Για τη διαπάλη στους Συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων σχετικά με την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων

Με αφορμή τις εξελίξεις γύρω από την ένταξη των προσφυγόπουλων στην εκπαίδευση, έχει αξία να μεταφερθεί η εμπειρία από τη δράση και τη διαπάλη σε έναν από τους Συλλόγους Γονέων που στήριξαν το δικαίωμα των προσφυγόπουλων στην εκπαίδευση στην περιοχή του Πολυκάστρου Κιλκίς.Η συγκεκριμένη περίπτωση είναι αποκαλυπτική για το πώς και ποιοι προκαλούν τις αντιδράσεις, για το ρόλο των κρατικών και άλλων φορέων, όσο και για τη στάση των Συλλόγων Γονέων.
Στο Πολύκαστρο, ενώ δεν είχε ανοιχτεί κουβέντα για το αν θα πάνε προσφυγόπουλα σε σχολεία της περιοχής, «κυκλοφόρησε» μια Παρασκευή απόγευμα του Οκτώβρη, η φήμη ότι από Δευτέρα θα πήγαιναν στα δημοτικά της περιοχής περίπου 170 προσφυγόπουλα από τη γειτονική δομή της Ν. Καβάλας. Τα νέα κυκλοφόρησαν αστραπιαία και ήδη, μέσα στο Σαββατοκύριακο πραγματοποιήθηκε ΓΣ του Συλλόγου Γονέων του σχολείου απ' όπου ξεκίνησε η φήμη. Το χαρακτηριστικό σ' αυτήν τη ΓΣ ήταν ότι πρωτοστάτησε ένας παιδίατρος ο οποίος, αν και δεν είχε ξανααντιδράσει τόσο έντονα για κάποιο από τα υπαρκτά προβλήματα του σχολείου, έβαζε επιτακτικά το ζήτημα της υγείας των Ελληνόπουλων απέναντι στις ασθένειες και ειδικά την ηπατίτιδα που ενδεχομένως είχαν τα παιδιά των προσφύγων.


Φαινόταν, όμως, ότι χρησιμοποιεί το θέμα της υγείας για να καλύψει τις ξενοφοβικές του αντιλήψεις, μιας και δεν ζητούσε να παρθούν μέτρα, ώστε να ξεπεραστούν τα όποια προβλήματα και να φοιτήσουν τα προσφυγόπουλα στο σχολείο, αλλά αντίθετα στοχοποιούσε τους πρόσφυγες ως υπεύθυνους για την κατάσταση, βγάζοντας λάδι τους πραγματικούς υπεύθυνους και ζητώντας να «μείνουν μακριά τα προσφυγόπουλα από τα σχολεία».

Η στάση της κυβέρνησης και των φορέων

Η ανυπαρξία, πάντως, της κυβέρνησης σε σχέση με τις εκπαιδευτικές παρεμβάσεις εντός και εκτός των χώρων φιλοξενίας, καθώς και το γεγονός ότι δεν ενημέρωσε ενιαία, έγκαιρα και αξιόπιστα για τα μέτρα που είχε σκοπό να πάρει σχετικά με το θέμα, άφηνε χώρο για τέτοιες απόψεις. Ακόμα και οι ενημερωτικές συναντήσεις που έγιναν με τη συμμετοχή της Δ/νσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και άλλων φορέων (σχ. σύμβουλος, δήμαρχος, ΚΕΕΛΠΝΟ κ.ά.) δεν έβαζαν συνολικά το ζήτημα. Η συζήτηση αναλωνόταν σε πρακτικά ζητήματα, στο ότι τα προσφυγόπουλα «πρέπει να πάνε σχολείο», γιατί «αυτό είναι το σωστό» και το «λέει ο νόμος». Τελικά, γονείς και εκπαιδευτικοί δεν βοηθιούνταν να βγάλουν συμπεράσματα, η εύλογη ανησυχία τους αυξανόταν αντί να μειώνεται και τα διάφορα αντιδραστικά στοιχεία συνέχιζαν να καλλιεργούν την ξενοφοβία. Οσοι προσπαθούσαν να φωτίσουν πολύπλευρα το θέμα συναντούσαν εμπόδια από τις ρατσιστικές κραυγές, αλλά και την «ουδετερότητα» των διοργανωτών.

 

Η στάση των γονιών

 

Μέσα σ' αυτό το κλίμα οξυμένης αντιπαράθεσης και άλλοι Σύλλογοι Γονέων πραγματοποίησαν ΔΣ και ΓΣ οι οποίες ήταν ιδιαίτερα μαζικές, φανερώνοντας τις κοινωνικές προεκτάσεις του Προσφυγικού.

Αποδείχτηκε ότι οι γονείς που δεν ήθελαν τα προσφυγόπουλα στα σχολεία ήταν μειοψηφία. Ωστόσο, ο θόρυβος που προκαλούσαν, οι «στημένες» αντιδραστικές φωνές, συχνά παρέσερναν γονείς, οι οποίοι προβληματίζονταν καλοπροαίρετα αλλά δεν μπορούσαν να δουν ολόπλευρα το ζήτημα ή αποθάρρυνε γονείς να εκφράσουν ανοιχτά τη συμπαράστασή τους στους πρόσφυγες. Ετσι, αρχικά, λίγοι στήριξαν ανοιχτά το δικαίωμα των προσφυγόπουλων στην εκπαίδευση.

Η θετική πείρα από ένα Σύλλογο Γονέων

 

Στο Σύλλογο Γονέων ενός Δημοτικού Σχολείου του Πολυκάστρου, το ΔΣ, από την αρχή της χρονιάς, στο πλαίσιο ενός συνολικού σχεδιασμού δράσεων για τα προβλήματα της εκπαίδευσης, είχε συζητήσει και το Προσφυγικό, παίρνοντας μια πρώτη απόφαση στήριξης του δικαιώματος των προσφυγόπουλων στην εκπαίδευση. Ο συγκεκριμένος Σύλλογος είχε ξαναεκφράσει την αλληλεγγύη του, συγκεντρώνοντας σχολικά είδη για τα προσφυγόπουλα της δομής της Ν. Καβάλας, πριν ακόμα αρχίσει η συζήτηση για την εκπαίδευσή τους.

Ετσι, όταν μπήκε το θέμα, το αντιμετώπισαν με ωριμότητα από την πρώτη ΓΣ, δεν παρασύρθηκαν από μεμονωμένες φωνές που δημιουργούσαν αντιδραστικό κλίμα, ούτε κρύφτηκαν πίσω από γενικολογίες. Ακόμα και όταν μια ομάδα γονέων προσπάθησε να πιέσει το ΔΣ να αναλάβει δικηγόρος την υπόθεση, ούτε τότε τα μέλη του ΔΣ υποχώρησαν, υπερασπίζοντας και τον τρόπο λειτουργίας του Συλλόγου.

Αρκετοί γονείς, που κρατούσαν ουδέτερη στάση ή είχαν επιφυλάξεις, στήριξαν το ΔΣ, γιατί είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη τους από τη στάση του όλο το προηγούμενο διάστημα. Είχε μπει μπροστά για μια σειρά προβλήματα, όπως η μεταφορά των μαθητών, τα ζητήματα της υγείας τους, το κτιριακό, το ζήτημα αντισεισμικής προστασίας κ.ά., ενώ είχε αναπτύξει και μια πολύπλευρη δραστηριότητα, όπως εκδήλωση για το σχολικό εκφοβισμό, θεατρική παράσταση, παρουσίαση της τέχνης της αγγειοπλαστικής.

Σ' αυτό το πλαίσιο πραγματοποιήθηκε νέα ΓΣ, με την αντιπαράθεση να οδηγεί τη συζήτηση στο δίλημμα: «Πιέζουμε να παρθούν μέτρα για να πάνε τα προσφυγόπουλα σχολείο», που ήταν η πρόταση του ΔΣ, ή «βάζουμε εμπόδια σ' αυτήν τη διαδικασία»;

Μπροστά σ' αυτό το ερώτημα και ενώ οι αρμόδιοι φορείς δεν ενημέρωναν για τον προγραμματισμό που υπάρχει, ο Σύλλογος επέλεξε να πραγματοποιήσει συναντήσεις με την Ομοσπονδία Ενώσεων Γονέων και Κηδεμόνων Κ. Μακεδονίας, τον Ιατρικό και Δικηγορικό Σύλλογο Κιλκίς, ώστε να εκφραστεί η συλλογική γνώμη και όχι η ατομική ορισμένων γιατρών ή δικηγόρων, καθώς και να μεταφερθεί η πείρα από άλλες περιοχές που ήδη είχε ξεκινήσει η φοίτηση ορισμένων προσφυγόπουλων.

Το ζήτημα δεν έληξε, ούτε χρειάζεται εφησυχασμός, ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι μετά απ' όλα αυτά ορισμένοι προσπάθησαν να συκοφαντήσουν και να ρίξουν λάσπη στα μέλη του ΔΣ, προσπαθώντας να τους χρεώσουν ιδιοτέλεια και άλλα κίνητρα για τη δράση τους.

Ομως, τα όσα έγιναν σ' αυτόν το Σύλλογο δεν βοήθησαν μόνο τους γονείς του συγκεκριμένου σχολείου να αντιμετωπίσουν το θέμα ψύχραιμα και στην πραγματική του βάση, αλλά συνέβαλαν ώστε και στα γύρω σχολεία να ανοίξει η συζήτηση μακριά από αφορισμούς, φοβίες, προκαταλήψεις. Περισσότεροι γονείς υποστήριξαν ανοιχτά το δικαίωμα των προσφυγόπουλων στην εκπαίδευση και όταν αρκετά προσφυγόπουλα πήγαν στα σχολεία, δεν συνάντησαν αντιδράσεις και κλειστές πόρτες.

Επιπλέον, η συνολική στάση του συγκεκριμένου Συλλόγου αποτέλεσε παράδειγμα σε αρκετούς γονείς για το πώς πρέπει να λειτουργούν οι Σύλλογοι Γονέων. Αναδείχτηκε η αναγκαιότητα των μαζικών και συλλογικών διαδικασιών, όπως και η ανάγκη αναβάθμισης του περιεχόμενου τους, με κριτήριο τις σύγχρονες ανάγκες των μαθητών και των γονιών των λαϊκών στρωμάτων. Κατανοήθηκε καλύτερα ότι οι γονείς πρέπει να ασχολούνται με το σύνολο των ζητημάτων της εκπαίδευσης και της κοινωνίας, να διαμορφώνουν διεκδικητική στάση απέναντι στα προβλήματα.

Αλλες πλευρές της αντιπαράθεσης

 

Είναι χαρακτηριστικό ότι σ' αυτές τις περιπτώσεις αντίδρασης στην εκπαίδευση των προσφυγόπουλων, αρκετοί από όσους εμφανίζονται ως «προβληματισμένοι γονείς» δεν είναι καν γονείς ή είναι γονείς άλλων σχολείων, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία τους, παρόλο που εμφανίζεται υπεράνω κομμάτων, καθοδηγείται ή «περιφέρεται» γύρω από διάφορα ακροδεξιά μορφώματα, αναπαράγει με ενιαίο τρόπο τα ζητήματα περί «προάσπισης του έθνους και της θρησκείας» και υπεράσπισης του συντάγματος, περί «εθνικής ενότητας» και περί «κατοχής». Επίσης, και ο τρόπος και οι μέθοδοι που δρουν αποκαλύπτουν ότι μόνο τυχαία δεν είναι αυτά τα περιστατικά.

Εχει αξία να σημειωθεί, ακόμα, ότι κανένας από όλους αυτούς δεν πρωτοστάτησε για την επίλυση των προβλημάτων των σχολείων όλο το προηγούμενο διάστημα, όπως της έλλειψης εκπαιδευτικών, των ανασφάλιστων και ανεμβολίαστων μαθητών, της έλλειψης παιδιάτρων από τα νοσοκομεία, της μείωσης της χρηματοδότησης των σχολείων κ.ά.

Το πιο ελπιδοφόρο, πάντως, είναι η στάση των μαθητών. Δεν ήταν λίγες οι φορές που τα παιδιά «έβαλαν τα γυαλιά στους γονείς τους», λέγοντας χαρακτηριστικά «μπαμπά, μην γίνεις εσύ αιτία να μην έρθουν αυτά τα παιδιά στο σχολείο». Ενώ άλλα, όταν άκουσαν ότι θα έρθουν προσφυγόπουλα στην τάξη τους, ζήτησαν να κάτσουν μαζί στο ίδιο θρανίο.

Ιδεολογική και πολιτική δουλειά για να αναδειχτεί η λύση του προβλήματος

 

Είναι απαραίτητο να κατανοείται σε βάθος ότι το Προσφυγικό είναι αποτέλεσμα των ιμπεριαλιστικών πολέμων, οι οποίοι έρχονται ως συνέχεια της ιμπεριαλιστικής ειρήνης, πάνω στο έδαφος της όξυνσης των ανταγωνισμών των μονοπωλιακών ομίλων για τον έλεγχο πλουτοπαραγωγικών πηγών, το μοίρασμα των αγορών κλπ. Μόνο τότε μπορεί να κατανοηθεί ότι για την προσφυγιά δεν φταίνε οι πρόσφυγες, αλλά αυτοί που έχουν την πραγματική εξουσία στα χέρια τους, οι μονοπωλιακοί όμιλοι και οι κυβερνήσεις τους και ότι όσο διατηρείται αυτό το απάνθρωπο κοινωνικό σύστημα, όσο αυξάνονται οι κίνδυνοι ενός πιο γενικευμένου πολέμου, ο καθένας κινδυνεύει να γίνει πρόσφυγας.

Μαζί, λοιπόν, με την υπεράσπιση του δικαιώματος στη δημόσια εκπαίδευση των σύγχρονων αναγκών όλων των παιδιών, ντόπιων και προσφυγόπουλων, είναι αναγκαίο να ανοίξει η ιδεολογικοπολιτική δουλειά και στους Συλλόγους Γονέων. Βοηθάει τους γονείς να αντιληφθούν από ταξική σκοπιά το Προσφυγικό, να σταθούν στο πλάι των προσφύγων και των παιδιών τους χωρίς ταλαντεύσεις σε κάθε φάση εξέλιξης του ζητήματος, να απομονώσουν τις όποιες αντιδραστικές φωνές ακουστούν. Επιπλέον, η πείρα που αποκτούν σε συνδυασμό με τη ζύμωση που πραγματοποιείται μπορεί να τους βοηθήσει να κατανοήσουν ολόπλευρα και άλλα ζητήματα της καθημερινότητάς τους στο σχολείο, στην οικογένεια, στην εργασία, στην κοινωνία. Ανοίγει δρόμους ώστε να δουν ότι αυτό το σύστημα προσφέρει μόνο φτώχεια, κρίσεις, πολέμους και προσφυγιά, γιατί κίνητρο της παραγωγής είναι το κέρδος και ότι μόνο αν αλλάξει η τάξη που έχει την εξουσία, θα μπορεί να υπάρξει μια κοινωνία που να ικανοποιεί τις ανάγκες του λαού και να εξαλείψει τη φτώχεια, τους πολέμους και την προσφυγιά.

Του
Κώστα ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ*
*Ο Κ. Σιδηρόπουλος είναι μέλος του Γραφείου της ΕΠ της ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ

Ριζοσπάστης