ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΧΟΛΕΒΑΣ Κοινωνια

 

Η κυριαρχία της «φτιαγμένης» Porsche

83ο χιλιόμετρο της εθνικής οδού Αθηνών – Λαμίας. Ανθρώπινες ζωές χαμένες στην άσφαλτο και οι εικόνες αποδεικνύουν πως δεν ήταν η «κακιά στιγμή». Οι συμβολισμοί τόσο ισχυροί, συμβολισμοί ισχύος, συμβολισμοί του ισχυρού. Τα λίγα δευτερόλεπτα του βίντεο, με την Porsche σε ιλιγγιώδη ταχύτητα να προσκρούει στο σταθμευμένο αυτοκίνητο, δρουν ακαριαία.

Οι πρώτες αντιδράσεις λειτουργούν ενστικτωδώς: Ό,τι και να γράψει κανείς είναι ένα τίποτα μπροστά στην απώλεια, στο θάνατο. Είναι, όμως, άγριο και φυσιολογικό μαζί: Οι άνθρωποι χάθηκαν και οι ζωές όλων μας συνεχίζονται. Η μάνα. Το παιδί. Ο πατέρας που έμεινε πίσω. Οι επιβάτες της Porsche.

Porsche. Αυτά τα αμάξια κατασκευάζονται για οικονομικά ισχυρούς. Η τιμή και το κόστος συντήρησης τους φτάνει να το αποδείξει. Η οικονομική αξία και η ταχύτητα ως απόδειξη ισχύος. Θα μπορούσε, όμως, να συμβεί κάτι ανάλογο (σίγουρα έχει συμβεί) χωρίς την οικονομική αξία του αυτοκινήτου. Δεν θα μπορούσε, όμως, να συμβεί χωρίς την ψευδαίσθηση ισχύος στην άσφαλτο. Ακόμα κι αν ο έλεγχος του αυτοκινήτου χάθηκε η ιλιγγιώδης ταχύτητα είναι μάρτυρας για πολλά. Κι ένα «φτιαγμένο» αμάξι, χωρίς το κόστος της Porsche, ή ένα «κανονικό» αμάξι στα «χέρια» μιας ψευδαίσθησης ισχύος μπορεί να γίνει φονικό όπλο.  

Οι εικόνες του χαμού δεν επιτρέπουν μεγαλοστομίες. Ακόμα και οι στιγμιαίες ενοχές, για τις φορές που ο καθένας μας μπορεί να ανέπτυξε μεγάλη ταχύτητα, δεν λένε κάτι αυτή τη στιγμή. Κρύβονται, άλλωστε, πίσω από την αντανακλαστική δικαιολογία: Εντάξει, έχω τρέξει με το αυτοκίνητο κι εγώ αλλά αυτή την αλητεία της δολοφονικής οδήγησης που βλέπω σε κάτι «κωλόπαιδα» δεν την έχω κάνει. Κι έτσι μπορεί να είναι για τους περισσότερους. Το θέμα, όμως, δεν είναι «να βγάλουμε την ουρά μας απ’ έξω». Σε κοινωνία ζούμε και οι συμπεριφορές τη διαμορφώνουν. Οι κίνηση στην άσφαλτο είναι αποτέλεσμα πολλών συμπεριφορών ταυτόχρονα. Ακόμα και το φαινομενικά «τυχαίο» έχει αιτίες. Μόνο που όταν έρθει ο χαμός οι αιτίες αναζητούνται αλλά οι άνθρωποι έχουν χαθεί.

Αν μείνουμε εδώ απλά «περιγράφουμε», «εκτονώνουμε» το σοκ, ένα ατομικό σοκ του καθενός που καμία αξία δεν έχει μπροστά στην απώλεια. Η κοινωνία είναι εδώ. Η ζωή (η δική μας) συνεχίζεται και οι «φωνές» των υποχρεωτικών προτύπων, η διαπαιδαγώγηση των ανθρώπων είναι στα «χέρια» μιας κοινωνίας «χτισμένης» με συγκεκριμένα υλικά. Τα θεμέλια είναι σαθρά. 

Η οδήγηση ως καθημερινότητα για μια μεγάλη πλειοψηφία είναι έκφραση κοινωνικής συμπεριφοράς. Είναι, όπως έχει περάσει και «κατοχυρωθεί», κι έκφραση του ιδιωτικού. Ψέμα. Δεν μπορεί να είναι κάτι ιδιωτικό στο δημόσιο χώρο. Ο άλλος μπορεί να θέλει να δείξει και στην οδήγηση την οικονομική κυριαρχία του σε ένα πολυτελές και «εξωπραγματικό» αυτοκίνητο. Είναι κι εκείνος που «κλείνει» όλη τη ανάγκη για κυριαρχία του σε ένα αμάξι, θέλοντας να αποδείξει ότι στην άσφαλτο είναι «κάτι». Είναι κι τρίτος που πήρε το αμάξι στα χέρια και με επιχείρημα πως είναι νέος το «δοκιμάζει» μέσα σε διαμορφωμένα πρότυπα.

Το νήμα που τα συνδέει τα παραπάνω είναι η επιβολή της κυριαρχίας σε μια ανθρώπινη κοινωνία φτιαγμένη σαν ζούγκλα. Ο ισχυρός και ο ανίσχυρος. Πρέπει να γίνεις ή να δείχνεις ισχυρός «για να μη σε φάνε». Η απόλυτη έκφραση του ΔΙΚΟΥ ΜΟΥ (αυτοκινήτου), του ΔΙΚΟΥ ΣΟΥ (αυτοκινήτου), του ΔΙΚΟΥ ΤΟΥ (αυτοκινήτου). Η ιδιοκτησία. Η ιδιοκτησία που, σε τελική ανάλυση, πάντα έχει οικονομική και κοινωνική διάσταση, είτε θες να αποδείξεις την οικονομική και κοινωνική σου κυριαρχία, είτε θες να αποδείξεις πως μπορείς κι εσύ να έχεις οικονομική και κοινωνική κυριαρχία.

Δεν είναι η ίδια κυριαρχία της Porsche ανάμεσα σε άλλα αυτοκίνητα, αλλά η κυριαρχία της «φτιαγμένης» Porsche, δηλαδή της κατασκευασμένης ισχύος μακριά από τη δύναμη της ανθρώπινης ζωής και δημιουργίας. Κι αυτή η κατασκευή, ό,τι και να λένε οι λάτρεις του «σχετικού», έχει ως βάση – πάλι σε τελική ανάλυση- την ταξική επιβολή κι εκμετάλλευση σε όλες τις πλευρές της ζωής. Από εκεί ξεκινά η ερμηνεία της κατασκευασμένης ισχύος, της «επιτυχίας», στην κοινωνία που ζούμε, άρα και ο «υποχρεωτικός» δρόμος «κατάκτησης» της. Αυτή η βάση, όμως, είναι σαθρή. Και δεν είναι ανθρώπινη.    

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΕUROKINISSI/ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΙΣΙΝΑΣ