Το κέρδος ... σκοτώνει

Οι εικόνες από την Αλβανία μετά το σεισμό της περασμένης Τρίτης συγκλονίζουν: Πολυκατοικίες, ξενοδοχεία, ακόμη και ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα μοιάζουν να τα «κατάπιε» το έδαφος, θάβοντας στα συντρίμμια τους και στέλνοντας στο θάνατο επίσημα 51 ανθρώπους (οι έρευνες έχουν σταματήσει), ανάμεσά τους παιδιά, γυναίκες, ηλικιωμένοι. Τα περισσότερα από τα θύματα βρίσκονται στο Δυρράχιο και στην κοινότητα Θουμάνα, στα βόρεια των Τιράνων, στις «χάρτινες» πολυκατοικίες. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στο Δυρράχιο έχουν πληγεί 701 κατοικίες, μεταξύ των οποίων 176 πολυκατοικίες, στα Τίρανα 202 πολυκατοικίες, με 61 από αυτές να έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές και τουλάχιστον 8 να θεωρούνται ακατοίκητες. Μόνο στην πρωτεύουσα οι άστεγοι, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, αγγίζουν τις 3.480. Ο αριθμός των αστέγων στο Δυρράχιο και τη Θουμάνα είναι πολύ μεγαλύτερος, ενώ ο συνολικός αριθμός των αστέγων, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, ξεπερνάει τις 10.000. Στο μεταξύ, εξαιτίας των μετασεισμών που συνεχίζονται, πολλοί κάτοικοι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια και τις πόλεις τους, ενώ οι άστεγοι - που κοιμούνται σε καταυλισμό ή στα αυτοκίνητα - αρνούνται να φιλοξενηθούν στα εξίσου ακατάλληλα και επικίνδυνα ξενοδοχεία και τουριστικές μονάδες της περιοχής.

* * *

 

Οσο περνούν οι πρώτες μέρες, ο θρήνος δίνει τη θέση του στην οργή. Οι κάτοικοι διαμαρτύρονται επειδή η κυβέρνηση και οι κρατικές υπηρεσίες νομιμοποίησαν και επέτρεψαν να κατοικηθούν κτίρια που δεν πληρούσαν στοιχειώδεις στατικές προδιαγραφές, ή χτίστηκαν σε ακατάλληλες περιοχές. Σύμφωνα με αναφορές επιστημόνων και Ελλήνων σε ΜΜΕ, πολλά από τα κτίρια που κατέρρευσαν είχαν ανεγερθεί κυρίως μετά το 1990. Είναι ενδεικτικό ότι η περιοχή του Δυρραχίου και τα περίχωρα πριν από την παλινόρθωση των καπιταλιστικών σχέσεων στην Αλβανία αποκαλούνταν «βάλτος» και μεγάλες εκτάσεις είχαν εκχερσωθεί για να αξιοποιηθούν αποκλειστικά και μόνο ως καλλιεργήσιμη γη. Τη δεκαετία του '90, όμως, η γη έγινε εμπόρευμα και ιδιώτες εργολάβοι και επιχειρηματίες βρήκαν ευκαιρία να πλουτίσουν, «επενδύοντας» κεφάλαια από διάφορες δραστηριότητες στον τουρισμό και στην κατοικία. Εχτισαν εκεί πολυκατοικίες και ξενοδοχεία, στο ...άρπα - κόλλα, έχοντας όλες τις σχετικές «διευκολύνσεις» από το αστικό κράτος. Η περιοχή μετατράπηκε σε τουριστικό θέρετρο και αν ο σεισμός είχε γίνει καλοκαίρι, τα θύματα θα ήταν πολύ περισσότερα.

* * *

 

ΜΜΕ αναφέρουν πως στη Θουμάνα δύο από τις πολυκατοικίες που κατέρρευσαν, χτισμένες τη δεκαετία του '90, ουσιαστικά δεν είχαν θεμέλια, κατασκευάστηκαν πάνω σε αμμώδες έδαφος. Οι κατασκευαστές τους όμως είχαν εξασφαλίσει κανονικά τις άδειες από τις αρμόδιες αρχές. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν όχι μόνο την ανεπάρκεια του αντισεισμικού κανονισμού, αλλά και σε μεγάλο βαθμό τη μη τήρησή του, χωρίς να υπάρχουν έλεγχοι ούτε κυρώσεις. Σύμφωνα με Ελληνες καθηγητές Γεωλογίας που βρέθηκαν στην Αλβανία, τα κτίρια ήταν «πολύ αδύναμα και με πολύ μεγάλη τρωτότητα. Οι πλάκες στα πολυώροφα κτίρια ήταν προκατασκευασμένες και τοποθετημένες επί των τοίχων (...) Είχαμε έναν συνδυασμό αιτιών, των ιδιόρρυθμων σεισμικών κυμάτων, των ιδιοτήτων των εδαφών και των ίδιων των κατασκευών. Ακόμη και στις καινούργιες κατασκευές είχαμε πολλαπλές βλάβες». Αναφέρουν δε κραυγαλέες περιπτώσεις παραβιάσεων, όπως να υπήρχε άδεια για 10ώροφο κτίριο και να είχαν χτίσει 15 ορόφους...

* * *

 

Οι δεκάδες νεκροί, οι εκατοντάδες τραυματίες και οι χιλιάδες άστεγοι από το σεισμό στην Αλβανία συνθέτουν ένα προδιαγεγραμμένο έγκλημα, που η αιτία του είναι γνωστή και επαναλαμβανόμενη σε κάθε τέτοια περίπτωση: Το κυνήγι του καπιταλιστικού κέρδους, που είναι ασύμβατο με τις λαϊκές ανάγκες, την ουσιαστική προστασία του λαού από τα φυσικά φαινόμενα και τις καταστροφές, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν σήμερα τα τεχνολογικά μέσα και η επιστημονική γνώση για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων και των απωλειών. Το «έργο» το έχουμε δει πολλές φορές και στην Ελλάδα, άλλοτε με τις πυρκαγιές άλλοτε με τις πλημμύρες και άλλοτε με τους σεισμούς. Ποιος δεν θυμάται τον σεισμό του 1999 στην Αθήνα, που μόλις πρόσφατα συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια; Τα θύματά του ήταν κυρίως εργαζόμενοι σε βιομηχανίες που χτίστηκαν με ασύλληπτες παραβάσεις ακόμα και στοιχειωδών πολεοδομικών και αντισεισμικών κανόνων, ή ένοικοι πολυκατοικιών που επίσης αντιμετώπιζαν τέτοια ζητήματα. Κι όλα αυτά σε μια χώρα και μια περιοχή με μεγάλη σεισμικότητα, όπως άλλωστε και η Αλβανία. Οι εικόνες από τη γειτονική χώρα δεν μας είναι ξένες. Κι αν κάτι αναδεικνύεται και από αυτήν την καταστροφή, είναι η ανάγκη να δυναμώσει ο αγώνας σε κάθε χώρα για ουσιαστικά μέτρα προστασίας, βάζοντας στο στόχαστρο το κεφάλαιο και το κράτος του, που στο όνομα του κέρδους δεν διστάζει να εκθέσει τους εργαζόμενους και το λαό σε τεράστιους κινδύνους, ακόμα και για την ίδια τους τη ζωή.

Ε. Μ.

 

 

Ριζοσπάστης  Τρίτη 3 Δεκέμβρη 2019