Περίεργες και καθόλου «αθώες» έρευνες...

Μια ενδιαφέρουσα μελέτη ερευνητών από πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, έρχεται να ρίξει περισσότερο φως στην αντιπαράθεση γύρω από τα «οφέλη» της ιατρικής κάνναβης στην αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών, όπως υποστηρίζουν οι θιασώτες της και στην Ελλάδα, επικαλούμενοι στοιχεία από παγκόσμιες έρευνες. Το ενδιαφέρον της συγκεκριμένης μελέτης βρίσκεται τόσο στο αντικείμενο και τη μεθοδολογία της, όσο και στα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει. Σε ό,τι αφορά το πρώτο, οι Αυστραλοί επιστήμονες έβαλαν στο μικροσκόπιο όλες τις μελέτες που έγιναν τις τελευταίες δεκαετίες (1980-2018), δημοσιευμένες και αδημοσίευτες, σχετικά με τη χρήση κάνναβης στη θεραπεία ψυχικών διαταραχών, και συγκεκριμένα της κατάθλιψης, των αγχωδών διαταραχών, της διαταραχής μετατραυματικού στρες, της ψύχωσης, της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής - υπερκινητικότητας και του συνδρόμου Tourette.

 

* * *

 

Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν, είναι με δυο λόγια το εξής: Παρά τους ισχυρισμούς ότι η ιατρική κάνναβη ενδείκνυται για τη θεραπεία της κατάθλιψης και άλλων ψυχικών διαταραχών, τα επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό είναι ελάχιστα έως ανύπαρκτα! Οπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, «είναι αξιοσημείωτη η απουσία καλής ποιότητας στοιχείων, τα οποία να έχουν αξιολογήσει σωστά την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια των ιατρικών κανναβινοειδών» και επομένως, «έως ότου υπάρξουν στοιχεία από τυχαιοποιημένες, ελεγχόμενες μελέτες, δεν μπορούν να εκδοθούν κατευθυντήριες οδηγίες για τη χρήση της κάνναβης στις ψυχικές διαταραχές». Συστήνουν μάλιστα στις χώρες που έχουν ήδη νομιμοποιήσει τη χρήση της ιατρικής κάνναβης, γιατροί και ασθενείς να ενημερωθούν για τη «φτώχεια» των επιστημονικών δεδομένων, να δημοσιοποιούν τους πιθανούς κινδύνους των κανναβινοειδών και να παρακολουθούν στενά όσους λαμβάνουν τέτοια θεραπεία, προκειμένου να διαπιστώνουν έγκαιρα αρνητικές μεταβολές στην ψυχική υγεία τους.

* * *

 

Οι επιστήμονες «ξεψάχνισαν» 83 συνολικά έρευνες, εκ των οποίων μόνο οι 40 ήταν «τυχαιοποιημένες» (με συμμετοχή 3.067 εθελοντών), που αναγνωρίζονται ως το πιο αξιόπιστο είδος κλινικής μελέτης. Στις έρευνες αυτού του τύπου, οι συμμετέχοντες χωρίζονται τυχαία σε ομάδες. Απ' αυτές, η μια λαμβάνει τη θεραπεία/παρέμβαση που απασχολεί την έρευνα και η άλλη (ή οι άλλες) ένα εικονικό ή πραγματικό φάρμακο/θεραπεία. Η σύγκριση των αποτελεσμάτων δίνει και το μέτρο της «αποτελεσματικότητας» της θεραπείας. Από το σύνολο των ερευνών που εξετάστηκαν, 42 αφορούσαν την κατάθλιψη (23 τυχαιοποιημένες), 31 τις αγχώδεις διαταραχές (17 τυχαιοποιημένες), 12 τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (1 τυχαιοποιημένη), 11 τις ψυχώσεις (6 τυχαιοποιημένες), 8 το σύνδρομο Tourette (2 τυχαιοποιημένες) και 3 τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής - υπερκινητικότητας (1 τυχαιοποιημένη).

* * *

 

Και μόνο το γεγονός ότι οι μισές από τις έρευνες που υποστηρίζουν τα «οφέλη» της ιατρικής κάνναβης στην αντιμετώπιση μιας ψυχικής διαταραχής είναι μη «τυχαιοποιημένες», προκαλεί συντριπτικό πλήγμα στην όποια αξιοπιστία των συμπερασμάτων τους. Συνολικά, οι Αυστραλοί επιστήμονες βρήκαν «φτωχής ποιότητας στοιχεία» που να πιστοποιούν ότι η λήψη ιατρικής κάνναβης καταπραΰνει το άγχος, κυρίως στους ασθενείς με χρόνιο πόνο (όχι εξαιτίας καρκίνου) και με πολλαπλή σκλήρυνση. Οσον αφορά την κατάθλιψη και τις άλλες ψυχικές διαταραχές που εξετάστηκαν, δεν βρέθηκε να υπάρχει κάποιο όφελος από τη θεραπεία με κάνναβη. Αντίθετα, η επιστημονική ομάδα επικαλείται πολλές μελέτες που έδειξαν ότι η κάνναβη μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, εξαιτίας των οποίων αρκετοί ασθενείς αναγκάστηκαν να διακόψουν τη λήψη της, ενώ η χρήση της για «θεραπευτικούς» σκοπούς ενδέχεται να επιδεινώσει και τα συμπτώματα της ψύχωσης. Τα συμπεράσματα αυτά συμπίπτουν με την παρατήρηση που κάνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σε έκθεσή του για την ιατρική χρήση της κάνναβης (2015), ότι «υπάρχουν αρκετά αναπάντητα ακόμη ερωτήματα και πολλοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη».

* * *

 

Υποστηρικτικά στα παραπάνω, η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι υπάρχουν ελάχιστες τυχαιοποιημένες μελέτες που αξιολογούν τη χρήση της κάνναβης, ενώ ακόμα κι αυτές εμπεριέχουν σε μεγάλο βαθμό σημαντικές αδυναμίες, όπως ο μικρός αριθμός συμμετεχόντων, η σύγκριση με κάποιο placebo (εικονικό) φάρμακο και όχι με κάποιο ήδη υπάρχον φάρμακο, η επιλογή κυρίως ατόμων που έχουν ξανακάνει χρήση, η μη εκτίμηση της σχέσης δόσης - απόκρισης, η πολύ μικρή διάρκεια (ημερών ή βδομάδων). Πολλές μελέτες στηρίζονται επίσης στη συμπλήρωση ανώνυμων ερωτηματολογίων από τους ασθενείς ως προς την προσωπική χρήση - αποτελεσματικότητα της κάνναβης σε αυτούς. Δεν αξιολογούν δηλαδή την ποιότητα και λειτουργικότητα της καθημερινής ζωής (κοινωνικές συναναστροφές, οδήγηση, εργασία, επιδόσεις στο σχολείο, επιπτώσεις στις γνωστικές ικανότητες κ.λπ.), δεν εκτιμούν τις μακροχρόνιες επιπτώσεις που μπορεί να υπάρχουν (εξάρτηση, μείωση των γνωστικών ικανοτήτων, ψυχολογικές διαταραχές κ.λπ.). Πολλές φορές, τέλος, δεν λαμβάνουν καν υπόψη την περιεκτικότητα της κάνναβης που χορηγείται σε THC - CBD, αλλά και άλλα κανναβινοειδή, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει άμεση σύγκριση μεταξύ των μελετών.

* * *

 

Ολα αυτά τα στοιχεία είναι που καθιστούν τουλάχιστον «περίεργη» τη φανατική υπεράσπιση της ιατρικής χρήσης της κάνναβης από δυνάμεις όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, που πρωτοστάτησε ως κυβέρνηση στη νομιμοποίηση της καλλιέργειας για την τυποποίηση φαρμάκων, ανοίγοντας ταυτόχρονα το δρόμο για τη χρήση της και σε φυτική μορφή. Εξίσου συνένοχη είναι και η σημερινή κυβέρνηση, όπως και όλα τα κόμματα που διαφημίζουν την ιατρική κάνναβη ως «πεδίον δόξης λαμπρόν» για κερδοφόρες επενδύσεις από φαρμακευτικά μονοπώλια, καλλιεργώντας ανοχή στη ναρκωκουλτούρα, σε συνδυασμό μάλιστα με την πλήρη απουσία πρόληψης και την καθολική κυριαρχία της λογικής «μείωσης της βλάβης» στην κρατική πολιτική για τα ναρκωτικά...

Κ. Μ.

 

 

Ριζοσπάστης   Παρασκευή 1 Νοέμβρη 2019