Παραμονές
της Επανάστασης, η οθωμανική εξουσία θεώρησε ότι συγκεντρώνοντας στην
Τριπολιτσά εκπρόσωπους από τις πιο ισχυρές οικογένειες των Πελοποννησίων
κοτζαμπάσηδων, θα απέτρεπε την ευρέως φημολογούμενη εξέγερση.
Ο
Μ. Καραγάτσης στήριξε σε αυτό το ιστορικό γεγονός την πλοκή του βιβλίου
του «Ο κοτζάμπασης του Καστρόπυργου», όπου διηγείται την ιστορία του
Μίχαλου Ρούση, ενός κοτζαμπάση που στάλθηκε στην Τριπολιτσά έπειτα από
αίτημα των Οθωμανών. Οταν οξύνθηκαν οι επιθέσεις των επαναστατών και
έγινε γνωστή η συμμετοχή των κοτζαμπάσηδων στην Επανάσταση, ο Ρούσης
αποφάσισε, χρησιμοποιώντας τις φιλίες του με Οθωμανούς αξιωματούχους, να
εξισλαμιστεί για να γλιτώσει τη ζωή του.
Μπορεί το βιβλίο του
Καραγάτση να αποτελεί μια έμμεση αναφορά στα γεγονότα της δικής του
εποχής (γράφτηκε στη διάρκεια της Κατοχής και κυκλοφόρησε μετά την
Απελευθέρωση), υπό το πρίσμα της δικής του ταξικής και ιδεολογικής -
πολιτικής τοποθέτησης, αλλά αποτυπώνει και τη μεταβατική ταξική θέση του
κοτζαμπάση. Δηλαδή εκείνης της κοινωνικής ομάδας που αποτελούσε τμήμα
του κατώτατου και μέσου διοικητικού μηχανισμού της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας (θέση που, ιδιαίτερα στην αρχή, συνέβαλε καταλυτικά στη
συγκέντρωση πλούτου και δύναμης) και την ίδια στιγμή, παραμένοντας
υποτελείς και αποκτώντας συμφέροντα συνδεδεμένα με την ανάπτυξη των
καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, οδηγούνταν σε ρήξη με την οθωμανική
εξουσία.