Κυριακή 18 Αυγούστου 2019

“O Έρνστ Τέλμαν μιλούσε στο λαό έξω από τα δόντια” – 75 χρόνια από τη δολοφονία του μεγάλου κομμουνιστή ηγέτη



Η επέτειος συμπίπτει με τα 50 χρόνια από την ίδρυση του μνημείο Έρνστ Τέλμαν στο παλιό του σπίτι στο Αμβούργο. 

Εφτάμιση δεκαετίες πέρασαν από τότε που οι ναζί δολοφόνησαν άνανδρα το γενικό γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας, Έρνστ Τέλμαν, αφού τον είχαν μεταφέρει από τις φυλακές του Μπάουτσεν, όπου παρέμενε φυλακισμένος από το Μάρτη του 1933 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπούχενβαλτ. Στη συνέχεια ανακοίνωσαν πως τάχα ο εμβληματικός κομμουνιστής ηγέτης είχε σκοτωθεί στη διάρκεια συμμαχικού βομβαρδισμού. Γέννημα θρέμμα του Αμβούργου και του λιμανιού του, δε θα ήταν δυνατό να λείπει η γενέτειρά του από τους τόπους που απέδωσαν τη δέουσα τιμή σε ένα από τα ηρωικότερα τέκνα της. Οι άοκνες προσπάθειες των κομμουνιστών της πόλης και των παλιών του συντρόφων, μέσα σε ένα κλίμα αντικομμουνιστικής υστερίας και απαγόρευσης του ΚΚ το 1956, απέδωσαν τελικά καρπούς πριν 50 ακριβώς χρόνια, όταν το παλιό σπίτι της οικογένειάς του στο Αμβούργο μετατράπηκε σε μνημείο προς τιμήν του. Σε συνέντευξή του στη Junge Welt, ο επικεφαλής του Φορέα Φροντίδας του Μνημείου, Χάιντς Πφόλμαν, μιλά για τα πρώτα δύσκολα χρόνια ως την ίδρυση του μνημείου, τις προκλήσεις για τη χρηματοδότησή του, το χαρακτήρα της έκθεσης, τον ίδιο τον Τέλμαν, αλλά και για το προφίλ των ανθρώπων που το επισκέπτονται σήμερα.

Στις 18 Αυγούστου, το μνημείο του Έρνστ Τέλμαν στο Έπεντορφ του Αμβούργου, που τιμά τη μνήμη του ηγέτη του ΚΚ Γερμανίας από το 1925 ως το 1933, κλείνει την 50η επέτειο από την ίδρυσή του. Πώς είχε ξεκινήσει τη λειτουργία του τότε; 

Στο σπίτι του μνημείου, στην οδό Τάρπενμπεκ 66, έζησε η οικογένεια Τέλμαν από το 1929 και μετά. Κι ο ίδιος φυσικά, μέχρι τη σύλληψή του στο Βερολίνο το Μάρτη του 1933, όταν επισκεπτόταν τη γενέτειρά του το Αμβούργο. Μετά τον πόλεμο αναρτήθηκε μια αναμνηστική πλακέτα που μνημόνευε το γεγονός αυτό. Οι σύντροφοι που είχαν επιζήσει και γνώριζαν τον Τέλμαν προσωπικά πριν το 1933, συζητούσαν συχνά για το ότι έπρεπε να γίνουν περισσότερο για τη μνήμη του. Και είχαν αρκετή επιτυχία. Σήμερα σχεδόν κανείς δεν ξέρει, πως πριν την απαγόρευση του ΚΚΓ το 1956 υπήρχε οδός Έρνστ Τέλμαν στο κέντρο του Αμβούργου, που ύστερα μετονομάστηκε σε οδός Βουδαπέστης. Τελικά το μνημείο μπόρεσε να ανοίξει το 1969, με υλικό που είχαν συλλέξει οι παλιοί σύντροφοι – μόνο τότε δεν παρεμποδίστηκε η ίδρυσή του ως “δραστηριότητα στα πλαίσια του απαγορευμένου ΚΚΓ”.

Τι σχεδιάζετε για την 50η επέτειο του μνημείου, που είναι φυσικά και μέρα μνήμης για την 75η επέτειο από τη δολοφονία του Τέλμαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπούχενβαλτ; 

Στις 18 Αυγούστου θα υπάρξει συγκέντρωση έξω από το μνημείο, όπου θα μιλήσει μεταξύ άλλων ο επικεφαλής του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος (DKP) Πάτρικ Κέμπελ. Σχεδιάζεται επίσης ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Επίσης θα εγκαινιαστεί η έκθεση “50 χρόνια Μνημείο Έρνστ Τέλμαν στο ρεύμα των εποχών”.

Τι δείχνετε στη μόνιμη έκθεση; 

Σε 18 προθήκες δείχνουμε ντοκουμέντα από τη ζωή του Τέλμαν και την ιστορία του εργατικού κινήματος, μεταξύ αυτών φωτογραφίες, αποκόμματα εφημερίδων, γράμματα και πλακάτ. Αλλά έχουμε και σημαίες, πικέτες και κομματικά βιβλιάρια, το μαύρο τηλέφωνο του Τέλμαν και τη μοναδική ηχογράφηση της φωνής του, που έγινε σε συνέλευση μεταλλεργατών. Πέρσι ξεκινήσαμε να ψηφιοποιούμε τα πάντα για προστασία των αυθεντικών. Για το λόγο αυτό τώρα δείχνουμε αντίγραφα. Στο αρχείο μας έχουμε ακόμα άπειρες χιλιάδες ντοκουμέντα.

Πώς χρηματοδοτείται το μνημείο; 

Βρίσκεται στην ευθύνη του ιδιωτικού φορέα φροντίδας του μνημείο, κι εκτός αυτού το 2005 ιδρύθηκε κι ένας σύλλογος ενίσχυσης. Δε λαμβάνουμε χρήματα από το κρατίδιο του Αμβούργου και δουλεύουμε μόνο με δωρεές. Μόλις δυο φορές υπήρξαν μικρές ενισχύσεις από το δήμο Βόρειου Αμβούργου. Σημαντικό ήταν και είναι για μας, πως μπορέσαμε να αγοράσουμε τους χώρους χάρη σε πολυάριθμες δωρέες στη δεκαετία του ’90. Έτσι έχουμε τη βεβαιότητα, πως το μνημείο θα διατηρηθεί. Ωστόσο δημιουργούνται ακόμα πολlά έξοδα λειτουργίας και συντήρησης. Νέα μέλη στο σύλλογο ενίσχυσης είναι πάντα ευπρόσδεκτα.

Πώς το εξηγείτε, πως, παρά τη δυσφήμιση δεκαετιών, ακόμα πολλοί κάτοικοι του Αμβούργου βλέπουν με συμπάθεια τον Έρνστ Τέλμαν; 

Αυτό οφείλεται στο ότι ήταν κοντά στο λαό. Μιλούσε με τον κόσμο έξω από τα δόντια. Με τους λιμενεργάτες μιλούσε στη βορειογερμανική τους διάλεκτο. Εν μέρει ακόμα και κάποιοι σύντροφοί του επέκριναν αυτή την εγγύτητα.

Πριν το 1989 έρχονταν πολλοί επισκέπτες από τις σοσιαλιστικές χώρες σε σας. Πώς εξελίχθηκαν μετά οι επισκέψεις; 

Αρχικά υπήρξε πτώση στους αριθμούς. Κι αυτό γιατί μια επίσκεψη στο μνημείο ανήκε στο πρόγραμμα. όταν για παράδειγμα έφταναν στο λιμάνι κρουαζιερόπλοια από τη Σοβιετική Ένωση και τη ΓΛΔ. Αλλά μετά οι αριθμοί και πάλι σταθεροποιήθηκαν. Ήρθαν και πολλοί άνθρωποι από την ανατολική Γερμανία σε μας, που πριν δεν μπορούσαν. Αλλά έρχονται και Δανοί, Αυστριακοί, Γάλλοι ή Κινέζοι. Πριν λίγο καιρό ήρθε κι ένας από τις ΗΠΑ. Και σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται μόνο για ηλικιωμένους.

Είναι κυρίως κομμουνιστές; 

Όχι απαραίτητα. Υπάρχουν συχνά και επισκέπτες που είναι πολύ επικριτικοί απέναντι στον Τέλμαν και το πολιτικού του πρόγραμμα. Η συζήτηση εκεί δεν είναι πάντα εύκολη. Συχνά προκύπτουν οι συνηθισμένες ερωτήσεις, όπως για το πόσο κοντά θεωρείται πως ήταν με το Στάλιν. Κάποιοι επίσης θέλουν να μάθουν αν είναι αλήθεια, πως ο Τέλμαν είχε ένα γιο εκτός γάμου. Αυτό οι επισκέπτες συνήθως το έχουν διαβάσει στο ίντερνετ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου