Γράφει ο Γρηγόρης Τραγγανίδας
23 Αυγούστου 1943: Η αρχή του τέλους των ναζί
«Άραγε μπορούμε να ξεχάσουμε / Εγώ κι εσύ, το σαράντα τρία / Θυμάσαι, η Μάχη του Κουρσκ / Τότε φλεγόταν; / Και ο Σοβιετικός στρατιώτης / Περνώντας στην αθανασία / Ηταν πιο δυνατός απ’ τη φωτιά / Πιο γερός από το μέταλλο (…)» (σοβιετικό τραγούδι)
Στις 23 Αυγούστου του 1943 ολοκληρώθηκε η τρίτη και τελευταία φάση της μεγαλύτερης μάχης τεθωρακισμένων στη σύγχρονη ιστορία και της πλέον σημαντικής για τη νικηφόρα έκβαση, όχι μόνο του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου της Σοβιετικής ‘Ενωσης, αλλά και του ίδιου του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου: Της Μάχης του Κουρσκ. Κράτησε περίπου 50 μέρες (4/7 – 23/8/1943) και συμμετείχαν συνολικά 4 εκατομμύρια στρατιώτες, περίπου 70.000 πυροβόλα και άλλος βαρύς οπλισμός, 13.000 άρματα και τεθωρακισμένα οχήματα, πάνω από 11.000 πολεμικά αεροπλάνα, που συγκρούστηκαν μέχρι θανάτου και ολοκληρωτικής καταστροφής σε ένα μέτωπο 550 χιλιομέτρων. Η φασιστική επιχείρηση είχε την κωδική ονομασία «Κάστρο», περισσότερο μάλλον για ψυχολογικούς παρά για συμβολικούς λόγους. Αντιθέτως, η επιχείρηση αντεπίθεσης του Κόκκινου Στρατού βαφτίστηκε «Κουτούζοφ» για άκρως προφανείς, συμβολικούς λόγους: Ο Κουτούζοφ ήταν ο Ρώσος στρατηγός που τσάκισε τη στρατιά του Ναπολέοντα.