Η «Novo Nordisk», ίσως η πιο κερδοφόρα φαρμακευτική εταιρεία στην Ευρώπη (πάνω από 13 δισ. ευρώ καθαρά κέρδη το 2024), παρουσιάζει το τελευταίο διάστημα «ιστορικές απώλειες». Η μετοχή της καταρρέει και η αξία της έχει μειωθεί κατά 63%. Η δανέζικη εταιρεία απασχολεί συνολικά 64.000 εργαζόμενους, εκ των οποίων 34.000 στη Δανία - μεταξύ αυτών και αρκετοί Ελληνες μετανάστες. Στις 29 Ιούλη παρουσίασε τα οικονομικά της αποτελέσματα για το δεύτερο τρίμηνο του 2025, υποβαθμίζοντας τις προβλέψεις, με αποτέλεσμα η μετοχή της να πέσει κατακόρυφα, ενώ κατέγραφε ήδη απώλειες από τον Ιούνη του 2024. Περίπου 380 δισ. κορόνες Δανίας DKK (50 δισ. ευρώ) χάθηκαν από την αγοραία αξία της σε μία μόνο μέρα και περίπου 3.000 δισ. DKK (400 δισ. ευρώ, όσο το ΑΕΠ της Δανίας το 2024) σε σύγκριση με τα ιστορικά υψηλά της.
* * *
Τα τελευταία χρόνια, η «Novo Nordisk» είχε κυριαρχήσει στην αγορά φαρμάκων για τον διαβήτη και την παχυσαρκία, με τα σκευάσματα Wegovy και Ozempic. Το 2024 κατείχε σχεδόν τα 2/3 της αγοράς σε σκευάσματα απώλειας βάρους (μόνο το προϊόν Wegovy απέφερε 5,7 δισ. δολάρια στις ΗΠΑ). Αυτό συνέβη σε μια περίοδο «εκρηκτικής ανάπτυξης της αγοράς και περιορισμένου ανταγωνισμού», ιδιαίτερα στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας, εξασφαλίζοντας δεσπόζουσα θέση στο δανέζικο μονοπώλιο. Κρατώντας ψηλά την τιμή των προϊόντων κέρδισε τεράστια ποσά, όχι μόνο στη Δανία, αλλά και στις ΗΠΑ, όπως και σε ορισμένες ακόμα χώρες όπου εξάγει τα προϊόντα της. Το ποσοστό του καθαρού κέρδους της εταιρείας ξεπέρασε το 35% τους τελευταίους 12 μήνες. Αυτό το κέρδος βέβαια το πλήρωσαν οι εργαζόμενοι μέσω των συστημάτων Υγείας και των ασφαλιστικών ταμείων ή κατευθείαν από την τσέπη τους. Να σημειώσουμε ότι το Wegovy, που είναι για την παχυσαρκία, δεν χορηγείται από το σύστημα Υγείας της Δανίας και στοιχίζει μηνιαία γύρω στα 300 ευρώ.
* * *
Στοιχεία που βγήκαν στη δημοσιότητα, αλλά δεν πήραν διάσταση για ευνόητους λόγους, δείχνουν ότι η «Novo Nordisk» χρηματοδοτούσε αδρά λομπίστες για να καταγραφεί η παχυσαρκία ως ασθένεια και να φορτωθεί στο σύστημα Υγείας η χορήγηση του Wegovy. Η δήλωση του γενικού διευθυντή της «Novo Nordisk», Lars Rebien, ότι «δεν είμαι φιλάνθρωπος, αλλά καπιταλιστής», επιβεβαιώνει με τον πιο κυνικό τρόπο ότι το φάρμακο - εμπόρευμα και το κέρδος δεν συναντιούνται πουθενά με τη λαϊκή ανάγκη για υψηλού επιπέδου, αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, με βάση τις δυνατότητες που προσφέρουν σήμερα οι επιστήμες και η εξέλιξη της τεχνολογίας.
* * *
Από το 2025, η αμερικανική «Eli Lilly» έχει αναδειχθεί σε ισχυρό ανταγωνιστή στα φάρμακα για τον διαβήτη και την καταπολέμηση της παχυσαρκίας, με καλύτερα μάλιστα αποτελέσματα σε κλινικές δοκιμές. Η συνταγογράφηση για το φάρμακο Zepbound της «Lilly» έχει αρχίσει να ξεπερνάει το Wegovy στις ΗΠΑ και η «Novo Nordisk» έχει χάσει τη δεσπόζουσα θέση της, παρά το γεγονός ότι μείωσε το μηνιαίο κόστος για το Wegovy, από 1.300 δολάρια σε 499. Η συγκεκριμένη αγορά συνεχίζει να αναπτύσσεται ραγδαία και τα φάρμακα για την απώλεια βάρους και τον διαβήτη εκτιμάται ότι θα φτάσουν σε παγκόσμιες πωλήσεις τα 100 δισ. δολάρια έως το 2030 και τα 200 δισ. δολάρια μακροπρόθεσμα. Με τέτοιες προοπτικές, οι εταιρείες κάνουν επενδύσεις για την αύξηση της παραγωγής, με γενναία κρατική στήριξη. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα «κυρίως πιάτα» στο μενού των ανταγωνισμών για τους δασμούς ανάμεσα σε ΗΠΑ - ΕΕ είναι η φαρμακοβιομηχανία, όπως και το γεγονός ότι στην πρόσφατη μεταξύ τους συμφωνία δεν ανακοινώθηκαν περισσότερες λεπτομέρειες για τον κλάδο του φαρμάκου.
* * *
Οι συνέπειες στη δανέζικη οικονομία από τον «κλονισμό» της «Novo Nordisk» στον παγκόσμιο ανταγωνισμό είναι μεγάλες. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι πάνω από 1 εκατ. Δανοί (το 1/6 του συνολικού πληθυσμού) κατέχουν μετοχές άμεσα και ακόμη περισσότεροι είναι έμμεσα εκτεθειμένοι μέσω των συνταξιοδοτικών τους ταμείων, που έχουν επενδύσει στο μονοπώλιο και υφίστανται απώλειες πολλών εκατοντάδων δισ. DKK. Η «Novo Nordisk» ήταν μεταξύ των πρώτων επενδυτικών επιλογών για τα ασφαλιστικά ταμεία, τζογάροντας τους κόπους των εργαζομένων (π.χ. η PFA, το μεγαλύτερο επενδυτικό ταμείο για τις συντάξεις, έχει επενδύσει 5,5 δισ. από τα αποθεματικά των συνταξιούχων). Επομένως, ένας μεγάλος αριθμός Δανών έχουν δει τις αποταμιεύσεις και το συνταξιοδοτικό τους κομπόδεμα να μειώνονται δραματικά. Να σημειωθεί επίσης ότι βασικός χρηματοδότης των προϊόντων της «Novo Nordisk» είναι το λεγόμενο δημόσιο σύστημα Υγείας της Δανίας, μέσω της φαρμακευτικής δαπάνης, η οποία μετακυλίεται βέβαια στους ασθενείς - πελάτες.
* * *
Το συμπέρασμα είναι ότι οι εργαζόμενοι και ο λαός είναι αυτοί που πληρώνουν το μάρμαρο των καπιταλιστικών ανταγωνισμών για το κέρδος. Η πολυδιαφημισμένη «ασφάλεια» για όσους δουλεύουν σε ισχυρούς ομίλους, σε «μαγαζιά γωνία», έχει κοντά ποδάρια και απόδειξη είναι η αβεβαιότητα που ζουν χιλιάδες εργαζόμενοι του δανέζικου φαρμακευτικού κολοσσού. Να σημειωθεί ότι ο γενικός διευθυντής απολύθηκε λόγω των κακών οικονομικών αποτελεσμάτων και ο διάδοχός του ανακοινώνει πως «είναι αναγκασμένος» να πάρει «σοβαρές αποφάσεις» για την ανάκαμψη της εταιρείας, που σημαίνει μεταξύ άλλων και μαζικές απολύσεις. Ταυτόχρονα, γκρεμίζονται για άλλη μια φορά οι σοσιαλδημοκρατικές (και όχι μόνο) αυταπάτες περί «λαϊκού καπιταλισμού», με το μοίρασμα μετοχών, ή με την επένδυση των ασφαλιστικών εισφορών, στο όνομα ενός καλύτερου τάχα εισοδήματος και μιας καλύτερης σύνταξης. Το γκρέμισμα αυτών των μύθων συνιστά ξεμασκάρεμα του σάπιου καπιταλισμού και μάλιστα στη Μέκκα που τους εξέθρεψε: Τη Δανία του πολυδιαφημισμένου «σκανδιναβικού μοντέλου».
Πάνος Απέργης, Γραμματέας της ΤΕ Σκανδιναβίας του ΚΚΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου