"80 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΤΑΛΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ"

 

Τότε και τώρα

 

 

Η 28η Οκτώβρη 1940, η είσοδος της Ελλάδας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, σήμανε ουσιαστικά την έναρξη μιας ολόκληρης περιόδου, που τελείωσε με την ηρωική πάλη του ΔΣΕ και την ήττα του το 1949.

Τα διδάγματα όλης αυτής της ιστορικής δεκαετίας, που σωστά έχει χαρακτηριστεί ως δεκαετία όξυνσης της ταξικής πάλης στη χώρα μας, είναι πολύτιμα για το σήμερα και το αύριο της πάλης του ΚΚΕ. Γι' αυτό άλλωστε η μελέτη και η εξαγωγή συμπερασμάτων από αυτήν την περίοδο έχουν απασχολήσει συλλογικά Σώματα και επεξεργασίες του Κόμματος εδώ και πολλά χρόνια.

Ενα βασικό δίδαγμα της περιόδου, που έχει ιδιαίτερη σημασία στη σημερινή πολιτική και κοινωνική συγκυρία, είναι ότι η αστική τάξη και η μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία, οι εργαζόμενοι, τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα, δεν βρέθηκαν ποτέ στο ίδιο μετερίζι, ακόμα και αν φαινομενικά αντιμετώπιζαν τους ίδιους κινδύνους, τους ίδιους «εχθρούς», τις ίδιες «κρίσεις».

Ιδιαίτερα μιλώντας για τις επιλογές της αστικής τάξης, που ως τάξη κυρίαρχη, ως τάξη που έχει την εξουσία, έχει και πλήρη συνείδηση των δικών της συμφερόντων. Υπάρχει ένα ενιαίο νήμα που συνδέει θέσεις και στάσεις, που μπορεί φαινομενικά να μοιάζουν αντιφατικές. Τέτοιο παράδειγμα είναι η στάση της στον ιταλοελληνικό πόλεμο, ο δοσιλογισμός και η φυγάδευση στη Μ. Ανατολή, η λυσσαλέα αντιμετώπιση του ένοπλου εργατικού - λαϊκού κινήματος πριν και μετά την Απελευθέρωση, η στάση «δημοκρατικών στελεχών» της απέναντι στο θεσμό της βασιλείας, η αντιμετώπιση του βαθιού διχασμού στις γραμμές της, που έχει τις ρίζες της στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Μεσοπόλεμο.

Δεν υπήρξε, ούτε μπορούσε ποτέ να υπάρξει «εθνική ενότητα», ενότητα δηλαδή πάνω από τις ταξικές διαφορές και αντιθέσεις. Αυτό το είχε καθαρό η αστική τάξη, χωρίς όμως να είναι καθαρό και συνειδητοποιημένο από τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα.

Παρ' όλα αυτά, ακόμα και ασυνείδητα δεν μίλαγαν ποτέ για την ίδια πατρίδα οι εργαζόμενοι που έχυναν το αίμα τους στα βουνά της Αλβανίας με τα στρατιωτικά και πολιτικά επιτελεία που κράταγαν αλυσοδεμένους τους κομμουνιστές, οι οποίοι ζητούσαν να πολεμήσουν και τους παρέδωσαν στις κατοχικές αρχές. Δεν μίλαγαν για την ίδια πατρίδα οι εργάτες και οι αγρότες που πήραν το όπλο στο χέρι στο μέτωπο και μετά, μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ, για να υπερασπίσουν τα σπίτια τους, τις οικογένειες, τα χωριά τους, με τους βιομήχανους, τους εφοπλιστές και τους τραπεζίτες, που έκαναν μπίζνες με τους Αγγλους και τους Γερμανούς.

Η ταξική πάλη στις κρίσιμες στιγμές όχι μόνο δεν έκανε διάλειμμα, όχι μόνο δεν αφέθηκε για αργότερα, αλλά αντίθετα οξύνθηκε. Εργαζόμενοι και λαός είδαν ότι οι επιπτώσεις του πολέμου και της Κατοχής στη ζωή τους δεν μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με επιστροφή σε ό,τι υπήρχε πριν από τον πόλεμο, απέκτησαν πίστη στη δικιά τους δύναμη, στη δυνατότητα να ορίζουν αυτοί την τύχη τους. Αυτοί ήταν που αντιμετώπισαν την εισβολή, αυτοί που με την οργάνωσή τους έσωσαν τον λαό από την πείνα και με το όπλο ελευθέρωσαν τη χώρα τους. Δεν μπορούσαν να εμπιστευτούν τα αστικά κόμματα και τους μηχανισμούς του αστικού κράτους, που είτε τους εγκατέλειψαν, είτε συνεργάστηκαν με τις κατοχικές δυνάμεις.

Το ζήτημα βεβαίως που προέκυπτε ήταν κατά πόσο ο οργανωμένος ένοπλος λαός και πρώτα απ' όλα η εργατική τάξη είχαν κατεύθυνση συνειδητού και πλήρους διαχωρισμού από την αστική τάξη και τα συμφέροντά της. Κατά πόσο ξεπερνούσαν αυταπάτες περί «δημοκρατικών εξελίξεων», περί «εθνικής συνεργασίας» και ψευδαισθήσεις ότι μπορεί να συμβιβαστούν «ειρηνικά» η αστική τάξη και οι διεθνείς της σύμμαχοι με απώλειες στην εξουσία και την οικονομική τους δύναμη. Αν το ένοπλο εργατικό - λαϊκό κίνημα θα έστρεφε τη δύναμη που είχε αποκτήσει όλα αυτά τα χρόνια στο κύριο και βασικό ζήτημα, σε αυτό της εξουσίας.

Βεβαίως, η έλλειψη αυτής της κατεύθυνσης ήταν πρώτα απ' όλα αδυναμία της πρωτοπορίας της εργατικής τάξης, δηλαδή του Κομμουνιστικού Κόμματος. Οι δικές του στρατηγικές αδυναμίες, ο αποπροσανατολισμός του από το στόχο της εργατικής εξουσίας, οι ελλείψεις, οι παλινωδίες και ταλαντεύσεις παρά τον απαράμιλλο ηρωισμό, την αυτοθυσία, τους χιλιάδες νεκρούς σε όλες τις μάχες της περιόδου, ήταν αυτά που έδωσαν το χρόνο και τη δυνατότητα να αποκατασταθεί το βαθύ ρήγμα που υπήρξε στην αστική εξουσία και πολιτική στη χώρα εκείνη την περίοδο.

Σήμερα τα καλέσματα περί «εθνικής ενότητας», «εθνικής συνεννόησης», για «εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση», στο κράτος και τους θεσμούς δυναμώνουν. Η οικονομική κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη, η πανδημία και οι εξελίξεις στα Ελληνοτουρκικά και την Ανατολική Μεσόγειο αποτελούν ένα επικίνδυνο για τον λαό μείγμα. Η αστική τάξη, με τις αντιφάσεις και τις δυσκολίες της, επιδιώκει απ' αυτή την κατάσταση να βγει ενισχυμένη. Με βάθεμα της εκμετάλλευσης των εργαζομένων, με προώθηση των συμφερόντων της στην περιοχή, με την ενεργότερη συμμετοχή στα σχέδια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, είτε μέσα από πολεμικές συγκρούσεις, είτε με μια ιμπεριαλιστική συμφωνία. Με το να μείνει αλώβητη και να βαθύνει η πολιτική εμπορευματοποίησης της Υγείας και της Πρόνοιας. Με τη θωράκιση της εξουσίας της.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, εντείνεται αντικειμενικά η ιδεολογικοπολιτική διαπάλη. Στο επίκεντρο μπαίνει το ζήτημα των αντιτιθέμενων ταξικών συμφερόντων που συγκρούονται σε όλα τα μέτωπα. Τα ιστορικά συμπεράσματα είναι πολύ χρήσιμα σε αυτήν την κατεύθυνση. Αλλωστε, τη δικιά της ερμηνεία της Ιστορίας, με την ακριβώς αντίθετη στόχευση, προβάλλει και η αστική τάξη. Τα ιστορικά συμπεράσματα είναι όπλα στην πάλη που διεξάγεται για την οργάνωση της εργατικής - λαϊκής αντεπίθεσης στην πολιτική της κυβέρνησης και του αστικού κράτους, την πάλη για τα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα, της αντίθεσης στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και βέβαια είναι πάνω απ' όλα πολύτιμη στην προσπάθεια για να συνδέεται ο αγώνας στα διάφορα μέτωπα πάλης με την προοπτική της εργατικής εξουσίας.

Τα κείμενα που ακολουθούν και που επιμελήθηκε η Συντακτική Επιτροπή του «Ριζοσπάστη» βασίζονται στις συλλογικές επεξεργασίες του Κόμματος, όπως αποτυπώνονται στο Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ τ. Α2 (1918-1939) και τ. Β1 (1939-1949), σε εκδόσεις του Τμήματος Ιστορίας και σε κείμενο του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ

 

Στηριγμένος στην ιστορική πείρα ο λαός μπορεί να χαράξει τον δικό του δρόμο

Ανακοίνωση για τα 80 χρόνια από την 28η Οκτώβρη του 1940

 

Το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση για τα 80 χρόνια από την 28η Οκτώβρη 1940:

 

«Ογδόντα χρόνια μετά την 28η Οκτώβρη του 1940 και την κατοπινή πάλη του ελληνικού λαού μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, τα συμπεράσματα αυτής της ηρωικής περιόδου μπορούν να εμπνεύσουν τους σημερινούς αγώνες, να φωτίσουν την αναγκαία λαϊκή ενότητα, απέναντι στην ψευδεπίγραφη "εθνική ομοψυχία" που επικαλούνται οι εκμεταλλευτές του λαού. Η Ιστορία διδάσκει ότι και το 1940 και τα μετέπειτα χρόνια από τη μια μεριά υπήρχε η πλειοψηφία του λαού, που αγωνίστηκε μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, υπήρχε το ΚΚΕ, που ήταν ο βασικός εμπνευστής, καθοδηγητής και αιμοδότης της ΕΑΜικής Αντίστασης, που έδωσε σε αυτόν τον αγώνα τα καλύτερα παιδιά του. Από την άλλη υπήρχαν η αστική τάξη και οι πολιτικές της δυνάμεις, οι οποίες άλλες συνεργάστηκαν ανοιχτά με τον κατακτητή, άλλες διέφυγαν στο εξωτερικό κι άλλες, λιγοστές, οργάνωσαν αντιστασιακές ομάδες, με την καθοδήγηση των Βρετανών, έχοντας τα μάτια τους στραμμένα στις μεταπολεμικές εξελίξεις για τη σταθεροποίηση της αστικής εξουσίας και την υπονόμευση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Το στοιχείο της "εθνικής ενότητας" που, με αφορμή την 28η Οκτώβρη, τονίζουν οι αστικές πολιτικές δυνάμεις, στοχεύει στη χειραγώγηση του λαού, για να τον εγκλωβίζουν στους κάθε φορά "εθνικούς στόχους" του κεφαλαίου.

Σήμερα, ως "εθνικός στόχος" προβάλλεται η διαχείριση της νέας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και της πανδημίας σε βάρος του λαού, των αναγκών και των δικαιωμάτων του. Παράλληλα προβάλλεται σαν "εθνική υπόθεση" η στρατηγική της άρχουσας τάξης για πιο αναβαθμισμένη εμπλοκή της Ελλάδας στα επιθετικά σχέδια των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της ΕΕ στην περιοχή.

Τα διαχρονικά συμπεράσματα της δεκαετίας του '40 αποκτούν μεγαλύτερη σημασία, καθώς οι σημερινές αντιθέσεις και τα αδιέξοδα στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα εγκυμονούν κινδύνους πολεμικών συγκρούσεων. Τμήμα των εξελίξεων αποτελούν και όσα διαδραματίζονται στην Ανατολική Μεσόγειο, με την όξυνση των ανταγωνισμών για τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών και των δρόμων μεταφοράς. Μέρος αυτών των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών είναι και οι αντιθέσεις των αστικών τάξεων Ελλάδας - Τουρκίας, αλλά και η προσπάθεια να προωθηθούν επικίνδυνες διευθετήσεις για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, με όχημα τη συνεκμετάλλευση και με στόχο τη διατήρηση της ΝΑΤΟικής συνοχής. Αποτελεί πρόκληση εκ μέρους της κυβέρνησης και των αστικών κομμάτων να προβάλλονται στον ελληνικό λαό σαν εγγυητές της ασφάλειας το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ, η ΕΕ, που αποτελούν την αιτία του προβλήματος, τους δολοφόνους των λαών.

 

Και τότε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν απότοκο των μεγάλων αντιθέσεων που συγκλόνιζαν το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα. Ηταν απότοκο της ανάγκης του συστήματος να ξεπερνάει τις οικονομικές κρίσεις, με το ξαναμοίρασμα των αγορών και των σφαιρών επιρροής. Ταυτόχρονα, στόχος και των δύο ιμπεριαλιστικών μπλοκ, τόσο του Αξονα (Γερμανίας - Ιταλίας - Ιαπωνίας), όσο και των ΗΠΑ - Μ. Βρετανίας και των συμμάχων τους, ήταν η καταστροφή της Σοβιετικής Ενωσης, του πρώτου εργατικού - σοσιαλιστικού κράτους στην Ιστορία, που ενέπνεε τους λαούς σε όλες τις χώρες και είχε την καθοριστική συμβολή στη συντριβή του ναζισμού. Αυτή η ιστορική αλήθεια δεν αλλάζει όσα εκατομμύρια και αν ξοδέψουν η ΕΕ, οι αστικές κυβερνήσεις και οι δυνάμεις του συστήματος στην προβολή της προσβλητικής θεωρίας των δύο άκρων, που εξισώνει ανιστόρητα τον ναζισμό με τον κομμουνισμό.

Ο φασισμός - ναζισμός αποτελεί παιδί του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος. Η φασιστική διακυβέρνηση στηρίχτηκε στην καπιταλιστική ιδιοκτησία και τους μονοπωλιακούς ομίλους, όχι μόνο της Γερμανίας. Απογείωσε την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης. Στηρίχτηκε στην ανοχή που απολάμβανε από το αστικό πολιτικό σύστημα, από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της περιόδου, που έστρωσαν το έδαφος στη ναζιστική Γερμανία με την πολιτική τους (π.χ. Συμφωνία του Μονάχου, 1938) για να επιτεθεί στη Σοβιετική Ενωση. Τελικά, χάρη στη Σοβιετική Ενωση και τον Κόκκινο Στρατό, χάρη στα απελευθερωτικά κινήματα των χωρών της Ευρώπης, που ψυχή τους είχαν τα Κομμουνιστικά Κόμματα, γράφτηκε το έπος της Μεγάλης Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών.

Το ανιστόρητο κατασκεύασμα των "δύο άκρων" προσφέρει τελικά πολύτιμες υπηρεσίες στον φασισμό, στην κάλυψη της εγκληματικής δράσης φασιστικών οργανώσεων. Ετσι αξιοποιήθηκε και αξιοποιείται και με αφορμή τη δράση της ναζιστικής εγκληματικής Χρυσής Αυγής. Γι' αυτό και η απόφαση καταδίκης της ναζιστικής εγκληματικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή δεν πρέπει να αναστείλει τον αγώνα ενάντια στον φασισμό. Το σύστημα που θρέφει τον φασισμό είναι εδώ. Αποδείχθηκε στη διάρκεια της δίκης η στήριξη που παρείχε στη Χρυσή Αυγή το ίδιο το σύστημα, μέσω των σχέσεών της με τμήματα του κρατικού μηχανισμού και της εργοδοσίας, με την ανοχή που παρείχε συνολικά το αστικό πολιτικό σύστημα αντιμετωπίζοντας τη ναζιστική Χρυσή Αυγή ως "κοινοβουλευτικό κόμμα".

Οι εξελίξεις καθιστούν επίκαιρο το ιστορικό δίδαγμα από την πάλη της δεκαετίας του 1940, ότι ο αγώνας για την υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και των συνόρων της χώρας δεν μπορεί να αποσυνδέεται από την πάλη για την ανατροπή της καπιταλιστικής εξουσίας που γεννά τον φασισμό, τους πολέμους, τις κρίσεις. Σήμερα η υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων, της εδαφικής ακεραιότητας, των συνόρων, από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων, αποκτά πραγματικό νόημα μόνο όταν συμβαδίζει με την πάλη:

• Για την απεμπλοκή της χώρας μας από τα επικίνδυνα σχέδια του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ, της ΕΕ.
• Για να κλείσουν οι ξένες στρατιωτικές βάσεις στην Ελλάδα.
• Για την αποδέσμευση από αυτούς τους οργανισμούς, με τον λαό στην εξουσία, ιδιοκτήτη του πλούτου που παράγει.

Στηριγμένος στην ιστορική πείρα ο λαός, χρειάζεται να αποκτήσει εμπιστοσύνη και δύναμη στην πάλη του για το δίκιο και τη νίκη, να εμπιστευτεί το ΚΚΕ. Για να μη βρεθεί ο λαός "κάτω από τη σημαία" των εκμεταλλευτών του, αλλά για να χαράξει τον δικό του δρόμο για τη δική του εξουσία, να γίνει ο ίδιος αφέντης του πλούτου που παράγει σε μια κοινωνία με πραγματική λαϊκή ευημερία: Τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό».

 

Ριζοσπάστης