Σάββατο 11 Μαρτίου 2023

«Πάλη σκληρή, αδιάκοπη, ανελέητη ενάντια στους ξένους καταχτητές και ενάντια στους ντόπιους φασίστες κι’ εθνοπροδότες»

 

ΤΑ ΟΓΔΟΝΤΑΧΡΟΝΑ ΤΗΣ ΗΡΩΙΚΗΣ ΕΠΟΝ

Ο πρόεδρός της, ο καθηγητής Γεώργιος Κ. Γεωργαλάς εκφωνεί τον λόγο του «Μιλάει η ηρωική μας Αθήνα», ως Εθνοσύμβουλος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ)

 

Ο πρόεδρος της ΕΠΟΝ, ο καθηγητής Γεώργιος Γεωργαλάς, μιλάει από το βήμα της Β' Συνδιάσκεψης της αντιστασιακής οργάνωσης, στη Θεσσαλία (7 Ιούλη του 1944)
Ο πρόεδρος της ΕΠΟΝ, ο καθηγητής Γεώργιος Γεωργαλάς, μιλάει από το βήμα της Β' Συνδιάσκεψης της αντιστασιακής οργάνωσης, στη Θεσσαλία (7 Ιούλη του 1944)
(Τρίτο μέρος)

Ο καθηγητής του Βουνού Γεώργιος Κ. Γεωργαλάς δεν οχυρώνεται πίσω από την πανεπιστημιακή έδρα του, η οποία του δίνει την εξουσία ώστε προνομιακά να συνομιλεί με τις δοσιλογικές κυβερνήσεις της κατοχής, αλλά κι εκείνες μετά τον πόλεμο.

Ο,τι αρνείται να πράξει ο αντιστασιακός επιστήμονας, το επιλέγουν οι περισσότεροι από τους συναδέλφους του. Γι' αυτό απολύεται από το Πανεπιστήμιο της Αθήνας - στη θέση του διορίζεται ο καθηγητής Ορυκτολογίας & Γεωλογίας Γεώργιος Βορεάδης (1889-1967) - όπως γράφαμε το περασμένο Σαββατοκύριακο, ξεκινώντας το αφιέρωμα στον πρόεδρο του ΚΣ της ΕΠΟΝ.

 

Ο μαχητής δάσκαλος στο πλευρό των φοιτητών του

Στην πράξη, κλείνουν τα μάτια μπροστά στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, ενώ ξεμπροστιασμένα εμφανίζονται ως διώκτες του αντιφασιστικού αγώνα του λαού, που δίνεται στα πεδία των μαχών.

Σ' αυτά τα αιματοβαμμένα χώματα, μπαινοβγαίνει ο ανυπόδητος δάσκαλος της ανιδιοτέλειας, διακινδυνεύοντας τη σωματική του ακεραιότητα, γιατί θέλει να υπερασπιστεί τις δίκαιες διεκδικήσεις των φοιτητριών και των φοιτητών του για ένα πανεπιστήμιο ανοιχτό στους νέους καιρούς, χωρίς τις προκαταλήψεις και τις απορρίψεις του παρελθόντος.

Αυτά τα παιδιά πολεμάνε και τραγουδάνε, γιατί έχουν συνειδητοποιήσει ότι η γνώση, όταν δεν υπηρετεί το δίκιο του λαού, παραμένει γράμμα νεκρό. Γι' αυτό τα τραγούδια τους δεν είναι ποτέ λυπητερά, γιατί εμφορούνται από τη χαρά του οργανωμένου πάθους. Μ' ένα χαμόγελο στα χείλη, αυτά τα φωτισμένα πρόσωπα ξεπέρασαν τους εαυτούς τους, γιατί ανήκαν στην πρωτοπόρα οργάνωση της ΕΠΟΝ.

 

Το ψηφοδέλτιο με τους υποψήφιους του αθηναϊκού λαού για το Εθνικό Συμβούλιο της ΠΕΕΑ, όπου αναγράφεται, πέμπτο στη σειρά, το ονοματεπώνυμο του καθηγητή και ακαδημαϊκού
Το ψηφοδέλτιο με τους υποψήφιους του αθηναϊκού λαού για το Εθνικό Συμβούλιο της ΠΕΕΑ, όπου αναγράφεται, πέμπτο στη σειρά, το ονοματεπώνυμο του καθηγητή και ακαδημαϊκού
Εκλέγεται εθνοσύμβουλος, στο Εθνικό Συμβούλιο της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) ως εκπρόσωπος του αθηναϊκού λαού, με την ιδιότητα του καθηγητή Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
 
Τα ψυχικά καύσιμα του ηθικού σκοπού

Πίσω από τον χοντρό μαύρο σκελετό, με τους στρογγυλούς φακούς, αισθάνεσαι την αγωνία του βλέμματός του να εκθέσει, με πάσα ειλικρίνεια, τα δεινά της μαχόμενης εργατικής τάξης, να στηλιτεύσει τους εχθρούς της, να γεμίσει φως από το όραμα ενός δικαιότερου κόσμου. Το σακάκι του έχει «φαγωθεί» από τις κακουχίες, η γραβάτα του έχει τσαλακωθεί, το πρόσωπό του είναι αποστεωμένο, αλλά λες κι όλο το σώμα του είναι πανέτοιμο να απογειωθεί με τα ψυχικά καύσιμα του ηθικού σκοπού.

Η πλήρης ομιλία του, στη Λαϊκή Βουλή των Κορυσχάδων, με τίτλο «Μιλάει η ηρωική μας Αθήνα», τυπώνεται σε φυλλάδιο 22 σελίδων, τον Ιούλη του 1944, από τις εκδόσεις του περιοδικού «Νέα Γενιά», δημοσιογραφικού οργάνου της ΕΠΟΝ.

Οι τέσσερις προλογικές παράγραφοι προδιαθέτουν το ακροατήριο για την ποιότητα του ομιλητή («ταπεινός προσκυνητής του ιερού μας αγώνα») και για τη δομή του κειμένου του («σαν κινηματογραφική αναπαράσταση, εικόνα του τραγικού, αλλά τόσο ένδοξου και ηρωικού αυτού αγώνα»). Και βέβαια για το γεμάτο πάθος ύφος του λόγου του:

 

Ενάντια στους καταχτητές και τους ντόπιους φασίστες

«Συναγωνιστές και συναγωνίστριες,

»Με υπερηφάνεια, φέροντας την εντολή που μούδωσε με την ψήφο του ο αγωνιζόμενος σκλαβωμένος λαός της Αθήνας, έρχομαι κι' εγώ ταπεινός προσκυνητής του ιερού μας αγώνα, να προσφέρω ό,τι μπορώ στην ευόδωσή του και στην επιτυχία του.

»Κι' είμαι ευτυχής γιατί από μέρους όλων των εθνοσυμβούλων της Αθήνας σε μένα ανατέθηκε να ακουστεί εδώ μέσα ο πιο θερμός, ο πιο φλογερός συναγωνιστικός χαιρετισμός που στέλνεται σε όλους εσάς τους συναγωνιστές, βγαλμένος από τα στήθια που τρία χρόνια τώρα βαριά τα πιέζει της σκλαβιάς η μαύρη πλάκα.

Το εξώφυλλο του φυλλαδίου, στο οποίο είναι τυπωμένος ο λόγος του «Μιλάει η ηρωική μας Αθήνα», που εκφώνησε στο Εθνοσυμβούλιο των Κορυσχάδων (Εκδοση «Νέας Γενιάς», Ιούλης 1944)
Το εξώφυλλο του φυλλαδίου, στο οποίο είναι τυπωμένος ο λόγος του «Μιλάει η ηρωική μας Αθήνα», που εκφώνησε στο Εθνοσυμβούλιο των Κορυσχάδων (Εκδοση «Νέας Γενιάς», Ιούλης 1944)
»Ακούστε τον αυτόν τον χαιρετισμό, συναγωνιστές και συναγωνίστριες, γιατί είναι βγαλμένος από δυόμισι χρόνων ηρωικούς αγώνες, από δυόμισι χρόνων πάλη σκληρή, αδιάκοπη, ανελέητη ενάντια στους ξένους καταχτητές και τελευταία ενάντια στους ντόπιους φασίστες κι' εθνοπροδότες.

»Κι' επειδή ήτανε και είναι ο αγώνας του λαού της πρωτεύουσας, θα μού επιτρέψετε να σάς δώσω όσο μπορώ, μια πιο σύντομη, σαν κινηματογραφική αναπαράσταση, εικόνα του τραγικού, αλλά τόσο ένδοξου και ηρωικού αυτού αγώνα».

«Με μια κραυγή, μ' ένα σύνθημα: ΕΑΜ - ΕΑΜ - ΕΑΜ»

Σε πρώτο πρόσωπο, ως αυτόπτης μάρτυρας, αφηγείται το κινούμενο πλήθος των αγωνιζόμενων φοιτητών:

«Βρίσκομαι στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου, συζητώντας με τον Πρύτανη κ' άλλους συναδέλφους για μια παρέλαση που είχαν κάνει λίγα λεπτά πριν οι Ιταλοί. Σιγά - σιγά παρατηρούσα πως μπροστά από τα Προπύλαια σχηματιζόντουσαν μπουλούκια μικρά από φοιτητές που ολοένα πλήθαιναν. Σ' ένα σύνθημα όλα αυτά τα μπουλούκια έγιναν μια μάζα που κινήθηκε προς το άγαλμα του Πατριάρχη. Μπροστά σ' αυτό οι φοιτητές γονατίζουν και για πρώτη φορά σχίζει τον αέρα βγαλμένη απ' τα νεανικά φοιτητικά στήθια και ξεσπάει η πρώτη εκδικήτρα φωνή, η πρώτη φωνή του αγώνα που άρχιζε:

"Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή"

»Ο κόσμος που περνάει δεν πιστεύει! Καρφώνεται ο καθένας που βρίσκεται, βγάζει το καπέλλο του κι' ευλαβικά υποδέχεται αυτή τη φωνή που τού λέει πως απ' τα κόκκαλα των προγόνων Ελλήνων ήταν βγαλμένη η λευτεριά του πούχασε και πως απ' τα κόκκαλά του θα πρέπει να ξαναβγεί και τώρα. Οι φοιτητές δεν προφτάνουν ν' αποτελειώσουν το πρώτο τετράστιχο και οι βάρβαροι καταχτητές εφορμάνε να τους διαλύσουν. Τα παιδιά υποχωράνε κανονικά, διαλύονται εδώ, ξανασυντάσσουνται πάρα πέρα μα πάντα με μια κραυγή, μ' ένα σύνθημα: ΕΑΜ - ΕΑΜ - ΕΑΜ.

Η πρώτη σελίδα του οργάνου της ΕΠΟΝ της Περιοχής Μακεδονίας, «Λεύτερα Νιάτα» (αριθμός φύλλου 45, 23 Φλεβάρη 1945), που είναι αφιερωμένη στα δύο χρόνια από την ίδρυσή της. Υποστηρίζεται από χαρακτικό, που απεικονίζει τον Γ. Κ. Γεωργαλά
Η πρώτη σελίδα του οργάνου της ΕΠΟΝ της Περιοχής Μακεδονίας, «Λεύτερα Νιάτα» (αριθμός φύλλου 45, 23 Φλεβάρη 1945), που είναι αφιερωμένη στα δύο χρόνια από την ίδρυσή της. Υποστηρίζεται από χαρακτικό, που απεικονίζει τον Γ. Κ. Γεωργαλά
»Κι' αρχίζουν πιά τώρα οι αγώνες.

»Με καθοδηγητή το ΕΑΜ τα ελληνικά νιάτα πρωτοστατούν στους αγώνες. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες που ανήκουν σε προοδευτικές οργανώσεις, συμμαζεύονται στο ΕΑΜ Νέων και μπαίνουν πρώτοι στις μαχητικές εκδηλώσεις. Πεινασμένοι, με το λίγο συσσίτιο που παίρνουνε μία φορά την ημέρα και που είναι 35 δράμια όσπρια ή μπλουγούρι, συνήθως χωρίς λάδι, βρίσκουν πάντα τη δύναμη του ψυχωμένου αγωνιστή και αγωνίζουνται μαζί με τον υπόλοιπο λαό της Αθήνας για την επιβίωσή τους. Μαζί τους, η εργατική νεολαία, οι δημόσιοι υπάλληλοι, όλος ο λαός».

ΥΓ: Οχι στις κάλπικες συγγνώμες πάνω από τους φρεσκοσκαμμένους τάφους ενός προδιαγεγραμμένου εγκλήματος. Μεγάλο ποτάμι φουσκωμένο η οργή του λαού θα πνίξει την κακιά τους (χ)ώρα.


Φωτογραφία της διμοιμίας ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ Σπουδαστριών, που τυπώθηκε στο φυλλάδιο «Φωτοδότες λευτεριάς. 1943...4 χρόνια αγώνες...1947» (Εκδοση ΕΠΟΝ Σπουδαστών)
Φωτογραφία της διμοιμίας ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ Σπουδαστριών, που τυπώθηκε στο φυλλάδιο «Φωτοδότες λευτεριάς. 1943...4 χρόνια αγώνες...1947» (Εκδοση ΕΠΟΝ Σπουδαστών)
 

Γράφει ο
Βασίλης ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ
Δημοσιογράφος, συγγραφέας, κριτικός βιβλίου
 
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου