ΗΠΑ Ευημερία αριθμών σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων

Ανθρωποι, ποντίκια και σκουπίδια... όλοι μαζί κάτω από τον φωτεινό ουρανό του Λος Αντζελες...

«Η Αμερική έχει τη μεγαλύτερη οικονομία στην Ιστορία της. Η οικονομία τα πάει απίστευτα καλά. Γίνεται μεγάλη πρόοδος. Η Αμερική έγινε και πάλι αξιοσέβαστη. Διατηρήστε την Αμερική σπουδαία», δήλωνε στα μέσα Αυγούστου ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, όταν κλήθηκε από δημοσιογράφους να σχολιάσει τις προβλέψεις οικονομολόγων για μία πιθανή, νέα ύφεση της καπιταλιστικής οικονομίας, ενδεχομένως μεγαλύτερων διαστάσεων και από αυτή του 2008-'9. Λίγες μέρες μετά, ο Τραμπ απάντησε στους επικριτές του για τα αυξανόμενα δημόσια ελλείμματα που ξεπερνούν τα 10 τρισ. δολάρια, υποστηρίζοντας ότι «η οικονομία είναι καλύτερη από ποτέ γιατί έχουμε τα καλύτερα νούμερα σε απασχόληση και χρηματιστήριο». Ωστόσο, όταν η αισιοδοξία του αμφισβητήθηκε ξανά από νέες προβλέψεις για πιθανή ύφεση, μεταξύ άλλων και λόγω της όξυνσης της αντιπαράθεσης στο εμπόριο με την Κίνα, ο Τραμπ φάνηκε να κάνει ένα βήμα πίσω και να παραδέχεται πως μελετά μεταξύ άλλων προσωρινή αναστολή του φόρου εισοδήματος, ώστε να τονωθεί ...η οικονομία.

 Ωστόσο, η ευημερία κάποιων αριθμητικών δεδομένων που αφορούν την αμερικανική οικονομία φαίνεται πως είναι ένα μικρό μέρος της αλήθειας. Η ανεργία επί Τραμπ, που επισήμως μετριέται στο 3,7%, είναι σε χαμηλό 50ετίας όχι γιατί αυξήθηκαν οι καλοπληρωμένες θέσεις σταθερής δουλειάς. Αλλά επειδή, μεταξύ άλλων, αρκετοί άνεργοι με έστω μία ώρα δουλειάς το μήνα «βαφτίζονται» εργαζόμενοι ή σταματούν, από απελπισία, να αναζητούν δουλειά και άρα δεν προσμετρώνται στις επίσημες στατιστικές. Επιπροσθέτως η «ανεργία μειώνεται» και λόγω της σημαντικής αύξησης των ελαστικών μορφών απασχόλησης που κάνουν ακόμη φτηνότερη την εργατική δύναμη.

Οι χαμηλόμισθοι εργάτες έχουν «ξεχαστεί» από την ευημερούσα αμερικανική οικονομία, διαπιστώνει έρευνα του «ΤΙΜΕ»...

Μιλώντας για ευημερία των αριθμών, έχει ενδιαφέρον να δούμε και την ανάπτυξη του ΑΕΠ. Ο Πρόεδρος Τραμπ πανηγυρίζει γιατί το πρώτο τρίμηνο του 2019 μετρήθηκε στο 3,11%, μολονότι το επόμενο τρίμηνο έπεσε κατά μία ποσοστιαία μονάδα, φτάνοντας στο 2,1%. Ωστόσο και αυτό το στοιχείο από μόνο του δεν αρκεί για να έχουμε ακριβέστερη εικόνα για την κατάσταση της οικονομίας, σημειώνουν πολλοί αστοί οικονομολόγοι.

 Ο Αμερικανός οικονομολόγος Yuwa Hedrick-Wong, με άρθρο του στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού «Forbes» στις 19 Ιούλη, σημείωνε ότι από το 2009 έως σήμερα η καπιταλιστική ανάπτυξη αυξήθηκε περίπου 25%, αρκετά χαμηλότερα σε σχέση με την ανάπτυξη της δεκαετίας του 1980 που μετρήθηκε στο 38% και της δεκαετίας του 1990 που μετρήθηκε στο 43%. Διαπιστώνει δηλαδή ότι σήμερα, μία δεκαετία μετά την τελευταία καπιταλιστική κρίση, η καπιταλιστική ανάπτυξη παραμένει, παρά τις ευνοϊκές πολιτικές υπέρ των τραπεζών και του μεγάλου κεφαλαίου, αναιμική. Και όχι μόνο αυτό... Οσο περνούν οι δεκαετίες, γίνεται όλο και πιο ασταθής και αναιμική.

Συσσώρευση πλούτου και απροθυμία επενδύσεων

 

Αποδεικνύεται δηλαδή πως η συνέχιση της ανακατανομής πλούτου από τα λαϊκά στρώματα προς την αστική τάξη και η ακόμη μεγαλύτερη συσσώρευση πλούτου από αστούς και μονοπώλια δεν έφερε πολυπόθητες επενδύσεις και την επιθυμητή νέα ώθηση ανάπτυξης. Γιατί; Μεταξύ άλλων, επειδή φαίνεται πως το πιο πλούσιο 1% του πληθυσμού προτίμησε να ξοδεύει λιγότερα από αυτά που κερδίζει (σε σχέση με τα περισσότερα που ξοδεύουν τα ασθενέστερα στρώματα για να επιβιώσουν), αφετέρου προτιμά να συσσωρεύει εκ του ασφαλούς τον πλούτο παρά να τον επενδύει ρισκάροντας πιθανές απώλειες. Από την άλλη, τις τελευταίες δεκαετίες μετά από ένα μπαράζ συγχωνεύσεων και εξαγορών μεταξύ εταιριών - μεγαθηρίων πολλών τομέων της οικονομίας (τηλεπικοινωνίας, ψυχαγωγίας, αερομεταφορές, αυτοκινητοβιομηχανίες, βιομηχανίες μεταποίησης, φαρμάκου, υπηρεσιών κ.ά.) τα αμερικανικά μονοπώλια γιγαντώθηκαν ακόμη περισσότερο, μειώνοντας σημαντικά τα περιθώρια ανταγωνισμού για «μικρότερες» επιχειρήσεις της κατά τ' άλλα... «ελεύθερης οικονομίας της αγοράς».

Ο Νομπελίστας Αμερικανός οικονομολόγος Τζόζεφ Ε. Στίγκλιτς, σε άρθρο του με τίτλο «Η οικονομία του ελλείμματος Τραμ» στις 9 Αυγούστου, σχολιάζοντας τις επιδόσεις της αμερικανικής οικονομίας επισήμανε για παράδειγμα πως οι πραγματικοί μισθοί, για ένα μεγάλο μέρος της εργατικής τάξης, είναι «μόνο λίγο πάνω από το επίπεδό τους πριν από μία δεκαετία, πριν από τη μεγάλη ύφεση» και οι πραγματικές επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι «πολύ χαμηλότερες από τα επίπεδα στα τέλη της δεκαετίας του 1990, παρά τη μείωση του φόρου που φέρεται ότι αποσκοπούσε στην τόνωση των επιχειρηματικών δαπανών». 
Διαπιστώνει δηλαδή πως τα οφέλη των φοροαπαλλαγών και φορομειώσεων ωφέλησαν περισσότερο τους εκατομμυριούχους και δισεκατομμυριούχους (όπως ο Πρόεδρος Τραμπ) παρά τους εργαζόμενους. Και συνεχίζει: «Οι ΗΠΑ θα έπρεπε να έχουν εκτοξευθεί, από τα τρία τεράστια μέτρα δημοσιονομικής τόνωσης τα τελευταία τρία χρόνια. Η περικοπή φόρου το 2017, που ωφέλησε κυρίως τους δισεκατομμυριούχους και τις εταιρείες, πρόσθεσε 1,5 - 2 τρισ. δολάρια στο 10ετές έλλειμμα. Μία αύξηση 300 δισ. δολαρίων στις δαπάνες απέτρεψε το κλείσιμο της κυβέρνησης το 2018. Και στα τέλη Ιουλίου, μια νέα συμφωνία για την αποφυγή άλλης μίας αναστολής της λειτουργίας της κυβέρνησης πρόσθεσε άλλα 320 δισ. δολάρια δαπανών. Εάν χρειαστούν ετήσια ελλείμματα τρισεκατομμυρίων δολαρίων για να διατηρηθεί η αμερικανική οικονομία σε καλή κατάσταση, τι θα γίνει όταν τα πράγματα δεν θα είναι τόσο ρόδινα;».

Μισθοί - φιλοδωρήματα

 

Πίσω από τις τακτικές της κυβέρνησης Τραμπ με στόχο την τόνωση του μεγάλου κεφαλαίου και την προώθηση των συμφερόντων των αμερικανικών μονοπωλίων σε βάρος ξένων ανταγωνιστών τους, τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα στενάζουν. Τα κατώτατα ωρομίσθια όπως αυτά των σερβιτόρων κυμαίνονται περίπου στα 2,83 δολάρια την ώρα! Είναι δηλαδή καθηλωμένα από τη δεκαετία του 1990, αναγκάζοντας εκατομμύρια χαμηλόμισθους (ειδικευμένους και ανειδίκευτους) εργαζόμενους να δουλεύουν διπλές και τριπλές βάρδιες ή να κάνουν τρεις και τέσσερις δουλειές του ποδαριού, ίσα - ίσα για να βγάλουν το νοίκι, να πληρώσουν κάποιους από τους βασικούς λογαριασμούς και να φάνε ένα πιάτο φαΐ τη μέρα...

«Χαμηλοί μισθοί. Σεξουαλική παρενόχληση. Μισθοί φιλοδωρήματα. Αυτή είναι η ζωή στην Αμερική της ανθισμένης βιομηχανίας των υπηρεσιών», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόλογος δημοσιογραφικής έρευνας στο περιοδικό «ΤΙΜΕ» στις 2/9/19 σε σχέση με τη βιοπάλη των πιο κακοπληρωμένων Αμερικανών εργαζομένων: Των σερβιτόρων σε μονάδες εστίασης και καφέ. Στην ίδια έρευνα διαπιστώνεται πως εκατομμύρια Αμερικανοί εργάτες αδυνατούν πλέον να τα βγάλουν πέρα με πενιχρούς μισθούς και φιλοδωρήματα, καθώς όσο περνούν τα χρόνια γίνονται περισσότερες οι θέσεις εργασίας σε τομείς της οικονομίας όπως οι υπηρεσίες εστίασης και λιγότερες οι θέσεις σταθερής απασχόλησης με εγγυημένες ώρες δουλειάς, μισθό και δικαιώματα.

Μάλιστα, πλέον τα στάσιμα εισοδήματα, οι ελαστικές μορφές εργασίας, οι επισφαλείς συνθήκες δουλειάς και η επιδείνωση παροχής κοινωνικών υπηρεσιών αντικατοπτρίζονται και στη μείωση του προσδόκιμου μέσου όρου ζωής εκατομμυρίων Αμερικανών, κυρίως Ισπανόφωνων και Αφροαμερικανών.

Ωστόσο, θα πρέπει κανείς να επισημάνει ότι δεν είναι χαμηλόμισθοι μόνο οι ανειδίκευτοι εργάτες ή οι εργαζόμενοι δίχως πανεπιστημιακή μόρφωση (που «παραδοσιακά» είναι από τους πιο κακοπληρωμένους). Οι απεργίες και άλλες πολύμορφες κινητοποιήσεις που κάνουν τα τελευταία λίγα χρόνια πολλοί εκπαιδευτικοί στις ΗΠΑ έχουν ως βασική αιτία τη δραματική φτωχοποίησή τους. Οι μισθοί πείνας που παίρνουν, αδυνατούν να τους εξασφαλίσουν τα στοιχειώδη. Το ίδιο μαρτυρούν και οι συχνότερες (τα τελευταία χρόνια) κινητοποιήσεις των εργατών στον τομέα μεγάλων αλυσίδων λιανικής και εστίασης.

Τύφος και πανούκλα στο... Λος Αντζελες!

 

Η κλιμάκωση των πιέσεων σε βάρος των φτωχότερων λαϊκών στρωμάτων δημιουργεί αλυσιδωτά κοινωνικά φαινόμενα, όπως αυτό των αστέγων και του πολλαπλασιασμού των πολύ φτωχών εργαζομένων που αδυνατούν να εξασφαλίσουν τα στοιχειώδη.

Ο αριθμός των αστέγων έχει εκτοξευτεί τα τελευταία χρόνια στην πιο πλούσια πολιτεία των ΗΠΑ και δη στο Λος Αντζελες. Μεταξύ των πρώτων εξαμήνων του 2018-'19, ο πληθυσμός αστέγων στην πόλη αυξήθηκε κατά 16%. Το πρώτο εξάμηνο του 2019 μόνο στην κομητεία του Λος Αντζελες οι άστεγοι ξεπερνούσαν τους 59.000.

Οι τεράστιες τεντουπόλεις, που έχουν στηθεί σε πολλές συνοικίες του Λος Αντζελες στην Καλιφόρνια, το μαρτυρούν. Το μαρτυρούν οι άθλιες συνθήκες ζωής των αστέγων και το γεγονός της επαναφοράς ασθενειών του Μεσαίωνα, όπως ο τύφος και η χολέρα, καθώς πολλές χιλιάδες από αυτούς ζουν κυριολεκτικά στο δρόμο, σε άθλιες συνθήκες, δίχως καμία πρόσβαση σε πόσιμο τρεχούμενο νερό ή σε τουαλέτες, με χιλιάδες αρουραίους να κάνουν «πάρτι» ανάμεσά τους, στις πιο υποβαθμισμένες συνοικίες της μεγαλούπολης.
Κάπως έτσι, στην Αμερική του 21ου αιώνα, στη μεγαλύτερη καπιταλιστική οικονομία του πλανήτη, η βαρβαρότητα επανέρχεται, με πολλαπλασιασμό των «αθλίων» της κοινωνίας που ...εξισώνονται με τα ποντίκια, σε μια εποχή απίστευτης ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, με ραγδαία εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας.
 

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ

 

 

Ριζοσπάστης   Παρασκευή 6 Σεπτέμβρη 2019