ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΧΟΛΕΒΑΣ • 21 Αυγουστου 2016

ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΣΕΡΙΦΟΥ 1916
Μια ταξική σύγκρουση

100 χρόνια πριν. Μεταλλεία Σερίφου , 21 Αυγούστου 1916. 4 απεργοί δολοφονούνται από τους μηχανισμούς του κράτους και της εργοδοσίας. Ήταν μια ταξική σύγκρουση που καταγράφεται ανάμεσα στις σημαντικότερες του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα. 

Είχαμε βρεθεί στη Σέριφο αρκετά χρόνια πριν, το 2004. Η απεργία των μεταλλωρύχων είναι γνωστή στους κατοίκους του νησιού. Πολλοί γνωρίζουν από κάποιον δικό τους άνθρωπο τα γεγονότα, τα οποία μεταφέρονται παρόλο που έχουν περάσει δεκαετίες.

Πολλοί μεταλλωρύχοι έχασαν τη ζωή τους μέσα στις στοές, από την άγρια εκμετάλλευση και τις απάνθρωπες συνθήκες δουλειάς. Στη Σέριφο, μαζί με τη θλίψη για τα θύματα, υπάρχει η περηφάνια για την ιστορική απεργία του 1916, αλλά και τους αγώνες που ακολούθησαν μέχρι και το 1963, όταν τερματίστηκε και η λειτουργία των μεταλλείων.

Ακολουθεί το μεγαλύτερο μέρος του ρεπορτάζ που είχε δημοσιευθεί στον «Ριζοσπάστη» στις 5 Σεπτεμβρίου 2004. Με τη βοήθεια παλιών μεταλλωρύχων είχαν ζωντανέψει στιγμές εφιαλτικές και ηρωικές ταυτόχρονα:

«Με τη βοήθεια του 84χρονου σήμερα Γιώργου Λιβάνιου, μοναδικού εν ζωή προέδρου του σωματείου των μεταλλωρύχων (1958-’60), και αναφέροντας ορισμένα ιστορικά στοιχεία, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε ένα ελάχιστο στίγμα της γενικότερης κατάσταση που επικρατούσε στα μεταλλεία της Σερίφου.

Ο «Ρ» επισκέφθηκε τον Γ. Λιβάνιο στο σπίτι του, στο νησί. Ο βετεράνος μεταλλωρύχος συνδικαλιστής ξεδιπλώνει μνήμες ιστορικές, στιγμή τη στιγμή, ζωντανεύοντας τις εικόνες από το κάτεργο. Εικόνες εφιαλτικές για τους εργάτες, μα και ηρωικές, περήφανες για την ιστορία που έγραψαν, χαράζοντας το δρόμο για το δίκιο τους.  Έτσι, γυρίζοντας πίσω στο χρόνο, μας περιέγραψε τις συνθήκες στα μεταλλεία, αλλά και περιστατικά τα οποία του έχουν διηγηθεί παλιότεροι συνάδελφοί του, οι οποίοι δεν είναι πλέον στη ζωή.

Σέριφος : Πηγή ορυκτού πλούτου

Μεταλλωρύχοι στις αρχές του περασμένου αιώνα

Η Σέριφος είχε μεταλλευτική δραστηριότητα αιώνων. Το 1885 ξεκινάει μια σημαντική περίοδος εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου του νησιού (κυρίως του σιδηρομεταλλεύματος) απ’ τον Γερμανό μεταλλειολόγο Αιμίλιο Γρόμαν. Μαζί με την εταιρεία «Σέριφος – Σπηλιαζέζα» αναλαμβάνει εργολαβικά την εξόρυξη. Στο νησί σημειώνεται σημαντική πληθυσμιακή αύξηση, κατά κύριο λόγο εργατών.

 

ΣΟΦΙΑ ΧΟΥΔΑΛΑΚΗ • 21 Αυγουστου 2016 

Δεν είναι αριθμοί, είναι άνθρωποι…

 

Υπάρχει ένα παιχνίδι που παίζεται εδώ και χρόνια, είναι το παιχνίδι των αριθμών, των μέσων όρων και των οικονομικών δεικτών. Σ’ αυτό το παιχνίδι κερδίζει εκείνος που θα καταφέρει να στρεβλώσει την πραγματικότητα με τον πιο επιστημονικοφανή τρόπο. Όσο και αν θα θέλαμε να ξορκίσουμε την πεζότητά των αριθμών κάτω από το φως του αυγουστιάτικου φεγγαριού, τα νούμερα – κάθε είδους – μας κυνηγάνε να παίξουμε. Μερικές φορές είναι απόλυτα μεγέθη, όπως η επικείμενη αύξηση κατά 12 λεπτά ανά λίτρο βενζίνης. Άλλοτε είναι δείκτες, όπως αυτός που διαβάζουμε τούτες τις μέρες, για το πρωτογενές πλεόνασμα Ιανουαρίου–Ιουλίου, που προέκυψε μεγαλύτερο από το αναμενόμενο κατά 4,1 φορές. Ενίοτε είναι δημοσιεύματα, όπως των Financial Times (12/08/2016), που βγήκαν με τίτλο «Ναι, αλήθεια: Η Ελλάδα εκπλήσσει με την οικονομική της ανάπτυξη» και κάνουν λόγο για αύξηση της παραγωγής, κατά το β΄ τρίμηνο του έτους, σε ποσοστό 0,3%[1]. Πολύ συχνά είναι σκέτα νούμερα με σάρκα και οστά… Ωστόσο, την πραγματικότητα την αντιλαμβανόμαστε και χωρίς αριθμητικά μεγέθη. Την αντιλαμβανόμαστε, ως εξωτερική αντίσταση σε κάθε είδους ανάγκη ή επιθυμία μας. Τα τελευταία χρόνια αυτή η αντίσταση ισχυροποιείται, καθιστώντας όλο και πιο «πραγματικές» τις καθημερινές μας δυσκολίες[2].

Την ίδια μέρα που η βρετανική οικονομική εφημερίδα υπονόησε μια κάποια στροφή προς την ανάπτυξη, κάποιοι από ’μάς – πολύτεκνοι, μονογονεϊκές οικογένειες, άτομα με ειδικές ανάγκες – διαπίστωσαν ότι τα κοινωνικά επιδόματα που δικαιούνται μπήκαν στο στόχαστρο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων. Η κυβέρνηση αποφάσισε ότι, ακόμα και αυτά τα πενιχρά ποσά, αποτελούν εισόδημα και όχι κοινωνική πρόνοια. Συνεπώς, αποφάσισε να τα χρεώσει με φόρο «εισφοράς  αλληλεγγύης» εκτιμώντας, ότι εκείνοι που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα οφείλουν να σταθούν αλληλέγγυοι… σε ποιους; Μάλλον, στις κρατικές οφειλές έναντι των τραπεζιτών… Πρόκειται, προφανώς, για ένα νέο είδος «αλληλεγγύης», από τα κάτω προς τα πάνω, που επιβάλλει ακόμα και τη φορολόγηση των αναπηρικών επιδομάτων. Ωστόσο, παραβλέπεται ότι αυτά τα ποσά χορηγούνται για να καλύψουν τη δεδομένη κρατική ανεπάρκεια στην παροχή δομών, υπηρεσιών και υποδομών. Δηλαδή, το κράτος φορολογεί την προσπάθεια αναπλήρωσης της ίδιας, της δικής του ανεπάρκειας.

Χαμένοι έτσι κι αλλιώς

Σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των ιδιωτών προς το Δημόσιο - αφορούν κυρίως χρέη προς την εφορία - αυξήθηκαν τον Ιούνη κατά 1,223 δισ. ευρώ (0,7% του ΑΕΠ μέσα σε ένα μήνα), φτάνοντας τα 6,8 δισ. ευρώ, έναντι 5,584 το Μάη. Οι οφειλέτες υπολογίζονται περίπου στα 4 εκατ. και μόνο το 25% εξ αυτών θεωρείται από το Δημόσιο ικανό να πληρώσει μέρος των οφειλών του, ακόμα και με αναγκαστικά μέτρα. Αρα, τα μέτρα που παίρνει τώρα η κυβέρνηση για να εκβιάσει την είσπραξη των οφειλών, θα φέρουν σε δυσχερέστατη θέση εκατομμύρια λαϊκά νοικοκυριά, που και να θέλουν δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους οφειλές. 

 

Από την άλλη, βέβαια, το Δημόσιο χρωστούσε στους ιδιώτες περίπου 6 δισ. ευρώ μέχρι τον περασμένο Ιούνη, από επιστροφές φόρων, προμήθειες και άλλα. 

 

Εκτός του ότι αυτές οι οφειλές αξιοποιούνται από τους εργοδότες για να κρατούν απλήρωτους και ομήρους τους εργαζόμενους, ή κάποιοι άλλοι, που δεν κάνουν δουλειές με το Δημόσιο, να ενισχύουν τη θέση τους στον ανταγωνισμό, η μη καταβολή τους είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο ο προϋπολογισμός καταγράφει πρωτογενές πλεόνασμα. Τι δείχνει αυτό; Οτι είτε χρωστάνε, είτε τους χρωστάνε, τα λαϊκά στρώματα είναι τα μόνιμα υποζύγια και τα θύματα της πολιτικής που μέσω και της φορολογίας αναδιανέμει τον πλούτο υπέρ του κεφαλαίου.