Εισαγωγικές διευκρινίσεις
Για
χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι θαυμάζουν και αναφέρονται στην «τέλεια
λειτουργία» της κοινωνίας των μελισσών. Έχουν παραχθεί πολλές θεωρίες
και ερμηνείες, καθόλου απαλλαγμένες από σκοπιμότητες, ιδίως σκοπιμότητες
των κυρίαρχων τάξεων και εξουσιών.
Οι
θεοκρατικές αντιλήψεις απέδιδαν σε «θεϊκό θαύμα» την λειτουργία τους.
Φυσικά δεν είναι τίποτα περισσότερο από οργάνωση ενός ζωικού είδους που
μέσα από μια εξέλιξη 55-60 εκατομμυρίων ετών, κατάφερε να επιβιώσει, να
προσαρμοστεί και να ενσωματώσει στο dna του αυτόματες λειτουργίες, απολύτως απαραίτητες και καθόλου περιττές, για την επιβίωσή του στις σκληρές συνθήκες της φύσης.
Οι
πρώτες γνωστές γραπτές και πολύ ακριβείς παρατηρήσεις για την οργάνωση
της κοινωνίας των μελισσών, προέρχονται από τον Αριστοτέλη.
Στο
παρόν κείμενο ο παραλληλισμός της ανθρώπινης κοινωνίας με αυτή των
μελισσών, γίνεται μόνο ως προς την ερμηνεία των πραγματικών λειτουργιών
τους. Επί της ουσίας, η πρώτη είναι κοινωνία έλλογης βούλησης και πράξης
και η δεύτερη κοινωνία αυτόματης εντυπωμένης λειτουργίας, στο dna των
μελισσών, άρα δεν υπάρχει όμοιο ποιοτικό πεδίο σύγκρισης. Εξισώσεις των
δύο κοινωνιών ή ιδεαλιστικές ερμηνείες για τη λειτουργία τους, είναι
απορριπτέες.
Οι
ερμηνείες που δίνονται είναι κοινωνιολογικού χαρακτήρα, και δεν
υποκαθιστούν επιστημονικές μελέτες. Για την κατανόηση, χρησιμοποιούνται
γνωστοί κοινωνιολογικοί και πολιτικοί όροι που ταιριάζουν σε ανθρώπινη
κοινωνία.
Σκοπός
του κειμένου είναι να αναθεωρηθούν οι αντιδραστικές θεωρίες που έχουν
αναπτυχθεί, για χιλιάδες χρόνια, από αντιδραστικές ιδεολογίες, με βάση
την υποκειμενική ταξική ερμηνεία της ζωής των μελισσών. Η ερμηνεία αυτή
ξεκινούσε με την θέση ότι κέντρο της ζωής των μελισσών είναι οι
βασίλισσες. Κάποιοι μάλιστα είχαν επιχειρήσει να τις ονομάσουν
βασιλείς(!) μη ανεχόμενοι τη θηλυκοκρατία στο μελίσσι.
Οι
αντιδραστικές και ιδίως οι θεοκρατικές θεωρίες, χρησιμοποιούσαν την
αρμονία του μελισσιού για να της δώσουν έννοιες σκεπτόμενης κοινωνίας,
όπως η ανθρώπινη. Υμνούσαν ως χαρακτηριστικά μεγάλου προτερήματος την,
κατά τη γνώμη τους, αποδοχή-υποταγή όλων στη βασίλισσα, την «σιωπή» με
την οποία κάνουν την εργασία οι εργάτριες, χωρίς διαμαρτυρίες και…
απεργίες και την απόρριψη των κηφήνων (τεμπέληδων) που ήταν παράδειγμα
προς αποφυγή. Επίσης οι ιδεαλιστικές αντιλήψεις «πατούσαν» στα σπουδαία,
για τον άνθρωπο, προϊόντα του μελισσιού που κανένας μέχρι τώρα δεν
μπόρεσε να υποκαταστήσει. Αρχή και τέλος γι όλες αυτές τις θεωρίες ήταν η
βασίλισσα και αυτό είχε το βαθύ προπαγανδιστικό του νόημα.
Στην
ουσία, οι αντιδραστικές θεωρίες προσπαθούσαν να περιγράψουν μια
κοινωνία μελισσών κατ’ εικόνα και ομοίωση μιας ταξικής εκμεταλλευτικής
κοινωνίας, παρουσιάζοντάς τη σαν φυσική και θεϊκή επιταγή. Έτσι,
διαπαιδαγωγούσαν τους νέους στο πρότυπο της γενικής υποταγής, κατ εικόνα
και ομοίωση των μελισσών, στην ταξική εξουσία που άλλοτε εμφανιζόταν
σαν βασιλεία, άλλοτε σαν «φωτισμένη» δικτατορία, άλλοτε σαν αστική
δημοκρατία. Αυτή την ιδανική αρμονία που επιδιώκουν για την ανθρωπινή
κοινωνία, δήθεν τη διαταράσσουν ταραχοποιά, επαναστατικά, κομμουνιστικά
και αναρχικά στοιχεία, τα οποία επιδιώκουν την ανατροπή και καταστροφή
της! Έτσι ολοκλήρωναν την αντιδραστική - ταξική αξιοποίηση της δικής
τους ανάγνωσης της κοινωνίας των μελισσών.
Φυσικά,
στις συγκρίσεις μεταξύ των δύο κοινωνιών πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η
βασική ποιοτική διαφορά της προδιαγεγραμμένης δράσης των μελισσών και
της έλλογης δράσης των ανθρώπων. Λάθη εξομοίωσης οδηγούν σε ιδεαλιστικές
τερατογεννέσεις! Επίσης δεν επιτρέπονται παρανοήσεις από τις αναγωγές
που γίνονται στο κείμενο από την ερμηνεία της κοινωνίας των μελισσών με
χρήση ανθρώπινων όρων. Αυτό εξυπηρετεί τη δική μας κατανόηση και οι
μέλισσες δεν ενδιαφέρονται καθόλου γι αυτό.
Ας
δούμε όμως γιατί οι κλασσικές αντιδραστικές θεωρίες για την ερμηνεία
της κοινωνίας των μελισσών, είναι ακριβώς αντίθετες από την
πραγματικότητα αυτών των κοινωνιών. Επίσης, ας κάνουμε, ποιητική αδεία,
μια δική μας προοδευτική διαλεκτική ανάγνωση, χρησιμοποιώντας
ανθρώπινους πολιτικούς και κοινωνιολογικούς όρους.
Αφορμή για το κείμενο αυτό αποτέλεσε μια μακρά συνομιλία με τον Ερμή, νέο και παρατηρητικό μελισσοκόμο.
Ο
Ερμής έχει λίγα χρόνια που ασχολήθηκε με τα μελίσσια. Είχε πάντα μια
μεγάλη κλίση αγάπης προς τα ζώα, ήμερα και άγρια, και έφτασε μέχρι να
αναπτύξει σχέσεις φιλίας με αλεπουδάκια! Πανέξυπνα αλλά παρεξηγημένα
ζώα. Τώρα όμως τον έχουν κερδίσει οι μέλισσες.
Μιλούσαμε
για τα μελίσσια και τη ζωή τους. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα να καταγραφεί η
κανονική αφήγησή του σε κείμενο «μεταφρασμένο» σε πολιτικούς και
κοινωνιολογικούς όρους. Το κείμενο, μετά από πολλές παρατηρήσεις και
υπομνήσεις ότι το μελίσσι δεν είναι ανθρώπινη κοινωνία και οι αναγωγές
έχουν πάντα τα κενά και τα ρίσκα τους, πήρε τελικά έγκριση από τον Ερμή!
Η αφήγηση είναι του Ερμή και η «μετάφραση» του υπογράφοντα.