ΕΑΜ1
Στις 16 Φλεβάρη του 1942 κυκλοφόρησε πλατιά στην Αθήνα και στην Επαρχία η ιδρυτική διακήρυξη του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ), του μαχητικού δηλαδή τμήματος
του ΕΑΜ, που έμελλε να γράψει απαράμιλλες σελίδες ηρωισμού στον αγώνα κατά της φασιστικής κατοχής και να δώσει ξανά στη χώρα τη λευτεριά της. Η διακήρυξη εκείνη δυστυχώς δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα για να μπορεί ν' ανατρέξει κανείς στο περιεχόμενό της. Από μαρτυρίες, όμως, που υπάρχουν πληροφορούμαστε πως καλούσε τους Ελληνες πατριώτες να πλαισιώσουν το νέο λαϊκοαπελευθερωτικό στρατό, σκοπούς του οποίου προσδιόριζε τους παρακάτω2:
- Αγώνας για την απελευθέρωση της χώρας.
- Περιφρούρηση των κατακτήσεων του λαού και των ελευθεριών του εναντίον κάθε επιβουλής.
- Εξασφάλιση της τάξης μέχρι τη διεξαγωγή εκλογών, στις οποίες ο λαός να εκφράσει ελεύθερα τη θέλησή του.
Η 16η του Φλεβάρη έμεινε στην ιστορία ως η ημέρα ίδρυσης του ΕΛΑΣ. Ο καθένας όμως αντιλαμβάνεται πως η ημερομηνία αυτή ανταποκρίνεται στην ολοκλήρωση της δουλιάς που χρειάστηκε να προηγηθεί ούτως ώστε να είναι δυνατή η ανακοίνωση στον ελληνικό λαό της ίδρυσης μιας νέας αντιστασιακής οργάνωσης για τη διεξαγωγή ένοπλου αγώνα κατά των κατακτητών. Αν επομένως θέλουμε να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το πώς ιδρύθηκε ο ΕΛΑΣ, οφείλουμε να ανατρέξουμε στα όσα προηγήθηκαν της 16ης Φλεβάρη του 1942.