Από atexnos
Γράφει ο Νίκος Μόττας //
Σήμερα, 10 Φλεβάρη, συμπληρώνονται 120
χρόνια από τη γέννηση του σπουδαίου κομμουνιστή διανοητή, ποιητή και
δραματουργού Μπέρτολτ Μπρεχτ. Ενός
ανθρώπου που, μέσα απ’ τη ζωή και την τέχνη του, στάθηκε συνειδητά στο πλαϊ των
λαών που αγωνίζονταν για την ειρήνη, την κοινωνική αλλαγή, την πρόοδο, την
σοσιαλιστική-κομμουνιστική κοινωνία.
Το έργο του Μπρεχτ- κορυφαίο παράδειγμα στρατευμένης
τέχνης – υπήρξε πρωτοποριακό γέννημα των κοιλοπονημάτων της ιστορίας του πρώτου
μισού του 20ου αιώνα. Ο θρίαμβος της Οκτωβριανής Επανάστασης, η εξέγερση των
Σπαρτακιστών στη Γερμανία, η άνοδος του ναζισμού και ο πόλεμος σφράγισαν
ανεξίτηλα την συνείδηση του Μπρεχτ και έθρεψαν το θεματολογικό του οπλοστάσιο.
Στο έργο του Μπ. Μπρεχτ αντικατοπτρίζεται
με σαφήνεια το διαλεκτικό προτσές της σκέψης του. Όντας βαθύς γνώστης της
μαρξιστικής θεωρίας, της διαδικασίας εξέλιξης των πραγμάτων, ο Μπρεχτ δεν εφησύχαζε,
δεν παρέμενε δέσμιος των επιτυχιών και γνώσεων που είχε κατακτήσει, αλλά
συνέχιζε να ερευνά, να εξελίσσεται, να αμφισβητεί, να ανοίγει νέους δρόμους
προβληματισμού αλλά και δράσης.
Σε ένα πράγμα έμεινε ανυποχώρητος: Στην
αρχή του να υπηρετεί, μέσω της τέχνης του, την προσπάθεια διαφώτισης των λαϊκών
μαζών, της εργατικής τάξης, που μόνη της πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η μοίρα
της βρίσκεται στα ίδια της τα χέρια. Πως η ίδια, μέσα από την πάλη των τάξεων,
είναι ο φορέας της επαναστατικής κοινωνικής αλλαγής.
Η στρατευμένη -στις αξίες και τα ιδανικά
του σοσιαλισμού- τέχνη του Μπ.Μπρεχτ αποτελεί ουσιαστικά προσκλητήριο
κοινωνικών και πολιτικών αγώνων. Πρόκειται για τέχνη βαθιά πολιτικοποιημένη που
ξεσκεπάζει την υποκρισία του καπιταλιστικού συστήματος, οξύνει το ταξικό
κριτήριο, γίνεται οδηγός σκέψης για το γκρέμισμα του σάπιου εκμεταλλευτικού
συστήματος και την οικοδόμηση της νέας, της σοσιαλιστικής κοινωνίας.
Η αστική τάξη και οι κάθε λογής ορκισμένοι
εχθροί της στρατευμένης τέχνης, έκαναν και συνεχίζουν να κάνουν προσπάθειες
αποκαθήλωσης του Μπρεχτ και του έργου του. Και αυτό διότι φοβούνται τη δυναμική
της αλήθειας που κρύβει η τέχνη του Μπρεχτ. Όπως πετυχημένα σημείωνε ο συνθέτης
των μπρεχτικών τραγουδιών και φίλος του, ο Χανς Αϊσλερ, «όταν μιλάμε για τον
Μπρεχτ, είμαστε σε θέση μάχης, ιδιαίτερα στις καπιταλιστικές χώρες.
Αγωνιζόμαστε για τον Μπρεχτ. Είναι αναγκασμένοι να καταπιούν τον Μπρεχτ και δεν
πρέπει να τους επιτρέψουμε να τον καταπιούν παρά μονάχα ολόκληρο, μαζί με τ’
αγκάθια».
Έχοντας αφομιώσει τη διαλεκτική της
Ιστορίας, ο Μπ.Μπρεχτ παρέμεινε ακλόνητος στην ιδέα ότι το νέο, το καινούργιο
κατακτιέται πάντα μετά από σύγκρουση με το παλιό. Ο καπιταλισμός- όσο
γηρασμένος και σάπιος κι’ αν είναι- δεν θα παραχωρήσει αμαχητί τη θέση του στο
σοσιαλισμό, η κυρίαρχη αστική ιδεολογία δεν θα αποσυρθεί από μόνη της. Για να
νικήσει το καινούργιο, για να τσακιστεί το παλιό, απαιτείται η συνειδησιακή
αφύπνιση των λαϊκών μαζών, που θα κινήσουν τους τροχούς της Ιστορίας. Αυτή
είναι και η πεμπτουσία της σπουδαίας κληρονομιάς του.
Σήμερα, 120 χρόνια μετά τη γέννηση του, ο
Μπρεχτ συνεχίζει να διδάσκει και να εμπνέει, με το έργο του να παραμένει
ζωντανό και επίκαιρο. Φάρος και οδηγητής για τους «σεισμούς που μέλλονται να
‘ρθουν», για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, για τη νέα
κοινωνία, τον σοσιαλισμό-κομμουνισμό.
Άλλωστε, όπως ο ίδιος έγραφε στον «Κύκλο
με την κιμωλία»: «Κάποτε αλλάζουν οι καιροί και οι ελπίδες
των λαών ξεσπάνε».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου