το έργο της λειτουργεί αντικειμενικά σε άλλη κατεύθυνση.
Είναι φανερό ότι αν ένας ιστορικός ασχολείται αποκλειστικά με το ρόλο της Γαλλίας στην καταπολέμηση του αναλφαβητισμού στις αποικίες, με τους φιλοζωϊκούς νόμους των ναζί, με την επίδραση της τζαζ στη λατινοαμερικάνικη μουσική ή με το ρατσιστικό λόγο του ΕΑΜ (επειδή ορισμένες ΕΑΜικές εφημερίδες αποκαλούσαν «αραπάκια» τους Ινδούς στρατιώτες του Βρετανικής Αυτοκρατορίας), επιδιώκει να συσκοτίσει ή και να αποκρύψει τα εγκλήματα της γαλλικής αποικιοκρατίας και του ναζισμού, την ιμπεριαλιστική πολιτική των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική και τη βρετανική επέμβαση στην Ελλάδα το 1944.
Το μερικό αναδεικνύεται και μεγεθύνεται μόνο για να αποκρύψει το γενικό. Εξάλλου, κάθε αντικείμενο ιστορικής μελέτης εντάσσεται σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο και επομένως ιεραρχείται σε αυτό το συγκεκριμένο πλαίσιο.
Επομένως, όποιος ασχολείται με τον αντισημιτισμό (και μάλιστα στη σημερινή Ελλάδα), την ώρα που το κράτος του Ισραήλ πρωτοστατεί στη γενοκτονία του παλαιστινιακού λαού και σε ένα ιμπεριαλιστικό πόλεμο στη Μέση Ανατολή και το σύμμαχό του ελληνικό καπιταλιστικό κράτος φρόντισε να συλλάβει ένα νεαρό Παλαιστίνιο απλά και μόνο επειδή ανέμιζε τη σημαία της πατρίδας του σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην πλατεία Συντάγματος, συσκοτίζει το μείζον και πολύ περισσότερο διαστρέφει την αντικειμενική πραγματικότητα.
Αυτό τόλμησε να αναδείξει ο καθηγητής Γιώργος Μαργαρίτης, στιγματίζοντας την αντιεπιστημονική μεθοδολογία που χθες αντιλαμβανόταν τα ιμπεριαλιστικά εγκλήματα της Τριπλής Φασιστικής Κατοχής ως «τραύμα» και σήμερα επιδιώκει να βγάλει από το πλάνο τα εγκλήματα του ισραηλινού κράτους, στο όνομα του αντισημιτισμού.
Και τότε, σε αντίθεση με όσα υποστηρίζει η Άννα-Μαρία Δρουμπούκη4 και οι φιλελεύθεροι υποστηρικτές της, φάνηκε ποιος πραγματικά αποτελεί καθεστώς στα ελληνικά πανεπιστήμια και έξω από αυτά. Μια σειρά από Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (liberal.gr, athensvoice.gr, Τα Νέα κλπ.) και επιστήμονες έσπευσαν να υπερασπιστούν τη Δρουμπούκη και να στοχοποιήσουν το Μαργαρίτη. Τον καθηγητή που είχε υποσχεθεί στη Δρουμπούκη την έδρα του στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (λες και την κληρονόμησε από τον παππού του) δεν το στοχοποίησαν.
Με άλλα λόγια, η υπέρμαχος της ακαδημαϊκής ελευθερίας, που έχει κηρύξει τον ανένδοτο αγώνα, γύρισε από τη Γερμανία με μια εξασφαλισμένη θέση-προίκα (όπως η ίδια ομολόγησε σε ανάρτησή της, που στη συνέχεια τροποποίησε), ενώ παράλληλα απειλεί με μηνύσεις όποιον διαφωνεί μαζί της. Οι δε φιλελεύθεροι προασπιστές της δε στάθηκαν σε αυτές τις «λεπτομέρειες». Προφανώς γιατί ξέρουν πως γίνονται οι «δουλειές» στα ελληνικά πανεπιστήμια και γιατί αντιλαμβάνονται την ακαδημαϊκή ελευθερία με συγκεκριμένες προδιαγραφές. Όπως αντιλαμβάνονται και τη βία με συγκεκριμένες προδιαγραφές και κλείνουν τα μάτια στα εγκλήματα πολέμου.
Όσον αφορά αυτή καθαυτή τη θέληση αντιμετώπισης του αντισημιτισμού, πρόκειται για «αδειανό πουκάμισο». Ειδικά όταν μιλάμε σε μια περίοδο που ειρηνικές κινητοποιήσεις ενάντια στο κράτος του Ισραήλ θεωρήθηκαν αντισημιτικές ενέργειες, ενώ ακόμα και Αμερικανοεβραίοι φοιτητές διαγράφηκαν από πανεπιστήμια για αντισημιτισμό, επειδή στήριξαν τον αγώνα του παλαιστινιακού λαού. Εξάλλου και η Άννα – Μαρία Δρουμπούκη αντιλαμβάνεται με παρόμοιο τρόπο τον αντισημιτισμό. Αυτό υποδεικνύει η δημοσίευση της ανακοίνωσής της στην ιστοσελίδα του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου που συνοδεύεται από ορισμένες φωτογραφίες, οι οποίες υποτίθεται ότι αποδεικνύουν τον αντισημιτισμό στη σημερινή Ελλάδα. Ανάμεσα σε αυτές υπάρχουν και δύο τρικάκια, το ένα εκ των οποίων γράφει «Λευτεριά στην Παλαιστίνη» και το άλλο «Έξω οι σιωνιστές από την Ελλάδα». Δεύτερη απόδειξη: η πεποίθηση της ότι ο «αντισημιτισμός είναι βαθιά ριζωμένος στην Αριστερά».
Καμιά έξαρση του αντισημιτισμού δεν υπήρξε στην Ελλάδα μετά την 7η Οκτωβρίου του 2023. Το μόνο που υπήρξε ήταν ένα διογκούμενο κύμα συμπαράστασης στον παλαιστινιακό λαό (που θρηνεί δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και εσχάτως βρίσκεται αντιμέτωπος με το φάσμα του λιμού) και καταδίκης του κράτους-δολοφόνου του Ισραήλ.
Και για να το ξεκαθαρίσουμε μια και καλή: ο αντισημιτισμός, ο σιωνισμός και κάθε άλλη εθνικιστική και ρατσιστική ιδεολογία αποτελούν γνήσια τέκνα του καπιταλισμού και χρησιμοποιούνται για να δηλητηριάσουν τις συνειδήσεις και να δικαιολογήσουν τα καπιταλιστικά εγκλήματα. Ουδεμία σχέση είχαν, ούτε και έχουν με το εργατικό-λαϊκό και κομμουνιστικό κίνημα που αγωνίζεται υπέρ της Παλαιστίνης.
Ιστορικά το εργατικό-λαϊκό και κομμουνιστικό κίνημα σεβόταν πάντα τους προοδευτικούς Εβραίους για το ρόλο τους στα γράμματα και τις τέχνες, στη σοσιαλιστική σκέψη και στη θεμελίωση του επιστημονικού κομμουνισμού, για τη συμβολή τους στη συνδικαλιστική και πολιτική οργάνωση της εργατικής τάξης σε μια σειρά χώρες και στην Ελλάδα.
Στη χώρα μας, ορισμένα από τα ιδρυτικά μέλη του ΚΚΕ ήταν Εβραίοι εργάτες και διανοούμενοι της Θεσσαλονίκης, το ΚΚΕ και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ πρωτοστάτησαν στη διάσωση των Εβραίων σε μια σειρά περιοχές, όπως ο Βόλος και η Κέρκυρα στη διάρκεια της Κατοχής και Εβραίοι στρατεύτηκαν στον ΕΛΑΣ. Σήμερα μαχόμαστε στο πλευρό των Εβραίων και των Παλαιστινίων που τάσσονται ενάντια στην εγκληματική πολιτική του καπιταλιστικού κράτους του Ισραήλ, η οποία αποτελεί και το μεγαλύτερο χορηγό του αντισημιτισμού.
Αντίθετα όσοι προώθησαν τον αντισημιτισμό και τα εγκλήματα εναντίον των Εβραίων βγήκαν μέσα από τα σπλάχνα της εγχώριας αστικής τάξης, όπως οι φασίστες της Εθνικής Ενώσεως Έλλας (της περίφημης 3Ε) στα χρόνια του Μεσοπολέμου, που χρηματοδοτούνταν από βενιζελικούς πολιτικούς παράγοντες ή τα Τάγματα Ασφαλείας, στα χρόνια της Κατοχής.
Είμαστε βαθειά πεισμένοι ότι η πάλη ενάντια στον αντισημιτισμό, στο φασισμό-ναζισμό, στον πολιτικό φιλελευθερισμό που κλείνει τα μάτια στα εγκλήματα πολέμου, στο σιωνισμό και σε κάθε άλλο ιδεολογικό-πολιτικό ένδυμα που λαμβάνει η καπιταλιστική βαρβαρότητα είναι στενά δεμένη με τον αγώνα ενάντια στην καπιταλιστική εξουσία που θρέφει κάθε είδους αντεργατικό-αντιλαϊκό έκτρωμα. Γεγονός που σημαίνει ότι απαιτείται ασίγαστη πάλη απέναντι σε κάθε απολογητή της καπιταλιστικής εξουσίας, αλλά και στα επιστημονικοφανή ιδεολογήματα καπιταλιστικών κρατών και ιμπεριαλιστικών συμμαχιών.
1.Μαρία Δρουμπούκη, «Ανοιχτή Πρόσκληση Συμμετοχής σε Συλλογικό Τόμο για τον Σύγχρονο Αντισημιτισμό στην Ελλάδα» στο https://www.kis.gr/index.php/antisimitismos/erevnes/anoichte-prosklese-symmetoches-se-syllogiko-tomo-gia-ton-synchrono-antisemitismo-sten-ellada
2.Μιχάλης Μήτσου, «Λιντσάρισμα», ΤΑ ΝΕΑ, 17 Ιούνη 2025.
3.Ό.π.
4.Α. Δρουμπούκη, «Ο αντισημιτισμός είναι βαθιά ριζωμένος στα ελληνικά πανεπιστήμια και την Αριστερά» στο www.liberal.gr/synenteyxeis/o-antisimitismos-einai-bathia-rizomenos-sta-panepistimia-kai-tin-aristera
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου