Μια εύθραυστη, αποτυχημένη χώρα

Υπάρχουν ορισμένα κράτη τα οποία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις κάποιων απ' αυτά είναι τόσο αδύναμες ώστε αδυνατούν να υπερασπιστούν την εδαφική τους ακεραιότητα. Κάποια δεν μπορούν να εξασφαλίσουν στοιχειώδη ασφάλεια, ευημερία και νομιμότητα στους πολίτες τους. Και κάποιων οι κυβερνήσεις αναγκάζονται να εκχωρούν κυριαρχικά δικαιώματα ώστε να μη σβήσουν από τον χάρτη. Στην διεθνή πολιτική βιβλιογραφία, αυτά τα κράτη χαρακτηρίζονται ως "εύθραυστα κράτη" (fragile states), όρος που αντικατέστησε τον παλιότερο -και πιο κακόηχο- "αποτυχημένα κράτη" (failed states).

Γιώργος Παπανδρέου, Χορστ Ράιχενμπαχ (2011). Ένας εκλεγμένος κι ένας σκιώδης πρωθυπουργός.

Το Ίδρυμα για την Ειρήνη των Ηνωμένων Εθνών δημοσιεύει κάθε χρόνο την λίστα όλων των κρατών της γης, βαθμολογώντας τα ως προς το πόσο "εύθραυστα" παρουσιάζονται σε συγκεκριμένους τομείς και με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. Στην κορυφή τής λίστας του 2016 βρίσκονται Σομαλία, Νότιο Σουδάν, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Σουδάν, Υεμένη, Συρία κλπ ενώ την 178η και τελευταία (άρα την λιγώτερο εύθραυστη) θέση καταλαμβάνει για άλλη μια χρονιά η Φινλανδία. Η Ελλάδα συνεχίζει να αναρριχάται: εφέτος βρίσκεται στην 130η θέση, πέρυσι ήταν 134η και πρόπερσι 137η ενώ το 2010 ήταν 147η.

Κανείς, βέβαια, δεν περίμενε διαφορετική εξέλιξη για μια χώρα που επί έξι χρόνια τώρα συντηρείται με χρηματοδοτικούς ορρούς, χορηγούμενους μάλιστα με δόσεις. Και καθώς η χώρα συνεχίζει να βουλιάζει σε οικονομική και κοινωνική ανασφάλεια, η ευημερία των πολιτών της εμφανίζεται πλέον μόνο σε ιστορικές αναδρομές, η κοινωνική της πολιτική γκρεμίζεται ακόμη και κάτω από τα επίπεδα του απολύτως βασικού, η λειτουργία τής δικαιοσύνης της καθορίζεται από τις επιθυμίες των δανειστών της και των -ντόπιων και ξένων- εκπροσώπων τους ενώ το σύνταγμά της έχει καταντήσει κουρέλι, εκτιμώ πως πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα γίνεται όλο και πιο εύθραυστη.

Πανηγύρια στους εφοπλιστές

Διαβάζουμε στον Τύπο: «Πανηγυρικό το κλίμα στο City του Λονδίνου, στον ελληνικό εφοπλιστικό κόσμο, λόγω του Brexit από την ΕΕ που αποφάσισε ο βρετανικός λαός. Κορυφαία στελέχη του ελληνικού, αλλά και του βρετανικού ναυτιλιακού λόμπι, βλέπουν στο Brexit εξαιρετικές ευκαιρίες για αύξηση της κερδοφορίας (...) ετοιμάζονται νέες επενδύσεις πλέον στο City, αφού πολλές ναυτιλιακές που ακόμα βρίσκονται εκτός Βρετανίας θα μετακινηθούν στη χώρα (...) Την ίδια στιγμή, ο Διεθνής Οργανισμός Ναυσιπλοΐας (ΙΜΟ), που έχει την έδρα του στο Λονδίνο, σκοπεύει να αναβαθμίσει την παρουσία του εκεί μετά το Brexit. Θα επεκτείνει τις εγκαταστάσεις του και θα δημιουργηθεί ένα νέο κέντρο για την παγκόσμια ναυτιλία. Η δε διοίκηση του City θα στοχεύσει άμεσα τη ναυτιλιακή αγορά του της Λεμεσού, της Βαλέτας και του Ρότερνταμ, τώρα που μπορεί να κινηθεί εκτός της σκληρής, για τις ναυτιλιακές εταιρείες, νομοθεσίας της ΕΕ». «Παντός καιρού» το εφοπλιστικό κεφάλαιο, βλέπει το Brexit σαν ευκαιρία για περισσότερα κέρδη. Θυμίζουμε ότι και στην περίπτωση ενός ενδεχόμενου Grexit, οι εφοπλιστές είχαν εκφραστεί αντίστοιχα, ξανά βέβαια με κριτήριο την κερδοφορία τους. Που σημαίνει ότι υπάρχουν ισχυρές μερίδες του κεφαλαίου οι οποίες τοποθετούνται από τη μια και την άλλη μεριά της διαμάχης για το μέλλον της ΕΕ, ανάλογα με τα συμφέροντά τους. Την έκφραση μιας τέτοιας διαμάχης αποτέλεσε το δημοψήφισμα στη Μ. Βρετανία, αλλά και οι κόντρες με τις διάφορες εκδοχές των «ευρωσκεπτικιστών» σε όλη την ΕΕ.

Θέλετε να μιλήσουμε για τον Σοσιαλισμό;

Γράφει ο Νίκος Μόττας* // Στο Ατέχνως

Την τελευταία 25ετία, μετά τη νίκη των αντεπαναστατικών δυνάμεων στην ΕΣΣΔ και την ανατολική Ευρώπη, στο δημόσιο πολιτικό διάλογο κυριαρχεί ο αξιωματικός λόγος του τέλους «των ιδεολογιών και της ιστορίας». Πρόκειται για τον αξιωματικό εκείνο λόγο- τον τόσο βολικό για την κυρίαρχη αστική τάξη- που λέει σε γενικές γραμμές τα εξής: 1) ο σοσιαλισμός απέτυχε ανεπιστρεπτί, 2) ο καπιταλισμός είναι ο τελικός νικητής στη διαδοχή των κοινωνικο-οικονομικών μετασχηματισμών της Ιστορίας, 3) οποιαδήποτε κουβέντα για μια άλλη κοινωνία, με κοινωνικοποιημένα τα μέσα παραγωγής σε μια κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία, είναι «εκτός πραγματικότητας» ή αποτελεί «ουτοπική φαντασίωση».
 
Συστατικό στοιχείο του παραπάνω αξιωματικού λόγου είναι ο αντικομμουνισμός, η προσπάθεια δαιμονοποίησης και κατασυκοφάντησης της Σοβιετικής Ένωσης και γενικότερα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης που γνωρίσαμε τον 20ο αιώνα. Ένα φάντασμα πλανάται πάνω απ’ τα κεφάλια σοσιαλδημοκρατών, νεοφιλελεύθερων, ναζί και λοιπών αστικών δυνάμεων κάθε φορά που έρχονται αντιμέτωποι στο δημόσιο διάλογο με κομμουνιστές. Είναι το φάντασμα της «Σοβιετίας»– του «ανελεύθερου», «σταλινικού», «αιμοσταγούς», «καταπιεστικού», «αυταρχικού» καθεστώτος όπως αρέσκονται να αποκαλούνε την Σοβιετική Ένωση οι πραιτωριανοί και απολογητές της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.
 
Επειδή όμως η Ιστορία έχει καταγραφεί και δεν ξεγράφεται και, δεύτερον, το ψέμα των αστικών ιδεολογημάτων έχει κοντά ποδάρια, αξίζει να δούμε ορισμένες από τις βασικές κατακτήσεις του ανθρώπου εκεί που οικοδομήθηκε ο Σοσιαλισμός. Έτσι, για να κάνουμε μια σύγκριση με το παρόν, αλλά και να δούμε πόση πραγματικά αξία έχει η- εξ ‘αριστερών και εκ δεξιών- αντικομμουνιστική παραχάραξη της ιστορικής πραγματικότητας: