Μια άλλη ματιά στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων

 

Μια άλλη ματιά στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων Μέρος Β’

Γράφει ο Βασίλης Κρίτσας //

Πιάνουμε το νήμα από εκεί ακριβώς που το είχαμε αφήσει στο πρώτο μέρος, μετά από το μεταίχμιο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

1948, Λονδίνο: είναι οι πρώτοι αγώνες που μεταδίδονται από την τηλεόραση, σε εθνικό μόνο επίπεδο. Οι διοργανωτές αποφασίζουν, εξαιτίας των οικονομικών δυσκολιών της βρετανικής αυτοκρατορίας, να μη χτίσουν Ολυμπιακό χωριό, και οι αθλητές διαμένουν σε στρατιωτικά και κολεγιακά καταλύματα.

1952, Ελσίνκι: η ΕΣΣΔ συμμετέχει για πρώτη φορά στους Αγώνες. Η σοβιετική αποστολή αρνείται να καταλύσει στο Ολυμπιακό χωριό. Ύστερα από διακήρυξη αλληλεγγύης των άλλων αποστολών του ανατολικού μπλοκ, οι αθλητές της εγκαθίστανται σε σπουδαστικές εστίες.
 
Η ΔΟΕ δέχεται τη Ν. Κορέα ως αυτόνομη ομάδα.
 
Η Γερμανία επιστρέφει στους αγώνες. Παρόλα αυτά, αποκλείονται οι αθλητές της ΛΔΓ, ενώ συμμετέχουν αθλητές από το γερμανικό κρατίδιο του Σάαρ, που διατηρούσε ανεξάρτητη εθνική ολυμπιακή επιτροπή!

Olympic Five Rings Symbol Decoration At A Car Washing Shop

1956, Μελβούρνη: οι πρώτοι αγώνες που διεξάγονται στο νότιο ημισφαίριο. Η Κίνα απέχει από τους αγώνες εξαιτίας της αποδοχής από τη ΔΟΕ της αποστολής της Ταϊβάν. Αίγυπτος και Λίβανος αποφασίζουν να μη συμμετάσχουν, εξαιτίας της κρίσης στο Σουέζ. Κάποιες χώρες αποσύρονται σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τα γεγονότα στην Ουγγαρία. Η αναμέτρηση στο άθλημα της υδατοσφαίρισης (πόλο) μεταξύ ΕΣΣΔ και Ουγγαρίας δεν τελείωσε ποτέ, εξαιτίας της άγριας συμπλοκής μεταξύ των παικτών.


1960, Ρώμη: Οι αθλητές όλων των χωρών που θα συμμετάσχουν στους αγώνες ευλογούνται από τον πάπα Ιωάννη ΚΓ’ στην πλατεία του Άγιου Πέτρου, εκτός από τους Σοβιετικούς αθλητές που αρνούνται να παραστούν.
 
Είναι οι πρώτοι αγώνες που μεταδίδονται ζωντανά από την τηλεόραση σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.
 
Οι Σοβιετικοί βγαίνουν πρώτοι στη συγκομιδή μεταλλίων, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τους Αμερικάνους.
 
Την παράσταση ωστόσο κλέβει ο Αιθίοπας Αμπέμπε Μπεκίλα, που τρέχοντας ξυπόλυτος υποσκιάζει τους επιστημονικά προπονημένους, επαγγελματίες αθλητές.
 
Ανακοινώνεται ο πρώτος θάνατος αθλητή από αναβολικά.



1964, Τόκιο: οι πρώτοι αγώνες που τελούνται στην Ασία, σε “μη λευκή χώρα”. Κι η τελευταία φορά (μέχρι το 92′), που η γερμανική ομάδα συμμετέχει ενιαία στους αγώνες. Αποκλείεται η αποστολή της ρατσιστικής Ν. Αφρικής, που συνταγματοποίησε το Απαρτχάιντ.

1968, Πόλη του Μεξικού: Η κυβέρνηση καταφεύγει στην ωμή καταστολή, για να εξασφαλίσει την ομαλή διεξαγωγή των Αγώνων και δολοφονεί εκατοντάδες διαδηλωτές στην Πλατεία των Τριών Πολιτισμών, λίγες μέρες πριν την έναρξή τους.
 
Η απονομή των μεταλλίων στον αγώνα δρόμου των 200 μέτρων εξελίσσεται σε μία από τις κορυφαίες στιγμές της ιστορίας του θεσμού και μια συγκλονιστική διαμαρτυρία των αφροαμερικάνων αθλητών, του χρυσού (Τόμι Σμιθ) και του χάλκινου (Τζον Κάρλος) ολυμπιονίκη, που στην ανάκρουση των ύμνων, υψώνουν τη γαντοφορεμένη γροθιά τους, σύμβολο των Μαύρων Πανθήρων, του ριζοσπαστικού κινήματος για τη φυλετική ισότητα, και του αντιρατσιστικού αγώνα. Οι δύο αθλητές κρατάνε σκυμμένα τα κεφάλια τους, για να μην αντικρίσουν την αστερόεσσα, που κυματίζει στο ψηλότερο σημείο του ιστού. Οι αρχές τους αφαιρούν τα μετάλλια και τους αποκλείουν ισόβια από τους Αγώνες.
 
Οι δύο γερμανικές ομάδες συμμετέχουν με ξεχωριστές αποστολές, αλλά παρελαύνουν κάτω από μία κοινή σημαία.

1972, Μόναχο: Παλαιστίνιοι κομάντος εισβάλλουν στους κοιτώνες της ισραηλινής αποστολής και κρατούν ομήρους ισραηλινούς αθλητές, με αίτημα την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων. Οι γερμανικές αρχές αποφασίζουν δυναμική επέμβαση, που εξελίσσεται σε φιάσκο και ένα λουτρό αίματος, με 17 νεκρούς. Η ΔΟΕ, κατόπιν πιέσεων, αποφασίζει να διακόψει τους αγώνες μόνο για μια μέρα!
 
Οι μαύροι αθλητές Μάθιου και Κόλετ επαναλαμβάνουν στο Μόναχο την κίνηση διαμαρτυρίας των Σμιθ και Κάρλος.
 
Η ΕΣΣΔ ανακτά την πρωτιά στον πίνακα των μεταλλίων και δε θα τη χάσει ξανά ως τη διάλυσή της, με εξαίρεση το 84′ στο Λος Άντζελες, όπου μποϊκόταρε τους αγώνες.

1976, Μόντρεαλ: οι αγώνες θα κοστίσουν 1,5 δις δολάρια, θα αφήσουν 1 δις χρέος στη χώρα και θα επιβαρύνουν κατά μέσο όρο με 700 δολάρια κάθε φορολογούμενο.
Το κύριο θέμα των αγώνων είναι το μποϊκοτάζ 30 αφρικανικών χωρών εξαιτίας της συμμετοχής της Ν. Ζηλανδίας, της οποίας η ομάδα ράγκμπι είχε δώσει μια σειρά αγώνων στη ρατσιστική Ν. Αφρική, που τελικά εκδιώχθηκε από μια σειρά διεθνείς αθλητικές ομοσπονδίες.
 1980, Μόσχα: μια σειρά χώρες του Δυτικού Κόσμου μποϊκοτάρουν τους αγώνες, αλλά αυτοί παραμένουν αξέχαστοι, ιδίως λόγω των αξεπέραστων τελετών έναρξης και λήξης, με τα δάκρυα του Μίσα, της πιο δημοφιλούς μασκότ στην ιστορία των αγώνων.

1984, Λος Άντζελες: γίνονται στην ουσία οι πρώτοι “ιδιωτικοί Ολυμπιακοί Αγώνες”, με μόλις 30 επίσημους χορηγούς, που αναλαμβάνουν πλήρως το κόστους διεξαγωγής (αφού ο δήμος και οι πολίτες ήταν αντίθετοι με κάθε πιθανή δική τους επιβάρυνση). Τους ανατίθεται επίσης η διαμόρφωση των ολυμπιακών χώρων και συζητιέται σοβαρά ως ενδεχόμενο η ανακατασκευή πισίνων σε σχήμα χάμπουργκερ (για να παραπέμπει στα προϊόντα της McDonald)!
 
Η ΕΣΣΔ και πολλές σοσιαλιστικές χώρες μποϊκοτάρουν στους αγώνες, στους οποίους επιστρέφει όμως η ΛΔ της Κίνας!

1988, Σεούλ: Η Βόρεια Κορέα δε στέλνει αντιπροσωπεία, ενώ αποκλείονται από τους αγώνες η Κούβα και η Αιθιοπία. Η ΕΣΣΔ και η ΛΔΓ καταλαμβάνουν τις δύο πρώτες θέσεις στον πίνακα των μεταλλίων (ξεπερνώντας τις ΗΠΑ και την ΟΔΓ), στην τελευταία τους εμφάνιση σε Ολυμπιακούς Αγώνες.

1992, Βαρκελώνη: οι αγώνες καταλήγουν στην πατρίδα του φρανκικού και φιλοφασίστα παράγοντα Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ. Εκεί εμφανίζονται για πρώτη φορά επαγγελματίες αθλητές και η ομάδα μπάσκετ των ΗΠΑ (που έμεινε στην ιστορία ως “ομάδα-όνειρο” κατακτά το χρυσό δια περιπάτου κι εξελίσσεται σε ατραξιόν των αγώνων). Επίσης κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση μια σειρά χώρες που προέκυψαν από τη διάλυση της ΕΣΣΔ και της Γιουγκοσλαβίας, καθώς και η Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (στη θέση της κραταιάς ΕΣΣΔ).

1996, Ατλάντα: η Κόκα Κόλα κερδίζει το “όραμα” διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων στη χώρα που γεννήθηκαν, εκατό χρόνια μετά τους πρώτους αγώνες της σύγχρονης ιστορίας. Το δικό μας φαγοπότι (για την ελληνική οικονομία ρε γαμώτο) θα αναβληθεί για μια 8ετία. Οι αγώνες σημαδεύονται από μια έκρηξη βόμβας στο Ολυμπιακό Πάρκο της Εκατονταετίας των αγώνων.
2000, Σίδνεϊ: οι ιθαγενείς Αβορίγινες (που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και καταπίεσης) μετατρέπονται σε τουριστικά αξιοθέατα κι η αστυνομοκρατία χτυπάει κόκκινο. Απαγορεύεται το μοίρασμα προκηρύξεων και επιβάλλεται πρόστιμο 5.000 δολαρίων σε όποιον το παραβεί.

Οι αγώνες της νέας χιλιετίας

Αυτά ανήκουν στην πρόσφατη ιστορία και είναι λίγο-πολύ γνωστά σε όλους μας.
Το “εφκαριστούμε Ελλάδα”, ο λογαριασμός που ήρθε στο τέλος παραφουσκωμένος κι ακόμα τον πληρώνουμε, το κακόγουστο πάρτι της κυρα-Γιάννας, που έκαψε ένα παρακείμενο άλσος με τα πυροτεχνήματα και τη μεγαλομανία της. Η συμπαθητική τελετή έναρξης, που επισκιάστηκε όμως από την κωμικοτραγική ιστορία με το “ατύχημα” του Κεντέρη και της Θάνου.
Και μετά, η ανάθεση στο Πεκίνο, για να δώσει στο ραγδαία ανερχόμενο κινέζικο καπιταλισμό μια συμβολική επιστέγαση του σαξές στόρι του, και οι αγώνες του Λονδίνου, όπου λίγοι τότε φαντάζονταν πως οι επόμενοι αγώνες θα τους έβρισκαν στον απόηχο του BRexit -ή μάλλον ενός δημοψηφίσματος και μιας “λαϊκής ετυμηγορίας” που έχει μείνει μετέωρη σαν το βήμα του πελαργού.

Όσο για το Ρίο, με τις ακραίες κοινωνικές αντιθέσεις, οι αγώνες του έχουν περάσει ήδη στην ιστορία, πριν καν αρχίσουν, εξαιτίας του αποκλεισμού των ρωσικών ομάδων, από μια σειρά αθλήματα κι αγωνίσματα, με πρόσχημα την κρατική κάλυψη στο ντοπάρισμα των Ρώσων αθλητών, και με έντονες γεωπολιτικές προεκτάσεις. Αλλά αυτές θα τις δούμε σε κάποιο επόμενο σημείωμα.