Είναι υπέροχο να είσαι κομμουνιστής
μολονότι προκαλεί πολλούς πονοκεφάλους.
Ρόκε Δάλτον
(Ο Μπρεχτ της Λατινικής Αμερικής)
Γεννήθηκε στο Σαν Σαλβαδόρ στις 14 Μαΐου 1935
Δολοφονήθηκε στο Κεσαλτεπέκε στις 10 Μαΐου 1975
9 ποιήματα από 4 συλλογές
Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο
(Φωτό: Ο Ρόκε Δάλτον το 1967 στην Κούβα από Wikimedia)
Είπε ο Ρόκε
Οι ιδέες θέλουν πόλεμο Ο φόβος είναι άνθρωπος Καλός είναι ο Θεός που δεν μας σκοτώνει Ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα και η πολιτική
είναι απλά η πεμπτουσία της οικονομίας (Υλικά για ένα ποίημα)
XVI Ποίημα
Οι νόμοι είναι για να συμμορφώνουν
τους φτωχούς.
Οι νόμοι είναι φτιαγμένοι από τους πλούσιους
ώστε να μπει σε μια σειρά η εκμετάλλευση.
Οι φτωχοί είναι οι μόνοι νομοταγείς της ιστορίας.
Όταν θα κάνουν τους νόμους οι φτωχοί
πλέον δεν θα υπάρχουν πλούσιοι.
Οι Απαγορευμένες Ιστορίες του Τοσοδούλη (1974)
Αρχαίος πόνος
[Ύμνος στον Αναστάσιο Ακίνο]
Μόνο τον πόνο έχεις νιώσει απ’ όταν ήρθες στη ζωή.
Πόνο μες στις φυτείες του αφέντη
μέσα στον πόνο των αδερφών σου·
πόνο στα μυστικά τους λόγια
πόνο
στους νερόλακκους και στα πουλιά·
πόνο στην ακατανόητη φωνή του αλλόκοτου επιστάτη,
πόνο στις κλωτσιές του, στις βρισιές του, στ’ αρπαχτικά του χέρια.
Πόνο στις γυναίκες και στις πέτρες,
πόνο στο σούρουπο, στον πυρωμένο ήλιο,
στις μαύρες χαραυγές της κάθε μέρας·
πόνο στον κάθε πόντο ναγουίγιας, στο κάθε φλασκί,
στο κάθε ζευγάρι διαλυμένα μοκασίνια·
πόνο στο κάθε πρόσωπο, στο κάθε νέο τραγούδι,
στα καθημερινά συμβάντα·
πόνο που κάθισε για τα καλά πάνω στο αλέτρι,
στα χωράφια με τα ξένα αραποσίτια,
στα φλογισμένα στήθια του λαού σου
και μες στα μάτια που είναι γεμάτα δάκρυα
κοιτάζοντας τα έρημά τους χέρια.
Το Παράθυρο Στο Πρόσωπο (La ventana en el rostro. Μεξικό, 1961)
[ναγουίγια· nagüilla: παραδοσιακό χαρακτηριστικό ρούχο των αυτοχθόνων του Ελ Σαλβαδόρ, αλλά και άλλων χωρών της Λατινικής Αμερικής (Μεξικό, Περού)].
Οι άσκημες λέξεις
Στο λαρύγγι ενός πεθαμένου αλκοολικού
απομένουν οι λέξεις που περιφρόνησε η ποίηση.
Εγώ τις ανασύρω με χέρια αόρατα
με χέρια πα’ να πει ευλαβικά
αφού ό,τι νεκρό είναι η ρευστή συμπόνια
του δικού του βιώματος.
Κρυφά σάς τις παραδίνω:
στην όψη άσκημες βρόμικες κάτω απ’ το φως των προβολέων
γεμάτες σάλια πάνω απ’ την παραμορφωμένη γύμνια τους
με σφαλιστά τα δόντια και τα βλέφαρα
προσμένοντας το χαστούκι.
Και αγαπήστε τες σας λέω. Κονταροχτυπηθείτε
με τη σιγουριά της καθαρής ποίησης.
Εφοδιάστε τες με μια λαμπρή βιογραφία.
Σκουπίστε τον πυρετό απ’ το μέτωπό τους
και αγκαλιάστε τες με ευεργετική δροσιά
για να μπορέσουνε να πάρουν μέρος στη γιορτή μας.
Η Σειρά του Ταπεινωμένου (EL turno del ofendido. Κούβα, Casa de las Américas, 1962)
Ρόκε Δάλτον. Ελ Σαλβαδόρ
Γεννήθηκε στο Σαν Σαλβαδόρ, 14 Μαΐου 1935 – Δολοφονήθηκε στο Κεσαλτεπέκε, 10 Μαΐου 1975
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 22.VI.2019 (Μολύβι σε χαρτί, 21χ29 εκ.)
Ταβέρνα και Άλλα Μέρη (1969)
(Πρώτο βραβείο Casa de las Américas)
27 χρονών
Είναι σοβαρό πράμα
να ’σαι είκοσι εφτά χρονών
βασικά είναι
απ’ τα πιο σοβαρά πράματα
τριγύρω πεθαίνουνε οι φίλοι
των στραγγαλισμένων παιδικών χρόνων
κι αρχίζεις ν’ αμφιβάλλεις
για την αθανασία σου.
Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)
*
Η ανάπαυση του πολεμιστή
Οι νεκροί γίνονται όλο και πιο απείθαρχοι.
Άλλοτε ήταν πιο εύκολο με δαύτους:
τους βάζαμε ένα σκληρό κολάρο ένα λουλούδι
εκθειάζαμε τα ονόματά τους σ’ έναν μακρύ κατάλογο:
για τα ιερά της πατρίδος
για τα εξέχοντα πνεύματα
για τον γρανιτένιο ογκόλιθο.
Ο μακαρίτης υπόγραφε στα μητρώα της μνήμης
έμπαινε ξανά στη γραμμή
και βημάτιζε στο ρυθμό των αρχαίων παιάνων μας.
Αλλά τι τα θες
οι νεκροί
έχουν αλλάξει από τότε.
Σήμερα ειρωνεύονται
ρωτάνε.
Μου φαίνεται ότι το πήρανε είδηση
πως μέρα τη μέρα γίνονται πλειοψηφία!
Taberna y otros lugares (Κούβα, 1969)
*
Ο μεγάλος θυμός
Πατρίδα μου δεν υπάρχεις
είσαι μονάχα ένα περίγραμμα κακό του εαυτού μου
μια λέξη που πιστευα ότι είναι του εχθρού
Κάποτε νόμιζα μοναχά πως ήσουνα μικρή
και πως γι’ αυτό δεν μπόρεσες να έχεις
ούτε Βορρά ούτε Νότο
μα τώρα ξέρω πια πως δεν υπάρχεις
κι ούτε που φαίνεται κανείς να σ’ έχει ανάγκη
ούτε καμιά μάνα ακούγεται που να μιλάει για σένα
Κι αυτό με κάνει ευτυχισμένο
αφού δείχνει πως μια πατρίδα έχω σκαρφιστεί
εκεί που αλλιώς μπορεί και να βρισκόμουν στο τρελάδικο
Είμαι λοιπόν ένας μικρός θεός που βγήκε στην ακτή σου
(Που πάει να πει: για μένα τον εξόριστο
είσαι πατρίδα εξόριστη)
Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)
*
Γυρεύοντας μπελάδες
Τη νύχτα της πρώτης μου συνεδρίασης στον επαναστατικό πυρήνα έβρεχε
ο τρόπος που τοποθετήθηκα χειροκροτήθηκε αρκούντως από τέσσερα
ή πέντε άτομα βγαλμένα λες από τη μαεστρία του Γκόγια
όλος ο κόσμος εκεί φαινόταν ελαφρώς ζαβλακωμένος
μπορεί απ’ το κυνηγητό κι από τα καθημερνά βασανιστήρια που σκεφτόταν.
Οι υπεύθυνοι των ομοσπονδιών και των απεργιών επέδειξαν
μια κάποια τραχύτητα και μου ’πανε πως όφειλα
να βρω ένα ψευδώνυμο
πως έπρεπε να ακουμπάω πέντε πέσος το μήνα
πως θα βρισκόμαστε κάθε Τετάρτη
και πώς τα πήγαινα με τις σπουδές μου
και πως για σήμερα θα διαβάζαμε μια μπροσούρα του Λένιν
και πως δεν ήταν απαραίτητο να λέω κάθε τρεις και λίγο σύντροφε.
Όταν φύγαμε δεν έβρεχε άλλο
η μάνα μου μού τα ’ψαλε που πήγα αργά στο σπίτι.
Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)
*
Περί πονοκεφάλων
Είναι υπέροχο να είσαι κομμουνιστής
μολονότι προκαλεί πολλούς πονοκεφάλους.
Καθότι ο πονοκέφαλος των κομμουνιστών
τεκμαίρεται ιστορικά, που πάει να πει
πως δεν υποχωρεί με αναλγητικές ταμπλέτες,
παρά με την πραγμάτωση του Παραδείσου επί γης.
Να πώς έχουν τα πράγματα.
Στα πλαίσια του καπιταλισμού πονάει κεφάλι
κόβουν κεφάλι.
Στην Επαναστατική πάλη το κεφάλι είναι μια βραδυφλεγής βόμβα.
Στη σοσιαλιστική οικοδόμηση
κάνουμε πλάνα για τον πονοκέφαλο
που όμως δεν τον καθιστούν σπάνιο, τουναντίον μάλιστα.
Ο κομμουνισμός θα είναι, συν τοις άλλοις,
μια ασπιρίνη στο μέγεθος του ήλιου.
Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)
*
Κουβέντα να γίνεται
«Ο μαρξισμός-λενινισμός είναι μια πέτρα
για να σπάσει το κεφάλι του ιμπεριαλισμού
και της μπουρζουαζίας».
«Όχι. Ο μαρξισμός-λενινισμός είν’ ένα λάστιχο
με το οποίο πετάς αυτή την πέτρα».
«Όχι, όχι. Ο μαρξισμός-λενινισμός είναι η σκέψη
που κινεί το μπράτσο
το οποίο εν συνεχεία ενεργοποιεί το λάστιχο
της σφεντόνας που πετάει αυτή την πέτρα».
«Ο μαρξισμός-λενινισμός είναι το σπαθί
που θα κόψει τα χέρια του ιμπεριαλισμού».
«Καθόλου! Ο μαρξισμός-λενινισμός είναι η θεωρία
που κάνει μανικιούρ στον ιμπεριαλισμό
όσο θα ψάχνει την ευκαιρία να του δέσει τα χέρια».
Και τι χαμπάρια αν έχω περάσει μια ζωή
διαβάζοντας το μαρξισμό-λενινισμό
κι έχω ξεχάσει μεγαλώνοντας
ότι οι τσέπες μου είναι γεμάτες πέτρες
κι έχω και μια σφεντόνα στην κωλότσεπη
ή στην καλύτερη μπορούσα να ’χα ένα σπαθί
και δεν ανέχομαι να μείνω ούτε στιγμή
σ’ ένα σαλόνι ομορφιάς;
Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου