Περού
Η πρώτη χώρα της Λατινικής Αµερικής που βάφτισε το “νέο” µοντέλο εξορύξεων ως “την κινητήρια δύναµη της ανάπτυξης και της εξόδου από τη φτώχεια” ήταν το Περού καθώς η µεταλλευτική παράδοση της χώρας το παρουσίασε ως φυσική επιλογή. Σήµερα, παρά το γεγονός ότι η χώρα επαινείται από διεθνείς χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς για τους υψηλούς ρυθµούς ανάπτυξης που επιτυγχάνει, κυρίως λόγω της εξαγωγής ορυκτών, η κοινωνική ανισότητα και τα ποσοστά φτώχειας βρίσκονται και αυτά ανοδική πορεία. Επιπλέον, η εκτεταµένη καταστολή που εφαρµόζεται για να προχωρήσουν τα έργα έχει οδηγήσει τους ακτιβιστές στο Περού να µιλούν για ληστρικό εξορυκτισµό, ο οποίος εφαρµόζεται ευλαβικά τόσο από τους προηγούµενους νεοφιλελεύθερους προέδρους Fujimori και Alan Garcia όσο και από τον τωρινό αριστερό πρόεδρο Ollanta Humala.Δικαίως λοιπόν, το Περού θεωρείται η πρωτεύουσα των συγκρούσεων και των κοινωνικών αντιπαραθέσεων για τις εξορύξεις στη Λατινική Αµερική. Τον προηγούµενο Σεπτέµβριο, ο αντίστοιχος Συνήγορος του Πολίτη της χώρας κατέγραψε 223 κοινωνικές συγκρούσεις, από τις οποίες περισσότερες από τα δύο τρίτα συνδέονται µε τις εξορύξεις που πραγµατοποιούνται στη χώρα. Η έκθεση αυτή επιπλέον καταµέτρησε 196 νεκρούς και 2.369 τραυµατίες από το 2006 έως το 2011 ως άµεσο αποτέλεσµα των συγκρούσεων που οφείλονται στον έλεγχο των φυσικών πόρων της χώρας.
Ένας από τους πιο γνωστούς χρόνιους αγώνες στη χώρα είναι ενάντια στα µεταλλεία Conga στην περιοχή της Cajamarca στο βόρειο Περού, αγώνας ο οποίος έχει αφήσει πολλούς νεκρούς και έχει οδηγήσει πολλάκις στον αποκλεισµό της περιοχής και την κήρυξη καθεστώτος έκτακτης ανάγκης. Παρόλο που η περιοχή έχει µακρά µεταλλευτική δραστηριότητα, από τα χρόνια του ισπανού κατακτητή Francisco Pizarro, το έργο Conga προβλέπεται να είναι το µεγαλύτερο έργο εξόρυξης στην ιστορία του Περού. Η περιγραφή του έργου θυµίζει κατά πολύ τις δικές µας Σκουριές: πολυεθνική εταιρία σε συνεργασία µε ντόπιο µεγαλοεπενδυτή αγόρασε για ψίχουλα 3.069 εκτάρια γης µε σκοπό την εξόρυξη του χρυσού και του χαλκού της περιοχής, για την οποία απαιτείται η “αξιοποίηση” των τοπικών υδάτινων πόρων. Μάλιστα, η ίδια η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της εταιρίας Yanacocha αναφέρει τη µόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής καθώς το έργο προβλέπεται να παράγει κατά µέσο όρο 90.000 τόνους τοξικών αποβλήτων ανά ηµέρα, κάθε µέρα για 17 χρόνια.
Οι
κάτοικοι της περιοχής, ιθαγενείς στην πλειοψηφία τους, µαζί µε
περιβαλλοντικές οργανώσεις και κινήµατα έχουν ξεκινήσει αγώνες ενάντια
στο έργο από το 2010, όταν και εγκρίθηκε. Η εκλογή του Humala το 2011
δεν άλλαξε πολλά καθώς, ενώ είχε υποσχεθεί διάλογο και όχι καταστολή,
µόνο µέσα στον πρώτο χρόνο της θητείας του 17 άτοµα σκοτώθηκαν σε
διαδηλώσεις ενάντια στα µεταλλεία Conga. Όµως, όπως δικαιολογήθηκε στα
εθνικά µέσα ενηµέρωσης, η καταστολή ήταν αναγκαία για την πρόοδο του
περουβιανού λαού και τις κοινωνικές µεταρρυθµίσεις για την παροχή
δηµόσιων αγαθών και υπηρεσιών καθώς το έργο θα έφερνε άµεσα 300 εκ.
δολάρια στα ταµεία του κράτους.Οι αιµατηροί όµως αγώνες των κατοίκων της περιοχής ανάγκασαν τον πρόεδρο Humala να αναστείλει τις εργασίες στα µεταλλεία Conga, µετά την ακύρωση του άλλου έργου παρόµοιου βεληνεκούς και αγώνων Tia Maria, όπου πολλοί αγωνιστές είχαν σκοτωθεί σε συγκρούσεις µε την αστυνοµία. Για να αποφασιστεί η αναστολή του έργου, 5 διαδηλωτές δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ, ανάµεσα τους και ένας 16χρονος, ενώ είχε προηγηθεί η κήρυξη καθεστώτος έκτακτης ανάγκης στην περιοχή συνολικά για 8 µήνες.
Μετά όµως από ένα χρόνο µερικού εφησυχασµού των αγωνιστών, η κυβέρνηση του Humala ανακοίνωσε τον περασµένο Νοέµβριο την επανεκκίνηση των δύο έργων (µεταλλεία Conga και Tia Maria) για το 2015 καθώς θεωρεί τις εξορύξεις αυτές κοµβικές για την ευηµερία του λαού του Περού. Σε συνεργασία µε το εθνικό συνδικάτο των µεταλλωρύχων, δηµοσίευσαν στατιστικά κατά τα οποία, το ένα τρίτο των 30 εκ. κατοίκων του Περού εξαρτάται άµεσα ή έµµεσα από τις εξορυξεις καθώς και το 57% των εξαγωγών της χώρας οφείλεται στις εξορύξεις. Έτσι, όπως υποστήριξε η κυβέρνηση, οι εξορύξεις είναι εθνική υπόθεση και δεν απαιτείται πλέον η συναίνεση των τοπικών κοινοτήτων καθώς η αριστερή αυτή κυβέρνηση είναι ικανή να διασφαλίσει τις ευνοϊκές περιβαλλοντικές και κοινωνικές προϋποθέσεις για να πραγµατοποιηθούν τα έργα. Ήδη οι κάτοικοι της Cajamarca κατήγγειλαν στα τέλη Δεκεµβρίου τη στρατιωτικοποίηση της περιοχής και κατέβασαν την περουβιανή σηµαία, υψώνοντας την εµβληµατική κίτρινη σηµαία «Conga no va» (το Conga δεν θα περάσει) και µαζεύοντας δυνάµεις για τις επερχόµενες συγκρούσεις.
ΔΗΜΗΤΡΑ ΣΠΑΘΑΡΙΔΟΥ
