Πάσα Αγγελίνα: Μια ελληνίδα «Ήρωας της Σοσιαλιστικής Εργασίας» της Σοβιετικής Ένωσης
Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε από την Σύγχρονη Εποχή ένα βιβλιαράκι με τίτλο «Πάσα Αγγελίνα: Άξιο τέκνο ενός καταξιωμένου λαού.» Η αλήθεια είναι πως, με μια πρώτη ματιά, το συγκεκριμένο βιβλίο μάλλον «ξεγελά» τον υποψήφιο αναγνώστη. Που να φανταστεί κανείς πόσο πλούτο μπορεί να περικλείει ένα τόσο μικρό βιβλιαράκι, πόσες πόρτες στην σκέψη μπορεί να ανοίγει, πόση δύναμη και αισιοδοξία να εμφυσεί και να εμπνέει…
Κι όμως, πρόκειται για ένα μοναδικό βιβλίο-παράθυρο στο νέο κόσμο που άρχισε να οικοδομείται στην Σοβιετική Ένωση πριν 100 χρόνια. Τόσο η μαρτυρία της ίδιας της Πάσα Αγγελίνα, όσο και ο μεστός και καταπληκτικός πρόλογος του Αναστάση Γκίκα (μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ) για την πρωταγωνίστρια και την εποχή της, δίνουν με απλό, κατανοητό και συνάμα εξαιρετικά διεισδυτικό και εύστοχο τρόπο, μέσα σε λίγες και μόνο σελίδες, όλο το μεγαλείο εκείνου του πρωτόγνωρου εγχειρήματος, με τις δυσκολίες, τις προκλήσεις του, αλλά και τη δυναμική, την επαναστατική αισιοδοξία του, τον ηρωισμό που εμφύσησε στους ανθρώπους του μόχθου στο χτίσιμο του δικού τους κόσμου, σαρώνοντας κάθε όριο και περιορισμό στο διάβα τους.
Η παρούσα έκδοση αποτελεί, τέλος, την καλύτερη απάντηση στην έκρηξη του αντικομμουνισμού που βιώνουμε για μια ακόμη φορά στις μέρες μας.
Μόλις κάτι λιγότερο από 150 σελίδες διαβάζεται ακόμα και σε μια μέρα. Άλλωστε, θα κολλήσετε τόσο με το συγκεκριμένο βιβλίο που δύσκολα θα το αφήσετε πριν το τελειώσετε!!
Ακολουθούν ενδεικτικά ορισμένα αποσπάσματα από τον Πρόλογο του βιβλίου:
Στις 25 Οκτώβρη 1917 (7 Νοέμβρη με το νέο ημερολόγιο) τα κανόνια του καταδρομικού «Αβρόρα» («Αυγή») «σάλπισαν» την έφοδο του επαναστατημένου λαού και στρατού κατά των Χειμερινών Ανακτόρων, σηματοδοτώντας την έναρξη της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Η επανάσταση αυτή, που «συγκλόνισε τον κόσμο», δεν ήταν απλώς μια «στιγμή» στην Ιστορία, αλλά το αποτέλεσμα μακρών, επίμονων και επίπονων ζυμώσεων, προσπαθειών και αγώνα στις γραμμές της ρωσικής εργατιάς και αγροτιάς (…)
Βεβαίως, η νίκη των επαναστατημένων εργαζόμενων λαών της Ρωσίας και η εγκαθίδρυση της σοβιετικής εξουσίας δεν σήμαινε ταυτόχρονα και τερματισμό της ταξικής πάλης, που τα επόμενα χρόνια θα γινόταν όλο και οξύτερη, καθώς τα απομεινάρια των εκμεταλλευτριών τάξεων (που συνέχιζαν να διατηρούν οικονομική ισχύ, αλλά και επιρροή) ενέτειναν τον πόλεμο εναντίον της με κάθε μέσο, ενώ η ατομική ιδιοκτησία (που δεν εξαλείφθηκε μονομιάς) παρέμενε φυτώριο κάθε είδους εμποδίου στη σοσιαλιστική οικοδόμηση.
Από την άλλη μεριά, η Επανάσταση απελευθέρωσε ανεξάντλητες κοινωνικές δυνάμεις, έδωσε νέο νόημα και περιεχόμενο στις έννοιες της αυτοθυσίας και του ηρωισμού, στα δικαιώματα και τις ελευθερίες των εργαζομένων, των γυναικών, των νέων. Ο εργάτης, ο μέχρι πρότινος απόκληρος της αστικής κοινωνίας, έγινε συνειδητός συνδημιουργός της Ιστορίας, πραγματικός κύριος του τόπου του, του πλούτου που παρήγε, της ζωής και του μέλλοντός του. Ένας από τους πρωτοπόρους οικοδόμους αυτού του νέου κόσμου που γεννιόταν εκεί με τη νίκη της Επανάστασης, ήταν και μια νεαρή εργάτρια γης ελληνικής καταγωγής, η Πάσα Αγγελίνα. (…)
Εργάτρια γης από τα 8 της χρόνια, η Πάσα γνώρισε από πολύ μικρή τι σήμαινε σκληρή δουλειά, αλλά και εκμετάλλευση. Όντας λοιπόν άνθρωπος του μόχθου, που ταυτόχρονα απεχθανόταν την αδικία, δεν μπορούσε παρά να «πάρει τη θέση» της στις επάλξεις του αγώνα. Έτσι, εντάχθηκε στην Κομμουνιστική Νεολαία (Κομσομόλ) από τα μαθητικά της χρόνια, ενώ το 1937, σε ηλικία 24 ετών, έγινε μέλος του Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκοι). Έκτοτε θα εκλεγόταν αντιπρόσωπος σε όλα τα συνέδρια του Κόμματος, από το 18ο (1939) έως το 21ο (1959). (…)
Εκλέχθηκε [επίσης] πρώτη φορά βουλευτής του Ανώτατου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ το 1937, λίγο πριν συμπληρώσει τα 25 της χρόνια, ενώ στη συνέχεια θα εκλεγεί τέσσερις ακόμη φορές συνεχόμενα (το 1946, το 1950, το 1954 και το 1958).
Τιμήθηκε δύο φορές με τον τίτλο του «Ήρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας» (το 1947 και το 1958), τρεις φορές με το παράσημο Λένιν, με το παράσημο της Κόκκινης Σημαίας της Εργασίας, καθώς και το Βραβείο Στάλιν (Κρατικό Βραβείο της ΕΣΣΔ). (…)
Η Πάσα Αγγελίνα λοιπόν υπήρξε πράγματι ένα καταξιωμένο τέκνο της ΕΣΣΔ. Έτσι, στο φόντο και του γενικότερου συσχετισμού που είχε διαμορφωθεί μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο (και την ιδιαίτερη απήχηση που είχε κατακτήσει η ΕΣΣΔ στους λαούς όλου του κόσμου με την τεράστια συμβολή της στη νίκη κατά του φασιστικού Άξονα), οι συντάκτες της Παγκόσμιας Βιογραφικής Εγκυκλοπαίδειας (της οποίας η 4η έκδοση βρισκόταν σε εξέλιξη στις ΗΠΑ), αποφάσισαν να συμπεριλάβουν την Πάσα Αγγελίνα ανάμεσα στους «διακεκριμένους ανθρώπους» όλων των χωρών. Για το σκοπό αυτό, της έστειλαν ένα σχετικό ερωτηματολόγιο, ζητώντας της να το συμπληρώσει με μια σειρά βιογραφικά στοιχεία.
Καθώς όμως το συμπλήρωνε, η Πάσα διαπίστωσε πως, παρά τις τόσες ερωτήσεις, έλειπε η πιο βασική, η πιο ουσιώδης, η πιο σημαντική απ’ όλες: «Το ερωτηματολόγιο», αναφέρει η ίδια, «ήταν τόσο σχολαστικό, που μου ζητούσε να δώσω λεπτομέρειες, όπως π.χ. την ημερομηνία του γάμου μου, το πατρώνυμο της μητέρας μου, κ.ά. Αλλά αυτό το λεπτομερές ερωτηματολόγιο δεν περιλάμβανε την κύρια, την βασική ερώτηση, δηλαδή, ποιες ήταν οι συνθήκες που έδωσαν τη δυνατότητα σε μένα, μία πρώην αγράμματη εργάτρια γης, να γίνω μία νομοθέτης, μια βουλευτής του Ανώτατου Σοβιέτ;» Ωστόσο, θα προσθέσει στη συνέχεια, «αν δεν θέσεις το ερώτημα ‘υπό ποιες συνθήκες;’ δεν μπορείς να κατανοήσεις και να εκτιμήσεις την καταξίωση ενός Σοβιετικού πολίτη -και επομένως- τη δική μου. Το κύριο, το βασικό, δεν είναι το συγκεκριμένο άτομό μου, αλλά το γεγονός ότι η ανάδειξή μου δεν ήταν κάποια εξαίρεση στον κανόνα… εγώ αναδείχθηκα μαζί με το λαό, έγινα ηρωίδα μαζί με το σύνολο του ηρωικού λαού μου. Και αυτό είναι το κύριο, το βασικό.»
Ακολούθως, η Πάσα Αγγελίνα αποφάσισε να «ξεφύγει» από τα στενά όρια του ερωτηματολογίου, εξηγώντας ακριβώς τα παραπάνω. Η «απάντησή» της αυτή, δεν αναπαράχθηκε βεβαίως αυτούσια από την Παγκόσμια Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια (που περιέλαβε ωστόσο το όνομά της στη σχετική λίστα με τους «διακεκριμένους ανθρώπους» όλων των χωρών). Εκδόθηκε όμως ως μπροσούρα στην ίδια την ΕΣΣΔ, τόσο στα ρωσικά, όσο και σε μια σειρά άλλες γλώσσες.
Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μετάφραση της αντίστοιχης αγγλόφωνης έκδοσης, που τυπώθηκε στην ΕΣΣΔ το 1949 με τίτλο «Η απάντησή μου σε ένα Αμερικανικό ερωτηματολόγιο».
Η συνέχεια στην ίδια την έκδοση…
 |
Διαδήλωση
αγροτών. Στο πανό τους γράφει: «Εμείς οι κολχόζνικοι στη βάση της
γενικής κολλεκτιβοποίησης θα καταργήσουμε τους κουλάκους ως τάξη.»
|
Εμείς, θα κλείσουμε τη σύντομη παρουσίασή μας αυτού του εξαιρετικού πραγματικά βιβλίου με το τελευταίο απόσπασμα από τον Πρόλογο του Αναστάση Γκίκα:
Πολλοί -άλλοτε καλοπροαίρετα άλλοτε όχι και τόσο- μας ρωτούν συχνά στους δρόμους, στις γειτονιές, στους χώρους δουλειάς, στα αμφιθέατρα και στα σχολεία, όπου ζουν και παλεύουν οι κομμουνιστές, τα μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, οι πρωτοπόροι αγωνιστές:
«Μα που έγιναν αυτά που λέτε; Αυτά για τα οποία παλεύετε;»
«Ωραία όλα αυτά, αλλά δεν γίνονται, είναι ανέφικτα!»
Σίγουρα η Ελλάδα του 2017 δεν είναι η Ρωσία του 1917. Σήμερα, η χώρα μας -η ανθρωπότητα συνολικότερα- διαθέτει πολύ μεγαλύτερες παραγωγικές δυνατότητες, τεχνογνωσία, κλπ., απ’ ότι έναν αιώνα πριν. Επιπλέον, υπάρχει η ιστορική-πολιτική πείρα από εκείνη την πρώτη προσπάθεια οικοδόμησης του νέου κόσμου, με τα θετικά όσο και τις αδυναμίες που προέκυψαν στην πορεία: Πείρα, που το Κόμμα μας μελετά πράγματι επιστάμενα και σε βάθος, αντλώντας τα απαραίτητα συμπεράσματα και διδάγματα!
Ναι, η Ελλάδα του 2017 δεν είναι η Ρωσία του 1917: Σήμερα υπάρχουν και περισσότερες δυνατότητες και πείρα και –κυρίως- γνώση!
Τηρουμένων των «αναλογιών», λοιπόν, στην αφήγηση της Πάσα Αγγελίνα δίνονται πολλές απαντήσεις πάνω στα ερωτήματα που αναφέραμε παραπάνω. Δίνεται μια, μικρή μεν, αλλά πολύτιμη όσο και περιεκτική εικόνα εκείνου του πρώτου στην Ιστορία της ανθρωπότητας εγχειρήματος οικοδόμησης ενός νέου κόσμου, απαλλαγμένου από εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Αποτυπώνονται, τόσο οι δυσκολίες και οι προκλήσεις, όσο και οι προοπτικές. Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Χρειάστηκε πολύ κόπο, πολύ δουλειά. Χρειάστηκε επίσης σκληρή πάλη με τα υπολείμματα του παλιού που αντιμάχονταν το νέο το οποίο γεννιόταν με λύσσα, αλλά και με τις παλιές αντιλήψεις και νοοτροπίες, που βρίσκονταν ριζωμένες στις συνειδήσεις των ανθρώπων από αιώνες.
Όμως, η οικοδόμηση του νέου κόσμου, όσο δύσκολη και αν ήταν, όσες δυσχέρειες και αν είχε, ήταν μια όμορφη, ανώτερη υπόθεση, που αφύπνισε, ενέπνευσε και κινητοποίησε εκατομμύρια «απλούς» ανθρώπους -πρώην απόκληρους της αστικής κοινωνίας. Γιατί, εν τέλει, ήταν δική τους υπόθεση. Για πρώτη φορά στην Ιστορία της ανθρωπότητας εργάζονταν και αγωνίζονταν πραγματικά για τον εαυτό τους. Ο νέος κόσμος που άρχισε να οικοδομείται στην ΕΣΣΔ στα θεμέλια της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης το 1917 –εκατό χρόνια πριν!- έφερε πράγματι τα πάνω κάτω. Ανέδειξε τις ανεξάντλητες δυνάμεις του γίγαντα λαού. Εμφύσησε νέες αξίες και νέα ιδανικά. Άνοιξε –όπως είπε ο Λένιν- το δρόμο, όχι μόνο για τους λαούς της Ρωσίας, αλλά για τους λαούς όλου του κόσμου, προς ένα καλύτερο μέλλον, ένα μέλλον που μας αξίζει, το σοσιαλισμό-κομμουνισμό
Έναν τέτοιο κόσμο λοιπόν θέλουμε, για έναν τέτοιο κόσμο αγωνιζόμαστε. Οι δικοί μας «Κόκκινοι Οκτώβρηδες» είναι μπροστά μας!…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου