Τα ξημερώματα της 24 ηςΙούλητου
1974, μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις μεταξύ των εκπροσώπων της
καταρρέουσας χούντας και του αστικού πολιτικού κόσμου, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ορκίζεται πρωθυπουργός. Ετσι ανοίγει το κεφάλαιο: «Μεταπολίτευση ».
Κανείς δεν αμφισβήτησε ότι η πολιτική αλλαγή, που συντελέστηκε εκείνη τη μέρα, ήταν το προϊόν ενός συμβιβασμού. Η σωστή εκτίμηση για το χαρακτήρα αυτού του συμβιβασμού, όπως και των δυνάμεων που πήραν μέρος σ’ αυτόν, ήταν πολύτιμο εργαλείο για την ανάλυση των νέων συνθηκών που προέκυπταν και των νέων καθηκόντων για το μαζικό λαϊκό κίνημα στη νέα κατάσταση.
Στις 29 Ιούλη η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ δίνει την εκτίμησή της και ανακοινώνει τις θέσεις της:
«1. Η ασίγαστη πάλη του ελληνικού λαού κατά της στρατιωτικής φασιστικής δικτατορίας, η έντονη λαϊκή αντίδραση στο χουντικό πραξικόπημα – προδοσία σε βάρος της Κύπρου και της Ελλάδας και η αντίσταση του κυπριακού λαού, η επέμβαση τουρκικών δυνάμεων στη Μεγαλόνησο, ύστερα από την επέμβαση της χούντας, η διεθνής απομόνωσή της, όλα αυτά, όξυναν στο έπακρο την κρίση του τυραννικού καθεστώτος. Η δικτατορία και οι νέοι προστάτες της βρέθηκαν σε αδιέξοδο. Η αντίσταση στη χούντα επεκτεινόταν και στο στρατό. Η παραμονή της χούντας στη διακυβέρνηση της χώρας εγκυμονούσε άμεσο κίνδυνο για το φασιστικό καθεστώς, την αμερικανοκρατία και το ΝΑΤΟ.
Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση, η χουντική ηγεσία, με οδηγίες της Ουάσιγκτον και των άλλων ηγετικών ΝΑΤΟικών κύκλων ανέθεσε τη διακυβέρνηση της χώρας σε συντηρητικούς αστούς πολιτικούς, με επικεφαλής τον Κ. Καραμανλή.
2. Στην πολιτική ζωή σημειώνεται μια αλλαγή. Η αλλαγή αυτή, προϊόν μιας συμφωνίας ανάμεσα στη χούντα, στους Αμερικανούς, στους άλλους κύριους εταίρους του ΝΑΤΟ και στους παραπάνω πολιτικούς παράγοντες, συνίσταται στο ότι αποσύρθηκε από το προσκήνιο η χούντα και ήρθε πολιτική κυβέρνηση.
Η τέτοια αλλαγή αποτελεί προσπάθεια αναπροσαρμογής της πολιτικής των Αμερικανών και των άλλων κύριων δυνάμεων του ΝΑΤΟ στις νέες συνθήκες, εθνικές και διεθνείς. Αποβλέπει στην εκτόνωση της συμπυκνωμένης λαϊκής αγανάκτησης, στη ματαίωση της ριζικής δημοκρατικής μεταβολής, στη διατήρηση των στρατηγικών θέσεων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στη χώρα μας και στην επέκτασή τους στην Κύπρο και γενικότερα στη Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, η αλλαγή αυτή αποτελεί ομολογούμενη χρεοκοπία της χούντας και της αμερικανοκρατίας, μια ήττα τους. Δημιουργεί νέες δυνατότητες για το δημοκρατικό αγώνα του λαού».