Τραπεζική απληστία και κρίση

Γράφει ο Cogito ergo sum // Στο Ατέχνως

Θα αρχίσω το σημερινό σημείωμα με ορισμένα στοιχεία τα οποία ίσως είναι γνωστά σε κάποιους, όπως π.χ. ο Νόμος Glass-Steagall, ο οποίος εφαρμόστηκε στις ΗΠΑ το 1933 και διαχώριζε σαφώς τις εμπορικές τράπεζες (δηλαδή, αυτές που χορηγούσαν δάνεια) από τις επενδυτικές. Σκοπός του εν λόγω νόμου ήταν να αποφευχθεί η ανάληψη επενδυτικών κινδύνων εκ μέρους των εμπορικών τραπεζών, στις οποίες εμπιστεύονταν οι καταθέτες τις αποταμιεύσεις τους. Δυστυχώς, υπό την πίεση των τραπεζιτών, η κυβέρνηση Κλίντον κατάργησε τον συγκεκριμένο νόμο το 1999. Έτσι, άνοιξε ο δρόμος για την περίφημη τραπεζική απληστία (όρος τού Τζόζεφ Στίγκλιτς), η οποία με την σειρά της άνοιξε τον δρόμο για την καπιταλιστική κρίση του 2008.
Τον Σεπτέμβριο του 2008, τα υπέρμετρα διογκωμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα των ΗΠΑ άρχισαν να καταρρέουν το ένα μετά το άλλο. Για πρώτη φορά στην ιστορία του, ο καπιταλισμός δεχόταν ισχυρό χτύπημα στην κεντρική του κολώνα: τις τράπεζες. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έσπευσε να διαθέσει πακτωλό δισεκατομμυρίων για να σώσει το οικοδόμημα από την κατάρρευση, επιχορηγώντας την μια τράπεζα μετά την άλλη: Freddie Mac, Fannie Mae, Goldman Sachs, AIG… 

Οι πρώτοι υπολογισμοί τού υπουργού οικονομικών Χανκ Πώλσον έκαναν λόγο για 200 δισ. δολλάρια. Σύντομα, όμως, οι ανάγκες των κλυδωνιζόμενων τραπεζών επανυπολογίστηκαν στο ένα τρισ. Μέσα σε λίγες μέρες έγινε φανερό πως ούτε δυο τρισεκατομμύρια δεν θα έφταναν για να στηριχτούν όλες οι τράπεζες. Έτσι, όταν την Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου 2008 η Lehman Brothers ζήτησε βοήθεια, ο Πώλσον σήκωσε τα χέρια ψηλά και η Lehman Brothers σωριάστηκε. Εκείνη η «Μαύρη Δευτέρα» ορίστηκε ως η απαρχή τής κρίσης που βιώνουμε μέχρι σήμερα (σημ.: περισσότερα στο: “Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού – 76. Το ξέσπασμα της κρίσης“).