Να καταργηθεί τώρα το αντιδραστικό θεσμικό πλαίσιο για την ευθύνη υπουργών!

 

 

*Της Μαρίνας Λαβράνου

 

Η εσπευσμένη ολοκλήρωση των εργασιών της Εξεταστικής Επιτροπής με το πόρισμα - πρόκληση της κυβερνητικής πλειοψηφίας δεν μπορεί και δεν θα κρύψει κάτω από το χαλί τις τεράστιες πολιτικές και ποινικές ευθύνες για την εγκληματική κατάσταση στον σιδηρόδρομο, για το γεγονός ότι ο λαός και τα παιδιά του, δεκαετίες τώρα, παίζουν το κεφάλι τους κορόνα - γράμματα και μάλιστα χωρίς να το ξέρουν.

Οι πολιτικές ευθύνες επισύρουν και βαριές ποινικές ευθύνες

Το ΚΚΕ από την πρώτη στιγμή ξεκαθάρισε ότι θα δώσει όλες του τις δυνάμεις ώστε να αποκαλυφθεί ο πραγματικός ένοχος, το αστικό κράτος και οι κυβερνήσεις, που με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ, για τα συμφέροντα και τα κέρδη του κεφαλαίου, αντιμετωπίζουν ως κόστος την ασφάλεια και τη ζωή των εργαζομένων, του λαού και της νεολαίας.

Πρωτοστάτησε για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής, χωρίς αυταπάτες για τον ρόλο και την αποτελεσματικότητά της, προκειμένου να εξαντληθούν όλες οι δυνατότητες για διερεύνηση των πραγματικών αιτιών, να αποκαλυφθούν όλοι οι υπεύθυνοι, να εμποδίσει την ενορχηστρωμένη προσπάθεια συγκάλυψης, διάχυσης ευθυνών, προκλητικής επίκλησης του ανθρώπινου λάθους.

Στο πόρισμα που έδωσε στη δημοσιότητα τις προηγούμενες μέρες, αποτυπώθηκαν οι βασικές ποινικές ευθύνες όλων των υπουργών Υποδομών και Μεταφορών των τελευταίων χρόνων, ειδικότερα από το 2009 και μετά, οπότε και επιταχύνθηκαν η διάσπαση του σιδηρόδρομου, η υποβάθμιση και υποστελέχωσή του και, τελικά, η «απελευθέρωση» - ιδιωτικοποίηση των πιο κερδοφόρων τμημάτων. Εξαρχής το ΚΚΕ τόνισε ότι πρόκειται για προδιαγεγραμμένο έγκλημα και επιβεβαιώθηκε: Αναδείχτηκαν οι κακουργηματικές ευθύνες των υπουργών για τη διατάραξη της ασφάλειας των συγκοινωνιών, και μάλιστα με ενδεχόμενο δόλο, όπως κατ' επέκταση και οι κακουργηματικές ευθύνες για τη θανατηφόρα έκθεση πολλών ατόμων σε κίνδυνο, ακριβώς επειδή ήταν σε γνώση τους, λόγω της θέσης και των σχετικών καθηκόντων τους, οι ελλείψεις και τα κενά στα ζητήματα ασφάλειας του σιδηροδρομικού δικτύου, που προκάλεσαν τόσο το έγκλημα στα Τέμπη, όσο και πλήθος άλλων που συνέβησαν στο παρελθόν. Αντίστοιχα, είναι προφανής και η παράβαση καθήκοντος για όλους τους υπουργούς, όπως και οι ποινικές ευθύνες για την προσπάθεια συγκάλυψης με την αλλοίωση του τόπου του εγκλήματος, για να μη διερευνηθούν τα αίτια της πυρκαγιάς και της έκρηξης, ειδικά για τον Κ. Καραμανλή και άλλα κυβερνητικά στελέχη.

Το ευνοϊκό για τους υπουργούς θεσμικό πλαίσιο

Όπως σημειώνεται και στο πόρισμα του ΚΚΕ για το προδιαγεγραμμένο έγκλημα στα Τέμπη, «θέτουμε συγκεκριμένα τις παραπάνω ποινικές ευθύνες (...) έχοντας υπόψη μας ότι μέρος αυτών έχει παραγραφεί λόγω της ευνοϊκής ποινικής μεταχείρισης που επιφυλάσσουν στα μέλη της κυβέρνησης το Σύνταγμα και ο νόμος περί ευθύνης υπουργών. Γι' αυτό άλλωστε και είναι διαχρονική η θέση του ΚΚΕ για κατάργηση των ευνοϊκών συνταγματικών διατάξεων για τα μέλη της κυβέρνησης (άρθρο 86) καθώς και του νόμου περί ευθύνης υπουργών, ώστε να δικάζονται οι υπουργοί όπως όλοι οι πολίτες. Αυτήν τη θέση, που επανέλαβε το ΚΚΕ και στην τελευταία συνταγματική αναθεώρηση, απέρριψαν ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ».

Το αστικό κράτος εξασφαλίζει διαχρονικά ένα πλέγμα προστασίας για τις αστικές κυβερνήσεις. Από το Σύνταγμα του 1844 προβλέπεται ειδικό πλαίσιο για την ευθύνη υπουργών, το οποίο έμεινε λίγο ως πολύ αναλλοίωτο μέχρι το 2001 (!).

Μάλιστα, στην τελευταία συνταγματική αναθεώρηση, το 2019, η συζήτηση επικεντρώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στην κατάργηση της ειδικής αποσβεστικής προθεσμίας, δηλαδή της προθεσμίας που προέβλεπε ότι μόνο στο πλαίσιο δύο κοινοβουλευτικών περιόδων μπορούσε να ασκηθεί δίωξη κατά υπουργών, αλλιώς δεν διώκονται για πράξεις ή παραλείψεις τους.

Η κατάργηση της προθεσμίας αυτής τελικά προβλήθηκε ως «πανάκεια», αφήνοντας στο απυρόβλητο ότι με βάση το άρθρο 86 του Συντάγματος και τον σχετικό νόμο:

• Η άσκηση οποιασδήποτε δίωξης, προανάκρισης, πόσο μάλλον η απόδοση ευθυνών και οι ποινές σε υπουργούς ασκούνται αποκλειστικά από τη Βουλή, ακόμα και όταν κάποιος δεν είναι πια υπουργός!
• Απαγορεύεται ρητά η θέσπιση ιδιώνυμων υπουργικών αδικημάτων, δηλαδή η ποινικοποίηση ως παράνομων συγκεκριμένων πράξεων - συμπεριφορών - παραλείψεων κ.ο.κ. που τελούνται από υπουργούς. Την ίδια στιγμή, βέβαια, ο ποινικός κώδικας δεν τσιγκουνεύεται από τέτοιες προβλέψεις προκειμένου να ποινικοποιήσει την πάλη του εργατικού - λαϊκού κινήματος: Ιδιώνυμο αδίκημα χαρακτηριζόταν η πάλη κατά των πλειστηριασμών επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, όπως και η συμμετοχή σε διαδηλώσεις σήμερα με βάση τους ασφυκτικούς περιορισμούς του σχετικού νόμου της κυβέρνησης της ΝΔ.
• Ακόμα και για να ξεκινήσει η διερεύνηση των ευθυνών υπουργών, πρέπει να το προτείνουν 30 βουλευτές (αποκλείοντας έτσι από αυτήν τη δυνατότητα κόμματα με μικρότερη κοινοβουλευτική δύναμη), ενώ η σύσταση τελικά προανακριτικής επιτροπής πρέπει να αποφασιστεί από την απόλυτη πλειοψηφία των βουλευτών, δηλαδή να δοθεί έγκριση από την κυβερνητική πλειοψηφία ακόμα και όταν αφορά υπουργό της!
• Όταν συσταθεί προανακριτική επιτροπή, το όποιο πόρισμά της και η άσκηση ή μη δίωξης επίσης εγκρίνονται από την απόλυτη πλειοψηφία των βουλευτών.
• Μάλιστα, δικάζονται από ειδικό δικαστήριο που αποτελείται από 6 μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας και 7 μέλη του Αρείου Πάγου, δηλαδή από μέλη ανώτατων δικαστηρίων, η ηγεσία των οποίαν επιλέγεται από την εκάστοτε κυβέρνηση! Ενώ την απόφαση αυτού του δικαστηρίου δεν μπορεί να την προσβάλει κανείς, αφού δικάζει ως ανώτατο σε πρώτο και τελευταίο βαθμό!

Όλο αυτό το αντιδραστικό πλαίσιο δεν χωράει καμία βελτίωση, πρέπει μόνο να καταργηθεί. Δεν αρκεί μόνο η κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών, απαίτηση που ενισχύεται μετά το τραγικό έγκλημα στα Τέμπη, αλλά και του συγκεκριμένου άρθρου 86 του Συντάγματος, όπως απαιτεί διαχρονικά μόνο το ΚΚΕ.

Σχετικά με τη συζήτηση για την κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας

Δεν είναι τυχαίο, όμως, ότι η όλη συζήτηση περί ατιμωρησίας των υπουργών αντί να θέτει στο επίκεντρο την κατάργηση του άρθρου 86 και του νόμου περί ευθύνης υπουργών συνδέεται με τη βουλευτική ασυλία, προτάσσοντας ως λύση την κατάργησή της.

Η εξίσωση της ευθύνης υπουργών με τη βουλευτική ασυλία και η επιμονή για κατάργηση της δεύτερης, τελικά, ανεξαρτήτως προθέσεων, ευνοούν την κάθε φορά κυβερνητική πλειοψηφία. Από τη μια, υποβαθμίζεται η σημασία της κατάργησης του συνολικού αντιδραστικού θεσμικού πλαισίου προστασίας των υπουργών. Από την άλλη, ανοίγονται επικίνδυνοι δρόμοι για την άσκηση διώξεων απέναντι σε βουλευτές για την πολιτική δράση τους, περιορίζοντας έτσι ακόμα περισσότερο και την όποια άσκηση ελέγχου στην κυβέρνηση. Γιατί τα μέλη της κυβέρνησης, ειδικά οι υπουργοί, είναι αυτοί που διαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα, προωθούν συγκεκριμένες αποφάσεις. Τυπικά πρέπει να ελέγχονται από τη Βουλή, επομένως δεν μπορεί να εξισώνεται ο ελεγκτής με τον ελεγχόμενο, να μην υπάρχει προστασία του πρώτου απέναντι στον δεύτερο.

Επιπλέον αποσιωπάται ότι:

• Η ασυλία του βουλευτή είναι προσωρινή, για όσο διαρκεί η βουλευτική θητεία, ενώ ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, που αφορά και πρώην υπουργούς, ισχύει εσαεί.
• Από τις μέχρι τώρα αναθεωρήσεις του Συντάγματος, έχει περιοριστεί ήδη σημαντικά η βουλευτική ασυλία, αφού πλέον προβλέπεται ότι ο βουλευτής δεν διώκεται για γνώμη ή ψήφο που έδωσε «κατά την άσκηση των βουλευτικών καθηκόντων», ενώ υποχρεωτικά η Βουλή δίνει άδεια για δίωξη, σύλληψη ή φυλάκισή του για αδίκημα το οποίο «δεν συνδέεται με την άσκηση των καθηκόντων ή την πολιτική δραστηριότητα του βουλευτή». Ταυτόχρονα, στενεύει όλο και περισσότερο το τι συνιστά «άσκηση βουλευτικών καθηκόντων».
• Η προκαταρκτική εξέταση, η δίωξη και η εκδίκαση μιας υπόθεσης για έναν βουλευτή, κατόπιν άδειας της Βουλής, γίνονται από τα τακτικά δικαστήρια, όπως για όλους τους πολίτες, ενώ δεν απαιτείται άδεια της Βουλής για τα αυτόφωρα κακουργήματα.

Είναι προφανές ότι, με βάση τις παραπάνω διατάξεις, δίνεται η δυνατότητα για διώξεις και κατά βουλευτών σε βαριά ποινικά αδικήματα ή σε αδικήματα που θεωρείται (από τη Βουλή) ότι δεν εμπίπτουν στα καθήκοντα του βουλευτή.

Η συζήτηση για κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας γίνεται αυτό το διάστημα, που εντείνονται η πολεμική εμπλοκή της χώρας και η αντιλαϊκή επίθεση. Σε αυτές τις συνθήκες, ήδη εντείνεται η προσπάθεια επιβολής «σιγής νεκροταφείου» και στοίχισης με τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Γι' αυτό ενισχύεται το κατασταλτικό πλαίσιο απέναντι στο εργατικό - λαϊκό κίνημα, όπως αποτυπώθηκε και στις τελευταίες αλλαγές στους Ποινικούς Κώδικες.

Πλευρά αυτής της προετοιμασίας είναι και η συζήτηση για κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας, στοχεύοντας στους βουλευτές και τα πολιτικά κόμματα που «ενοχλούν» με τη φωνή και τη δράση τους το εκμεταλλευτικό σύστημα.

Από αυτήν τη σκοπιά το ΚΚΕ διαφωνεί με την κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας. Γιατί η βουλευτική ασυλία δεν είναι γενικά ένα ακόμα «προνόμιο» των βουλευτών. Αλλωστε, το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που έχει καταθέσει ακόμα και πρόταση νόμου για την άρση των βουλευτικών προνομίων, με την κατάργηση π.χ. της βουλευτικής σύνταξης ή τον περιορισμό της αποζημίωσης.

Η βουλευτική ασυλία αφορά την πολιτική δραστηριότητα του βουλευτή και για το ΚΚΕ αυτό έχει να κάνει με τη στήριξη των εργατικών - λαϊκών αγώνων. Γιατί, όπως έχει ήδη φανεί, την κοινοβουλευτική του δύναμη το ΚΚΕ την καταθέτει έξω από τη Βουλή, στους εργαζόμενους και στα λαϊκά στρώματα, στους εργατικούς - λαϊκούς αγώνες. Χρησιμοποιεί τα κοινοβουλευτικά έδρανα για να ακούγεται η φωνή τους μέσα στη Βουλή, για να προβάλλει τα αιτήματά τους, για να αποκαλύπτει τα αντιδραστικά σχέδια της κυβέρνησης και των αστικών κομμάτων σε βάρος τους. Και, φυσικά, η δράση του μέσα και έξω από τη Βουλή δεν καθορίζεται ούτε κάμπτεται από το αντιδραστικό ποινικό πλαίσιο: Από την ίδρυσή του αντιμετωπίζει τις διώξεις του αστικού κράτους και την προσπάθεια φίμωσής του.

Η πλήρης κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας διαμορφώνει μεγαλύτερη δυνατότητα για την άμεση άσκηση διώξεων κατά των βουλευτών του Κόμματος, αφού μια σειρά από αγωνιστικές πρωτοβουλίες και δραστηριότητες του εργατικού - λαϊκού κινήματος, στις οποίες συμμετέχουν οι κομμουνιστές βουλευτές, θεωρούνται με βάση το νομοθετικό πλαίσιο ήδη ποινικά αδικήματα (π.χ. ο αποκλεισμός των εθνικών οδών, οι συμβολικές κινητοποιήσεις ενάντια σε ΝΑΤΟικά στρατεύματα κ.ο.κ.). Αυτό το αντιδραστικό ποινικό πλαίσιο σέρνει σε δίκη την Τρίτη 19 Μάρτη στελέχη του Κόμματος επειδή συμμετείχαν στη συγκλονιστική κινητοποίηση για το Πολυτεχνείο τον Νοέμβρη του 2020 ενάντια στις απαγορεύσεις της κυβέρνησης. Δικάζονται ως ένοχοι την ίδια ώρα που υπήρξε όργιο καταστολής από πλευράς της αστυνομίας! Σε αυτήν τη συγκέντρωση βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή οι βουλευτές του ΚΚΕ.

Η οργανωμένη πάλη του εργατικού - λαϊκού κινήματος θα εμποδίσει τη συγκάλυψη

Παρά τις προσπάθειες «να πέσουν στα μαλακά» τα στελέχη των κυβερνήσεων μέχρι σήμερα που προσυπέγραψαν το έγκλημα στα Τέμπη, ειδικά της κυβέρνησης της ΝΔ, ο λαός με την πάλη του θα πει την τελευταία λέξη.

Το ΚΚΕ πρωτοστατεί για να μη συγκαλυφθεί το έγκλημα, να αποδοθούν όλες οι ευθύνες, ποινικές και πολιτικές, να καταδικαστεί συνολικά από τον λαό και τη νεολαία το καπιταλιστικό σύστημα που αντιμετωπίζει τη ζωή του σαν «καύσιμη ύλη» για τα κέρδη του, σαν «κρέας» για τα κανόνια του.

** Η Μαρίνα Λαβράνου είναι υπεύθυνη του Τμήματος Δικαιοσύνης και Λαϊκών Ελευθεριών της ΚΕ του ΚΚΕ.

 

902gr