Το ατσάλι δένεται στη μεγάλη φωτιά και στο δυνατό ψύχος. Τότε γίνεται δυνατό και τίποτα δεν φοβάται. Έτσι ατσαλώθηκε και η δική μας γενιά και έμαθε να μην παραδίδεται! Νικολάϊ Οστρόφσκι EΠIKOIΝΩΝΙΑ drasistooraiokastro@gmail.com
Κυριακή 11 Αυγούστου 2024
Προβιά
110 χρόνια από την έναρξη του ιμπεριαλιστικού Α' Παγκοσμίου Πολέμου
Του Κώστα Σκολαρίκου*
Ο ιμπεριαλιστικός Α' Παγκόσμιος Πόλεμος δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Διόλου τυχαία, ο Λένιν επέλεγε να παραθέτει τη φράση του αστού θεωρητικού της πολεμικής στρατηγικής Κλαούζεβιτς: «Ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα». Και αυτό το έκανε για να τονίσει πως είναι αδύνατη η κατανόηση του χαρακτήρα του πολέμου δίχως την κατανόηση ολόκληρης της ιστορικής εποχής από την οποία προέκυψε1.
Ποια ήταν όμως η «πολιτική» των προηγούμενων χρόνων και ο χαρακτήρας της εποχής;
Ο καπιταλισμός από τις αρχές του 20ού αιώνα είχε εισέλθει στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, οπότε ως κυρίαρχα γνωρίσματά του αναδείχτηκαν η εμφάνιση και η κυριαρχία των μονοπωλίων, η συγχώνευση του χρηματιστηριακού και του βιομηχανικού κεφαλαίου, ο αναβαθμισμένος ρόλος της εξαγωγής των κεφαλαίων, η μεγάλη σημασία των διεθνών μονοπωλιακών ομίλων που «μοίραζαν» τον κόσμο και το τέλος του μοιράσματος του κόσμου ανάμεσα στις «μεγάλες δυνάμεις»2.
Ωστόσο, τότε όπως και σήμερα, το μοίρασμα του κόσμου δεν είναι ποτέ οριστικό, αλλά αποτελεί το μόνιμο διακύβευμα του ανταγωνισμού των μονοπωλίων, των αστικών κρατών και των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών. Με αυτήν την έννοια, η συσσώρευση των κεφαλαίων και η ανισόμετρη ανάπτυξη των καπιταλιστικών οικονομιών, τροποποιώντας τους συσχετισμούς της οικονομικής και στρατιωτικής δύναμης ανάμεσα στις αστικές τάξεις και, κατά προέκταση, μεταξύ των αστικών κρατών και των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών, επιβάλλουν την αναδιανομή των αγορών και των σφαιρών επιρροής.