Το παράδειγμα της διευθέτησης του χρόνου εργασίας στην επιχείριση «Παπαστράτος»
Από πρόσφατη παράσταση διαμαρτυρίας στην επιχείρηση |
Οπως αποδεικνύει όμως πάντα η πραγματικότητα, τα κυβερνητικά «λιβανίσματα» στους μεγαλοεργοδότες έναν στόχο υπηρετούν: Να κρύψουν την εκμετάλλευση που βαθαίνει με κάθε αντεργατική «καινοτομία» κυβέρνησης και εργοδοσίας, να νομιμοποιήσουν στη συνείδηση των εργαζόμενων ως «φιλεργατικές» τις ανατροπές που φέρνουν μαζί τους οι αλλαγές στον εργάσιμο χρόνο και τις εργασιακές σχέσεις.
Ενα από τα πολλά τέτοια παραδείγματα είναι η επιχείριση «Παπαστράτος», όπου «τρέχει» εδώ και χρόνια το μοντέλο της «διευθέτησης» του εργάσιμου χρόνου.
Το 2017, ο τότε πρωθυπουργός, Αλ. Τσίπρας, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο εργοστάσιο στον Ασπρόπυργο, εκθείασε την εταιρεία, μίλησε για «εξαιρετικές» σχέσεις εργασίας, για μια εργοδοσία η οποία «φροντίζει να διασφαλίζει τις εργασιακές σχέσεις». Η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ συνέχισε τα ίδια, αξιοποιώντας τις καλές αποδόσεις και την υψηλή κερδοφορία της επιχείρησης, διαφημίζοντας τα «καλά» της διευθέτησης του χρόνου εργασίας ενόψει της ψήφισης του εκτρωματικού νόμου της 10ωρης δουλειάς.
Θυμίζουμε ότι η επιχείρηση εξαγοράστηκε πριν από 18 χρόνια από την πολυεθνική «Philip Morris International» (PMI, αμερικανικών συμφερόντων) και τα τελευταία χρόνια καταγράφει κέρδη. Το 2019 κατέγραψε καθαρά κέρδη 84,1 εκατομμυρίων ευρώ. Επίσης, τα τελευταία χρόνια η εταιρεία προχώρησε σε επένδυση 300 εκατ. για τη μετατροπή του εργοστασίου από παραγωγή συμβατικών τσιγάρων σε παραγωγή εναλλακτικών προϊόντων καπνού (θερμαινόμενες ράβδοι καπνού «IQOS»).
Ποια είναι η πραγματικότητα για τους εργαζόμενους; Τι σημαίνει για τη ζωή και τους όρους δουλειάς τους η αξιοποίηση από την εργοδοσία όλου του αντεργατικού οπλοστασίου που διαμόρφωσαν διαδοχικά η μία μετά την άλλη οι κυβερνήσεις;
Αυτές τις πλευρές φωτίζει ο «Ριζοσπάστης», μέσα από συζήτηση που έκανε με τρεις εργαζόμενους στο εργοστάσιο, ο ένας από τους οποίους είναι ο Κώστας Νικολόπουλος, εκλεγμένος στο ΔΣ του επιχειρησιακού Σωματείου με τη ΔΑΣ.
Μιλώντας για τις συνθήκες εργασίας αναφέρουν ότι εδώ και αρκετά χρόνια στην «Παπαστράτος» δραστηριοποιείται πλήθος εργολαβικών εταιρειών σε διάφορα τμήματα (φύλαξη, καθαριότητα, σίτιση κ.ά.). Επίσης, αρκετά μεγάλος αριθμός «ενοικιαζόμενων» εργαζομένων απασχολούνται στις διοικητικές και οικονομικές υπηρεσίες, δίπλα στους μόνιμους. Οι «εργολαβικοί» και «ενοικιαζόμενοι» εργαζόμενοι μπορεί να αγγίζουν και το 1/3 των εργαζομένων, συνολικά. Παλιότερα οι ίδιες θέσεις καλύπτονταν από εργαζόμενους που είχαν σύμβαση εργασίας με την «Παπαστράτος».
Τα τελευταία τρία χρόνια η εταιρεία ανέθεσε εργασίες σε εργολαβικές εταιρείες, αυτήν τη φορά στο κυρίως παραγωγικό κομμάτι του εργοστασίου, εργασίες «βοηθητικής υποστήριξης» στην παραγωγή και τις αποθήκες. Το αποτέλεσμα είναι «εργαζόμενοι που εργάζονται δίπλα δίπλα, συμμετέχοντας στην παραγωγή του ίδιου προϊόντος, να δουλεύουν με τελείως διαφορετικές σχέσεις εργασίας».
Οπως μας εξηγούν, μια από τις βασικές επιπτώσεις των διαφορετικών ταχυτήτων είναι ότι οι εργολαβικοί εργαζόμενοι καλύπτονται από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) ενώ οι εργαζόμενοι που έχουν προσληφθεί και απασχολούνται απευθείας από την «Παπαστράτος» καλύπτονται από την κλαδική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας της Καπνοβιομηχανίας. Αυτό σημαίνει «λιγότερα δικαιώματα σε αμοιβές, παροχές και επιδόματα για τους εργολαβικούς εργαζόμενους».
Για παράδειγμα, η συντριπτική πλειοψηφία των «εργολαβικών» στα τμήματα παραγωγής αμείβονται με τον κατώτατο βασικό μισθό της ΕΓΣΣΕ, δεν δικαιούνται σίτιση, τσιγάρα, δεν τους χορηγείται επίδομα μετακίνησης, τη στιγμή που η εταιρεία δεν εξασφαλίζει με δικιά της ευθύνη τη μεταφορά όλων των εργαζομένων. Δεν έχουν ειδικότητα, έτσι, ακόμα και μέσα στην ίδια βάρδια, ανάλογα με τις ανάγκες της εταιρείας, περιφέρονται από πόστο σε πόστο κάνοντας τα πάντα. Τέτοιες συνθήκες αυξάνουν την πιθανότητα εργατικού «ατυχήματος» αλλά εξασφαλίζουν περισσότερα κέρδη για την «Παπαστράτος».
Η κουβέντα μας στρέφεται στην εφαρμογή της «διευθέτησης» του χρόνου εργασίας. Το 2017, αναφέρουν, ανακοινώθηκε από την εταιρεία η πρώτη επένδυση για τη μετατροπή του εργοστασίου, απαιτώντας, παράλληλα, να αλλάξει ο τρόπος οργάνωσης του χρόνου εργασίας, ο οποίος ήταν 5 μέρες εργασίας, δύο μέρες σταθερό ρεπό τα Σαββατοκύριακα (5x2). Το νέο μοντέλο είναι 7ήμερη λειτουργία του εργοστασίου, οι εργαζόμενοι να δουλεύουν τέσσερις μέρες και να παίρνουν κυλιόμενα ρεπό δύο ημερών (4x2). Η πλειοψηφία του σωματείου στήριξε την αλλαγή καταλήγοντας σε συμφωνία με την εργοδοσία, που επιπλέον προέβλεπε είσοδο εργολαβικών εταιρειών στα τμήματα παραγωγής, μείωση του νυχτερινού επιδόματος από 35% στο 30%, αφαίρεση ημερών από την αναρρωτική άδεια, τις οποίες πλήρωνε απευθείας ο εργοδότης. Γι' αυτά τα ζητήματα κάλεσαν τους εργαζόμενους να ψηφίσουν χωρίς να γνωρίζουν ποιο θα είναι ακριβώς το εργασιακό μοντέλο που ακολουθούνταν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αρχικά μια ομάδα εργαζομένων δούλεψαν για λίγους μήνες πιλοτικά ένα πρόγραμμα που περιλάμβανε μέχρι και 7 μέρες συνεχόμενης δουλειάς σε βραδινή βάρδια έχοντας μέσα και 12ωρο. Οι εργαζόμενοι αντέδρασαν, μάζεψαν υπογραφές με πρωτοβουλία της ΔΑΣ και κάτω από την πίεση αποσύρθηκε αυτό το μοντέλο και καταλήχθηκε στη συνέχεια το μοντέλο 4x2. Αυτές οι αλλαγές σήμερα αφορούν όλα τα τμήματα παραγωγής, χωρίς ωστόσο να εφαρμόζονται σε όλα, γιατί δεν το επιβάλλουν ακόμα οι ανάγκες της παραγωγής.
Μιλώντας για τις επιπτώσεις της «διευθέτησης» προκύπτει πως, μεταξύ άλλων, προκαλεί μεγαλύτερη φθορά στον οργανισμό.
Η εργοδοσία, επισημαίνουν, πιέζει τους τεχνικούς να κάνουν και τη δουλειά του χειριστή έτσι ώστε να καλύπτεται το πόστο όταν ο χειριστής κάνει διάλειμμα. Ακόμα ζητά από τους τεχνικούς να έχουν στην ευθύνη τους παραπάνω μηχανές από αυτές που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν. Από 2 μηχανές σήμερα να αναλάβουν 4 ή 5, πολλές φορές διαφορετικής τεχνολογίας. Στους χειριστές ζητάνε να κάνουν ολοένα και παραπάνω πράγματα. Πλέον έχουν αναλάβει να εφοδιάζουν τις μηχανές, εργασία που τα τελευταία 2 χρόνια έκαναν εργολαβικοί εργαζόμενοι.
Αν και έχουν γίνει προσλήψεις η εταιρεία ανακοίνωσε πακέτο «εθελουσίας εξόδου», στο οποίο συμμετείχαν πολλοί - ιδιαίτερα παλιοί - εργαζόμενοι, γιατί καταλάβαιναν ότι έρχονται χειρότερες μέρες. Ετσι ο κόσμος που έφυγε με τον κόσμο που ήρθε είναι τσίμα τσίμα.
Με την εφαρμογή του προγράμματος 4x2 οι εναλλαγές των βαρδιών (πρωινή, απογευματινή, νυχτερινή) είναι συχνότερες και ο οργανισμός δεν προλαβαίνει να προσαρμοστεί. Τώρα μέσα σε ένα μήνα ο εργαζόμενος αλλάζει 5 φορές βάρδια ενώ προηγουμένως 4, που σημαίνει επιπλέον επιβάρυνση.
Οι επιπτώσεις αφορούν και στην προσωπική ζωή των εργαζομένων, σημειώνουν. Με το 5x2 ο εργαζόμενος είχε σταθερό ρεπό το Σαββατοκύριακο, μπορούσε να προγραμματίσει πιο εύκολα τη ζωή του. Με το 4x2 και τα κυλιόμενα ρεπό δεν υπάρχει κανένα πρόγραμμα.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που επιστρέφουν στο σπίτι την ώρα που ο/η σύζυγος φεύγει για δουλειά. Ενας νέος γονιός που πριν αφιέρωνε το Σαββατοκύριακο στα παιδιά του, στην οικογένειά του, σε άλλες δραστηριότητες που τις έχει ανάγκη, τώρα είναι αναγκασμένος να βρίσκεται στη δουλειά και να παίρνει ρεπό μεσοβδόμαδα που τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο, φροντιστήριο κ.λπ.
Αυτό το μοντέλο, μας λένε, «μας το παρουσίασαν σαν καινοτόμο! Ελεγαν στους εργαζόμενους ότι θα δουλεύεις 37,33 ώρες τη βδομάδα κατά μέσο όρο. Ομως, ο εργαζόμενος δεν αντιλαμβάνεται καμία διαφορά. Η ζωή του εργαζόμενου δεν μπορεί να υπολογίζεται με μέσους όρους».
Αυτή η κατάσταση φωτίζει και τι μπορεί να σημαίνει το 35ωρο που εξήγγειλε ο ΣΥΡΙΖΑ στην πρόσφατη παρουσίαση του προγράμματός του για τα Εργασιακά. Μέσα από τα «μαγειρέματα» και τους «μέσους όρους» αντί τελικά να μειώνεται ο εργάσιμος χρόνος, γίνεται «λάστιχο».
Ρωτάμε να μάθουμε για τη στάση της πλειοψηφίας στο ΔΣ του επιχειρησιακού Σωματείου και μας απαντάνε ότι είναι από τους βασικούς συμμάχους της εταιρείας... Αποτελείται από ένα συνονθύλευμα πολιτικών δυνάμεων (άλλοι τάσσονται με τον ΣΥΡΙΖΑ, άλλοι με τη ΝΔ, άλλοι εμφανίζονται ως «ανεξάρτητοι»). Πώς το πετυχαίνουν αυτό; Δεν είναι λίγες οι φορές που φέρνουν ατόφια μια πρόταση της εταιρείας και δεν επιτρέπουν σε άλλες δυνάμεις να καταθέσουν τη δική τους πρόταση, λέγοντας πως «δεν γίνεται να ψηφιστεί άλλη πρόταση γιατί αυτή είναι η πρόταση της εταιρείας και αυτή καλούμαστε να δεχτούμε ή να απορρίψουμε». Για παράδειγμα, το 2017 η πρόταση της εργοδοσίας για 7ήμερη λειτουργία του εργοστασίου στηρίχθηκε από την πλειοψηφία του Σωματείου με το επιχείρημα «ή δέχεστε την πρόταση ή η διοίκηση μας ανακοίνωσε πως το εργοστάσιο δεν έχει μέλλον». Ετσι γίνονται οι «συνεννοήσεις» εργοδοσίας - εργαζομένων που η κυβέρνηση παρουσιάζει ως «ισότιμα μέρη».
Στην αντίπερα όχθη στέκεται η ΔΑΣ, η παράταξη των συνδικαλιστών που συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ. Ζητάμε να μάθουμε για τη θέση και τη μέχρι τώρα δράση της, πώς στέκεται απέναντι στις εξελίξεις. Οπως μας λένε οι εργαζόμενοι, προβάλλει με επιμονή τη θέση ότι οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι έχουν αντίθετα συμφέροντα. Αναδεικνύει την ανάγκη οργάνωσης των εργαζομένων.
Κάποια βήματα έχουν γίνει σε αυτήν την κατεύθυνση. Το 2018, που ανέλαβαν εργολαβικές εταιρείες, στην παραγωγή και τις αποθήκες, οι εργολαβικοί εργαζόμενοι, τους πρώτους μήνες, έπαιρναν απλό ένσημο και όχι βαρύ και ανθυγιεινό, που παίρνει όποιος δουλεύει σε καπνοβιομηχανία. Μόνο ύστερα από πιέσεις και παρεμβάσεις της ΔΑΣ αναγκάστηκαν να το κάνουν. Επίσης, οι εργολαβικοί πληρώνονταν μόνο με τον εκάστοτε κατώτατο βασικό μισθό και για τρία ολόκληρα χρόνια δεν τους καταβαλλόταν το νυχτερινό επίδομα. Μόνο όταν οργάνωσαν τον αγώνα τους και διεκδίκησαν τα δικαιώματά τους με τη βοήθεια του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων και Εμποροϋπαλλήλων Δυτικής Αττικής ανάγκασαν τις εταιρείες να καταβάλλουν τα νόμιμα.
Τους τελευταίους μήνες, κλιμακώνοντας την πάλη τους, ανέδειξαν ότι είναι μονόδρομος ο συλλογικός αγώνας για τη διεκδίκηση δικαιωμάτων. Η εργοδοσία αντέδρασε. Εργολαβικοί εργαζόμενοι που είχαν δηλώσει ότι θα συμμετάσχουν σε 24ωρη απεργία τον περασμένο Απρίλη ήρθαν αντιμέτωποι με τις μεθοδεύσεις των εργολαβικών εταιρειών, οι οποίες προσπάθησαν να τους εμποδίσουν να απεργήσουν με ψέματα και ανήθικες μεθοδεύσεις (π.χ. ότι όποιος απεργήσει για να γυρίσει στη δουλειά θα πρέπει να κάνει μοριακό τεστ κ.ά.). Ομως, η προσπάθειά τους έπεσε στο κενό και οι εργαζόμενοι απήργησαν.
Συνολικά οι ταξικές δυνάμεις στο χώρο, όλο αυτό το διάστημα, προσπαθούν με κάθε τρόπο και με κάθε μέσο να κινητοποιήσουν τους εργαζόμενους, πρωτοστατούν στην ενημέρωση, στη διαπάλη με την εργοδοσία και τους συνδικαλιστές της. Αναδεικνύουν στους εργαζόμενους το «παραμύθι» του καλού εργοδότη αλλά και τις επιπτώσεις που έχουν στη ζωή τους οι αλλαγές που έγιναν το τελευταίο διάστημα, καλώντας τους να βάλουν εμπόδια στα αντεργατικά μέτρα εκεί που εφαρμόζονται, στους χώρους δουλειάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου