Γράφει ο Δημήτρης Φεργάδης*
Ανάσταση, Ελπίδα, Φως… Πάσχα… Ελλήνων Πάσχα…
Μέρες που είναι… μέρες ιδιαίτερες, επαναλαμβανόμενα ξεχωριστές, γιορτινές, μέρες φορτισμένης περισυλλογής και χαρμολύπης. Μέρες, που θα ήταν κάτι παραπάνω από υπαρξιακά φοβικό, υποκριτικό και παράλειψη μεγίστη, αν δεν αναφερόμαστε (με το δέον… δέος) στην ανά τους αιώνες ανθρώπινη αγωνία και συνακόλουθα ανάγκη αναζήτησης της ελπίδας για καλύτερη ζωή, την σωτηρία της και την υπαρξιακή της δικαίωση. Όσο το μπορούμε… Μέσα από Πάσχοντες Θεούς, σε παλιούς και νεώτερους χρόνους… και κοινωνίες… παλιές και πολλές.
«Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος εστίν». (Πρωταγόρας, Αβδηρα, 490-420 π.Χ.)
Σύμφωνα, λοιπόν, με σχεδόν όλες τις θρησκειολογικές Μελέτες ο Πάσχων Θεός ενυπάρχει με φόβο, σεβασμό και ελπίδα, σαν κεντρικό υπερβατικό «πρόσωπο» στις περισσότερες αρχέγονες κοινωνίες. [Παναγή Λεκατσά. Το Θείον Δράμα – Κείμενα, 1976] Είναι ο αναγκαίος, χρήσιμος Θεός (προηγούμενα, συνήθως, τοπικός ήρωας, σωτήρας, βασιλιάς) που έρχεται (σχεδόν πάντα γεννημένος σε σπήλαιο) παθαίνει (πάσχων) πεθαίνει («κατάβαση») και ανασταίνεται (αρπαγησάμενος εν νεφέλαις) δίνοντας, έτσι, με τον θυσιαστικό του θάνατο την αναγκαία ελπίδα για καλύτερη ζωή των βροτών. («προσκυνούμε σου τα πάθη [Θεέ]• δείξον ημίν και την ένδοξόν σου ανάσταση»!)