ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Το κυνήγι του εφοπλιστικού κέρδους «πνίγει» τις ανάγκες ναυτεργατών, νησιωτών και επιβατών

 

Τα μέτρα στήριξης της κερδοφορίας για τις εταιρείες του κλάδου, με νόμους όλων των κυβερνήσεων, είναι η άλλη όψη της «εξόντωσης» των πληρωμάτων και της ζοφερής κατάστασης που αντιμετωπίζει σήμερα ο λαός στην ακτοπλοΐα

Οι αλλεπάλληλες βλάβες, οι καταπέλτες στη θάλασσα, οι προσαράξεις σε υφάλους και προβλήτες λιμανιών, οι συγκρούσεις, τα ναυτεργατικά ατυχήματα και πολλά ακόμα περιστατικά, ειδικά την περίοδο του καλοκαιριού, που προειδοποιούν καθημερινά για τους κινδύνους που διατρέχει η ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα, είναι ένα δείγμα της κατάστασης που έχει διαμορφώσει και στις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες το κυνήγι του κέρδους από τους εφοπλιστές, σε βάρος ναυτεργατών, νησιωτών και επιβατών, με τις αντιλαϊκές κυβερνήσεις να τους στρώνουν το δρόμο, διαμορφώνοντας το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο.

Το σκηνικό αυτό συμπληρώνεται το χειμώνα με δεκάδες νησιά να είναι καταδικασμένα στην απομόνωση, αντιμετωπίζοντας ακόμα και πρόβλημα τροφοδοσίας. Το κερασάκι στην τούρτα είναι οι απανωτές αυξήσεις στα ήδη πανάκριβα εισιτήρια, βασανίζοντας τους νησιώτες που έχουν ανάγκη να ταξιδέψουν στην ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και εμποδίζοντας τις εργατικές - λαϊκές οικογένειες να πάρουν μια ανάσα στα νησιά την καλοκαιρινή περίοδο.


Αυτή η ζοφερή κατάσταση φέρει τη σφραγίδα της απελευθέρωσης των εσωτερικών θαλάσσιων συγκοινωνιών (άρση του καμποτάζ) με βάση τον κανονισμό της ΕΕ 3577/92, τον οποίο προσυπέγραψαν ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ (ΣΥΝ τότε) και άρχισε να εφαρμόζεται σταδιακά στην Ελλάδα από το 2002, όταν ενσωματώθηκε στο νόμο 2932/2001 της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Τον ψήφισε «πατώντας» στο ναυάγιο του «ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ», το γνωστό σαπάκι, που στις 26 Σεπτέμβρη 2002, μισό μίλι από το λιμάνι της Πάρου, βούλιαξε σε χρόνο μηδέν, πνίγοντας 82 ανθρώπους.

Η εφαρμογή του κανονισμού της ΕΕ συνοδεύτηκε από την προπαγάνδα ότι η απελευθέρωση των εσωτερικών θαλάσσιων συγκοινωνιών, δηλαδή η ελεύθερη δρομολόγηση, χωρίς περιορισμούς, θα τόνωνε τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις ναυτιλιακές εταιρείες, οι οποίες θα έφερναν πολλά, σύγχρονα και ασφαλή πλοία στις θαλάσσιες συγκοινωνίες, με φτηνότερα μάλιστα εισιτήρια.

Σήμερα, 17 χρόνια μετά, ο λαός μπορεί καλύτερα να δει τις συνέπειες αυτής της πολιτικής σε βάρος του και να συνειδητοποιήσει ότι οι ανάγκες του για φτηνές, ασφαλείς, τακτικές ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες, με σύγχρονα πλοία, βρίσκονται στην αντίπερα όχθη της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων στην ακτοπλοΐα και της πολιτικής που τη στηρίζει με κάθε τρόπο. Ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει σήμερα ορισμένα αποκαλυπτικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν αυτό ακριβώς, φωτίζοντας τη διέξοδο που προτείνει το ΚΚΕ στο λαό.

Η άγρια εκμετάλλευση πηγή των κερδών

 

Οι εταιρείες

 

Από παλιότερη απεργία των ναυτεργατών

Οι ακτοπλοϊκές εταιρείες και στην Ελλάδα ανήκουν σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, που δεν επενδύουν βέβαια στον συγκεκριμένο κλάδο «για την ψυχή της μάνας τους», αλλά για να αποκομίσουν κέρδη.Σήμερα, τα σχήματα που κυριαρχούν στην ακτοπλοΐα, τα οποία παράλληλα διαπλέκονται μεταξύ τους, είναι η Τράπεζα Πειραιώς, η MIG, το αμερικανικό «Private Equity Fund Fortress Investment Group LLC» και η ιταλική «Grimaldi».

• Η Τράπεζα Πειραιώς κατέχει ποσοστό μεγαλύτερο του 25% της «ΑΝΕΚ Lines», καθώς και το 31,2% της MIG.
• H MIG με τη σειρά της ελέγχει τον όμιλο «ATTICA Group», στον οποίο ανήκουν οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ελληνική ακτοπλοΐα, «Superfast Ferries», «Blue Star Ferries» και «Hellenic Seaways».
• Το αμερικανικό «Private Equity Fund Fortress Investment Group LLC» το 2014 έκλεισε συμφωνία με την «ATTICA Holdings» για την αναχρηματοδότηση του τραπεζικού δανεισμού της τελευταίας, με εγγύηση μετοχές της MIG.
• Τέλος, οι «Μινωικές Γραμμές» ανήκουν στον όμιλο «Grimaldi».

Δορυφορικά σε αυτά τα σχήματα, κινούνται η εταιρεία «Seajets» του ομίλου Ηλιόπουλου με 15 πλέον πλοία, κυρίως ταχύπλοα, η «Golden Star» και η «Fast Ferries».

Τα κέρδη...

 

Τα στοιχεία για την κερδοφορία αυτών των επιχειρηματικών σχημάτων είναι αποκαλυπτικά, όπως αυτά δημοσιοποιήθηκαν για το 2018:

• Τα κέρδη της «Attica Group» εκτοξεύτηκαν στα 17,11 εκατ. ευρώ, από 1,25 εκατ. ευρώ το 2017!
• Ο όμιλος της ΑΝΕΚ παρουσίασε για το 2018 κέρδη 14,6 εκατ., έναντι 12,8 εκατ. ευρώ το 2017.
• Οι «Μινωικές Γραμμές» κατέγραψαν κερδοφορία ύψους 8,5 εκατ. ευρώ και έσοδα ύψους 94,1 εκατ. ευρώ, ενώ ο όμιλος «Grimaldi» για πρώτη φορά το 2018 «έσπασε το φράγμα των 3 δισ. δολαρίων στον τζίρο».

 

...και η πηγή τους

 

Από πού βγαίνουν όμως αυτά τα κέρδη;

Από την άγρια εκμετάλλευση των χιλιάδων ναυτεργατών που απασχολούνται στην ακτοπλοΐα και τους οποίους όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις, σοσιαλδημοκρατικές, νεοφιλελεύθερες, δεξιές και αριστερές, με τη στήριξη της εργοδοτικής συνδικαλιστικής πλειοψηφίας του κλάδου, δένουν χειροπόδαρα με δεκάδες αντεργατικούς νόμους, αξιοποιώντας γι' αυτό τις Οδηγίες και τις κατευθύνσεις της ΕΕ.

Ορισμένα παραδείγματα για το πώς διαμορφώνεται σήμερα το άγριο καθεστώς της εκμετάλλευσης στην ακτοπλοΐα, που φτάνει ακόμα και σε δουλειά πάνω από τις ανθρώπινες αντοχές:

• Η κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, στο πλαίσιο της απελευθέρωσης των εσωτερικών θαλάσσιων μεταφορών, ψήφισε το νόμο 4262/2014, που προβλέπει στο άρθρο 38 για την επιβατηγό ναυτιλία «επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας» (μένει προσωρινά «παγωμένος» εξαιτίας των αγώνων των ναυτεργατών).
• Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ συνέχισε ψηφίζοντας το νόμο 4504/2017, που προβλέπει στο άρθρο 78 ότι πριν από την έναρξη της δρομολογιακής περιόδου των επιβατηγών πλοίων κάθε τύπου «οι πλοιοκτήτες υποχρεούνται να έχουν εξοφλήσει τους βασικούς μισθούς και επιδόματα του πληρώματος του πλοίου». Δηλαδή, «βγάζει από τη μέση» όλα όσα έχει ενσωματωμένα ο μισθός (υπερωρίες, Δώρα γιορτών, κυριακάτικες αργίες κ.ά.) και προβλέπονται από τη ΣΣΕ. Ο νόμος χειροκροτήθηκε από τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), ο οποίος σε υπόμνημα που είχε αποστείλει στη Βουλή, σημείωνε ότι «η αναφορά του άρθρου "στους βασικούς μισθούς" αντί "στις πάσης φύσεως απολαβές", μας βρίσκει σύμφωνους»...
• Επίσης, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με την ψήφο και της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και των άλλων αστικών κομμάτων, ενσωμάτωσε στην ελληνική νομοθεσία την Οδηγία 2105/1794 της ΕΕ, ανοίγοντας την πόρτα για ομαδικές απολύσεις στα καράβια.
• Επιπρόσθετα, ένα από τα βασικά αιτήματα που πρόβαλαν οι ναυτεργάτες στη διάρκεια της απεργίας τους στα τέλη του Ιούνη, ήταν η κατάργηση του νόμου 4150/2013 της κυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, τον οποίο διατήρησε σε πλήρη ισχύ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Ο νόμος (απορρέει κι αυτός από τον κανονισμό 3577/92 της ΕΕ) δίνει τη δυνατότητα στους εφοπλιστές ουσιαστικά να καθορίζουν κατά την κρίση τους την οργανική σύνθεση των επιβατηγών πλοίων, παραβιάζοντας και εδώ τις ΣΣΕ και τη Διεθνή Σύμβαση 180, που προβλέπουν τις ώρες εργασίας και ανάπαυσης των πληρωμάτων.

Ο νόμος ενεργοποιήθηκε στις 7/7/2013 με 6 καρμπόν Υπουργικές Αποφάσεις του τότε υπουργού Ναυτιλίας, Μ. Βαρβιτσιώτη, για 6 πλοία της γραμμής Πάτρα - Ιταλία, από τα οποία πετάχτηκαν στη στεριά 210 από τους 500 ναυτολογημένους ναυτεργάτες. Οι ειδικότητες που επλήγησαν περισσότερο ήταν αυτές των γενικών υπηρεσιών (καμαρότοι, μάγειροι κ.λπ.).

Στη διάρκεια των πρόσφατων διαπραγματεύσεων της ΠΝΟ με τον ΣΕΕΝ, οι εφοπλιστές έθεσαν ως προϋπόθεση για να υπογράψουν την ανανέωση της ΣΣΕ του 2019, με το ψίχουλο του 2% ως αύξηση, να εφαρμοστεί πλήρως και στα ακτοπλοϊκά πλοία ο νόμος 4150. Ο νόμος ήδη εφαρμόζεται στους ναυτεργάτες των γενικών υπηρεσιών των ακτοπλοϊκών πλοίων, που μειώνονται κατά περίπου 50% στη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Τώρα θέλουν να εφαρμοστεί παντού για το σύνολο του πληρώματος.

Μάλιστα, σε επιστολή που έστειλαν στις 24 Ιούνη στην ΠΝΟ, επιβεβαιώνοντας ότι οι οργανικές συνθέσεις στα επιβατηγά πλοία είναι πια «λάστιχο» και καθορίζονται κατά το δοκούν από τους εφοπλιστές, ως ...δείγμα καλής θέλησης πρότειναν να προσθέσουν στην αποδεκατισμένη οργανική σύνθεση των πλοίων της γραμμής Πάτρα - Ιταλία έναν - δύο ναυτεργάτες, και αυτούς «για την περίοδο από 15/6 έως 15/10/2019», αρκεί η ΠΝΟ να υπογράψει τη ΣΣΕ, με όρο δηλαδή την εφαρμογή του 4150 που έθεσαν και για τα ακτοπλοϊκά πλοία. Τελικά, οι εργοδοτικοί - κυβερνητικοί συνδικαλιστές στην ΠΝΟ, κόντρα στις αγωνιστικές διαθέσεις των ναυτεργατών, υπέγραψαν την απαράδεκτη ΣΣΕ με τον ΣΕΕΝ...

Η μείωση των οργανικών συνθέσεων απειλεί την ασφάλεια στη θάλασσα

 

Το «Norman Atlantic» στις φλόγες, ανοιχτά της Αδριατικής

Οι οργανικές συνθέσεις είναι αδιάρρηκτα δεμένες με την προστασία της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα. Η μείωσή τους σημαίνει ένταση της εκμετάλλευσης των ναυτεργατών, μέχρι εξάντλησης, άρα και μεγαλύτερος κίνδυνος για ατυχήματα. Επιπλέον, οι ναυτεργάτες που πετιούνται στη στεριά έχουν συγκεκριμένο πόστο (υποδιαίρεση) στο πλοίο σε κατάσταση κρίσης, που αφορά και το χειρισμό των σωστικών μέσων του πλοίου. Με τη μείωση των οργανικών συνθέσεων, όλα αυτά «πάνε περίπατο»...

 Η μειωμένη οργανική σύνθεση ήταν μία από τις βασικές αιτίες που συνέβαλαν στην πολύνεκρη τραγωδία του επιβατηγού πλοίου «Norman Atlantic», όταν στις 28/12/2015 πήρε φωτιά ανοιχτά της Κέρκυρας, ενώ εκτελούσε το δρομολόγιο Πάτρα - Αγκόνα.

Παρ' όλα αυτά και παρά τα κέρδη τους, οι ακτοπλόοι εφοπλιστές προωθούν συστηματικά τις απαράδεκτες αξιώσεις τους, με αβάντα το νόμο 4150, «γαργαλώντας» τα «ευήκοα ώτα» όλων των κυβερνήσεων. Χαρακτηριστικά, σε δελτίο Τύπου του ΣΕΕΝ αναφέρουν: «Τονίζουμε για μία ακόμα φορά ότι η υπάρχουσα στελέχωση των πλοίων μας ξεπερνάει κατά πολύ τις προβλεπόμενες νόμιμες υποχρεώσεις»...

Το μείγμα γίνεται πλέον εκρηκτικό για την ανθρώπινη ζωή στη θάλασσα αν προστεθεί ότι οι εφοπλιστές έχουν αποδρομολογήσει πάνω από το μισό του ακτοπλοϊκού στόλου, ενώ τα πλοία που έχουν εν κινήσει είναι υποσυντήρητα και υπερήλικα (βλέπε σχετικό θέμα), που για να καλυφθούν τα κενά εκτελούν δρομολόγια «οδύσσειες», φτάνοντας στα όριά τους, με απανωτές βλάβες και ατυχήματα. Περιστατικά τα οποία ο υπουργός Ναυτιλίας, Γ. Πλακιωτάκης, χαρακτήρισε «συνήθη», δείχνοντας και τις προθέσεις της κυβέρνησης για τη συνέχεια.

Τα ταξικά ναυτεργατικά σωματεία ΠΕΜΕΝ, «ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ» και ΠΕΕΜΑΓΕΝ προειδοποιούν με ανακοινώσεις τους για την εφαρμογή των νόμων και των Υπουργικών Αποφάσεων που μειώνουν τις οργανικές συνθέσεις στα επιβατηγά πλοία: «Οι μειωμένες συνθέσεις κατέδειξαν στην πράξη ότι για να "βγει η δουλειά" παραβιάστηκαν και παραβιάζονται συνεχώς τα χρονικά όρια εργασίας και οι ώρες ανάπαυσης των ναυτεργατών, όπως ορίζονται ρητά και περιοριστικά από τις μέχρι τώρα επικυρωθείσες από τη χώρα μας Διεθνείς Συμβάσεις (...) Με τις παραβιάσεις αυτές και μάλιστα όταν είναι συνεχόμενες (σ.σ. όπως στα πλοία της γραμμής Πάτρα - Ιταλία), θίγονται μαθηματικά και άμεσα τα επίπεδα ασφαλείας των εν λόγω πλοίων».

Εγκαταλείπουν τα νησιά, απογειώνουν τις τιμές και από πάνω παίρνουν επιδότηση!

 

Δρομολόγια όπως τους συμφέρει

 

Eurokinissi

Από το 2013 έχει ουσιαστικά καταργηθεί η 10μηνη δρομολόγηση και επάνδρωση των ακτοπλοϊκών πλοίων, αφού η κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ πέρασε νόμο, τον οποίο διατήρησε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, που προβλέπει τη δρομολόγηση των ταχύπλοων από 7 μήνες το χρόνο σε 4 και δόθηκε η δυνατότητα στις ακτοπλοϊκές εταιρείες να δρομολογούν δεύτερο πλοίο στην ίδια γραμμή, μόνο για δύο μήνες το χρόνο, αντί του υποχρεωτικού δεκάμηνου που ίσχυε έως τότε.

 Αυτό, σε συνδυασμό με την αποδρομολόγηση του μισού ακτοπλοϊκού στόλου ειδικά το χειμώνα, κάνει τη ζωή των νησιωτών δύσκολη, καθώς νησιά μπορεί να κάνουν και πάνω από βδομάδα να «δουν» καράβι.

Φωτιά τα εισιτήρια

 

Παράλληλα, οι εφοπλιστές με τις ευλογίες όλων των κυβερνήσεων αυξάνουν κάθε τόσο τις τιμές στα ήδη πανάκριβα εισιτήρια. Στις 25 Απρίλη οι εφοπλιστές επέβαλαν και νέα αύξηση στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια έως και 7,5%.

Ετσι, εντελώς ενδεικτικά, το εισιτήριο στο κατάστρωμα του πλοίου, δηλαδή στην πλαστική καρέκλα για ένα ταξίδι περίπου 8 ωρών, από Πειραιά για Ικαρία, ανέβηκε στα 39,50 ευρώ από 37 ευρώ (αύξηση 6,75%), ενώ η οικονομική αεροπορική θέση πήγε στα 49 ευρώ από 47. Από Πειραιά για Σάμο, η οικονομική αριθμημένη θέση διαμορφώθηκε στα 56 ευρώ από 54 (αύξηση 3,7%). Για Σύρο η οικονομική αριθμημένη θέση από 36,50 ευρώ πήγε στα 38 (αύξηση 4,7%), ενώ για Πάρο, από 39,50 ευρώ πήγε στα 41 (αύξηση 3,7%).

Από Πειραιά για Ρόδο, η οικονομική θέση από 63,50 ευρώ ανέβηκε στα 68,50 (αύξηση 7,8%). Από Πειραιά για Μυτιλήνη η πλαστική καρέκλα χρεώνεται πλέον 48 ευρώ από 46 (αύξηση 4,3%), ενώ η οικονομική αριθμημένη θέση από τα 49 ευρώ πήγε στα 51.

Εν ολίγοις, μια 4μελής οικογένεια χωρίς όχημα και στην πλαστική καρέκλα για να πάει στη Μυτιλήνη και να γυρίσει θα πρέπει να καταβάλει 384 ευρώ. Αν σκεφτεί να καθίσει σε αεροπορική θέση και να πάρει μαζί της και αυτοκίνητο, του οποίου το ναύλο είναι στα 98 ευρώ, θα πρέπει να καταβάλει πηγαινέλα 604 ευρώ! Για καμπίνα, ούτε λόγος να γίνεται...

Για τη Σύρο, ένα από τα πιο κοντινά νησιά στον Πειραιά, μια 4μελής οικογένεια θα πρέπει να καταβάλει πηγαινέλα (στην οικονομική πάντα θέση) 304 ευρώ, από 226 που ήταν το καλοκαίρι του 2015. Δηλαδή, μιλάμε για αύξηση 34,51%! Η ίδια οικογένεια, για Σύρο, αν πάρει και όχημα, του οποίου το ναύλο ανέρχεται πια στα 73,50 ευρώ, από 72,50 που ήταν μέχρι τις 24 Απρίλη, θα πρέπει να πληρώσει 451 ευρώ!

«Μεταφορικό ισοδύναμο» και «άγονες γραμμές»

 

Πέρα από τα όσα κερδίζουν οι εφοπλιστές με τα εισιτήρια - φωτιά, οι κυβερνήσεις αναλαμβάνουν να ενισχύσουν την εφοπλιστική κερδοφορία και με «ζεστό» χρήμα βγαλμένο από την άγρια φορολογία του λαού.
 Ετσι:

• Για την εφαρμογή του λεγόμενου «μεταφορικού ισοδύναμου» προβλέπεται ότι από φέτος (2019) θα τους καταβάλλεται σε ετήσια βάση από τον κρατικό προϋπολογισμό το ποσό των 150 εκατ. ευρώ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να αυξηθεί.
• Η άμεση επιδότηση για τις «άγονες γραμμές», για τη δρομολογιακή περίοδο που «τρέχει», προβλέπεται και πάλι, όπως πέρυσι, να αγγίξει τα 120 εκατ. ευρώ. Και σαν να μην έφταναν αυτά, στις 27/6/2018 η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ πέρασε νομοθετική ρύθμιση που προβλέπει ότι τα εκατομμύρια ευρώ επιδότησης που παίρνουν οι εφοπλιστές κάθε χρόνο για τις «άγονες γραμμές» «δεν εκχωρούνται, δεν κατάσχονται, δεν υπόκεινται σε κανενός είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζονται σε τυχόν οφειλές αυτών (σ.σ. των εταιρειών) προς το Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία»!

 

Ριζοσπάστης  Σάββατο 10 Αυγούστου 2019 - Κυριακή 11 Αυγούστου 2019