Στην Ελλάδα οι κάλπες γέμισαν κόκκινα γαρύφαλλα και η ΠΚΣ αναδείχθηκε πρώτη δύναμη, στέλνοντας παντού το μήνυμα ότι η φωνή των φοιτητών ούτε συκοφαντείται ούτε καταπνίγεται, και ότι το μέλλον και οι ανατροπές που ονειρεύονται θα κατακτηθούν με τους αγώνες τους.
Μέσα σ' αυτό το κλίμα αισιοδοξίας, στην «καρδιά της Ευρώπης», όπου βρέθηκα για την παρουσίαση του βιβλίου μου «Αποδελτίωση» των εκδόσεων «Σύγχρονη Εποχή», ενδιαφέρθηκα και για την άλλη πλευρά των Βρυξελλών, την αθέατη, αναζητώντας τα μέρη όπου έζησαν και τους δρόμους όπου κινήθηκαν τρεις κορυφαίοι θεωρητικοί και επαναστάτες πάνω από έναν αιώνα πριν.
Ο Μαρξ, ο Ενγκελς και ο Λένιν, που σημάδεψαν με τη δράση τους αυτήν την πόλη. Ξεκίνησα από τη Λεωφόρο Στάλινγκραντ (που ο χρυσαυγίτης Γ. Λαγός είχε ζητήσει τη... μετονομασία της). Η αλήθεια βέβαια είναι ότι δεν συμφέρει να θυμούνται το όνομα που παραπέμπει στην ιστορική μάχη που σηματοδότησε την αρχή της ήττας του ναζισμού. Είχα διαβάσει ότι μετά τον πόλεμο η βελγική αστική τάξη έδινε σε δρόμους τα ονόματα του Τσώρτσιλ, του Ντε Γκωλ κ.ά.
Ο βελγικός λαός, όμως, αναγνωρίζοντας τις θυσίες και την καθοριστική συμβολή των Σοβιετικών στην ήττα των ναζί, επέβαλε την ονομασία «Στάλινγκραντ» στη Λεωφόρο. Το διάζωμα της Λεωφόρου, μάλιστα, έχει το όνομα της Γερμανίδας επαναστάτριας Ρόζα Λούξεμπουργκ (Rosa Luxemburg Alle).
Είδα το σπίτι του Μαρξ στην οδό Jean d' Ardenne 50 (Rue d' Orleans 42 στην εποχή του), όπου έζησε με την οικογένειά του από το 1846 μέχρι το 1848. Ενιωθα την Ιστορία παρούσα παντού, σε κάθε βήμα. Είναι άδικο οι Βρυξέλλες να συνδέονται αποκλειστικά με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Το επαναστατικό, το εργατικό κίνημα έχει βαθιές ρίζες στους εργαζόμενους και στους λαούς της Ευρώπης, και ειδικά σ' αυτήν την πόλη.
Οσα κι αν κάνει, τίποτε δεν είναι ικανό να θαμπώσει τα σημάδια που άφησαν στην πόλη οι τρεις θεμελιωτές της κοσμοθεωρίας της εργατικής τάξης, με την αναμφισβήτητα τεράστια επίδραση στη σύγχρονη εποχή. Αυτοί που διαμόρφωσαν μια νέα ιδεολογία και άλλαξαν την Ιστορία του κόσμου, και οι οποίοι στις Βρυξέλλες έγραψαν έργα - ορόσημα του επαναστατικού κινήματος.
Το καλοκαίρι του 1844 ο Ενγκελς, επιστρέφοντας στη Γερμανία, περνάει από το Παρίσι, όπου και συναντά τον Μαρξ. Εδώ ξεκινάει η φιλία τους, για την οποία ο Λένιν θα πει ότι ξεπερνάει «όλους τους θρύλους, τους πιο συγκινητικούς θρύλους των αρχαίων, τους σχετικούς με τη φιλία των ανθρώπων».
Στο Παρίσι, ο Μαρξ και ο Ενγκελς γράφουν μαζί το έργο «Η Αγία Οικογένεια». Την άνοιξη του 1845 ο Ενγκελς εγκαθίσταται στις Βρυξέλλες, όπου κατοικεί ήδη ο Μαρξ. Γράφουν μαζί τη «Γερμανική Ιδεολογία», ασκώντας κριτική, μεταξύ άλλων, στη φιλοσοφία του Φόιερμπαχ και στο αντιδραστικό ιδεολογικό ρεύμα στη Γερμανία το οποίο υποστηρίζει πως είναι περιττή η ταξική πάλη της εργατικής τάξης, υποχρεώνοντάς την έτσι στον συμβιβασμό.
Ο Ενγκελς γράφει και τις «Βάσεις του Κομμουνισμού», ένα προσχέδιο του προγράμματος της Ενωσης Κομμουνιστών. Εργα - ορόσημα του μαρξισμού γράφονται για πρώτη φορά σε εκείνο το σπίτι. Ανάμεσά τους, εκτός από το «Μανιφέστο» - που όταν το γράφουν ο ένας είναι 30 κι ο άλλος 28 ετών, αλλά με ολοκληρωμένη θεωρητική συγκρότηση και πλούσιο συγγραφικό έργο - και «Η αθλιότητα της Φιλοσοφίας».
Το 1848 ο Μαρξ απελαύνεται από τη χώρα. Οταν ξεσπάει στη Γαλλία η επανάσταση του 1848, ο Ενγκελς ακολουθεί στο Παρίσι τον εξορισμένο Μαρξ και λίγο μετά φεύγουν για την Κολωνία, όπου αναλαμβάνουν τη διεύθυνση της «Νέας Εφημερίδας του Ρήνου». Εκεί εκδίδεται ένταλμα σύλληψης εναντίον των συντακτών της και ο Ενγκελς φεύγει για τις Βρυξέλλες, όπου και τον συλλαμβάνουν, τον φυλακίζουν και τελικά τον εξορίζουν.
Το Μaison du peuple του Saint-Gilles ήταν το μέρος όπου ο Λένιν βρέθηκε το 1914, στο 4ο Συνέδριο των σοσιαλδημοκρατών της Λετονίας, ως αντιπρόσωπος του Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας. Το 2ο Συνέδριο, του 1903, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες και στο Λονδίνο, έληξε με επικράτηση των θέσεων του Λένιν. Δηλαδή η πρωτεύουσα του Βελγίου συνδέθηκε ιστορικά με την ίδρυση του πρώτου επαναστατικού κόμματος νέου τύπου.
Το σπίτι όπου έζησε ο Μαρξ |
Το Βέλγιο ήταν τελικά ένας από τους τελευταίους σταθμούς της πορείας των Μαρξ - Ενγκελς. Το 1848 ο Μαρξ έχει ήδη συμβάλει καθοριστικά στην ίδρυση της Ενωσης Κομμουνιστών, ενώ προσπαθεί να συνδεθεί με τις εργατικές εξεγέρσεις στο Παρίσι.
Στην Grande Place, τέλος, στην επιβλητική κεντρική πλατεία της πόλης, υπάρχει το «Σπίτι του Κύκνου». Οίκημα με μακραίωνη ιστορία, αφού υπήρξε η έδρα του Συνδέσμου Γερμανών Εργατών που ίδρυσαν οι Μαρξ και Ενγκελς το 1846.
Τότε που συνειδητοποιούσαν τι σημαίνει η καπιταλιστική βαρβαρότητα, την αναγκαιότητα της ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων και πόσο απαραίτητη είναι η οικοδόμηση μιας κοινωνίας που θα εξυπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες, με την οικονομία στα χέρια του λαού. Την επόμενη φορά που θα επισκεφτεί κανείς αυτήν την ευρωπαϊκή πόλη, ας αναζητήσει τον κρυμμένο ιστορικό θησαυρό από γεγονότα και συμπεράσματα που αφορούν την εργατική τάξη και το πρώτο επαναστατικό κόμμα στην Ιστορία.
Το «Σπίτι του Κύκνου» |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου