Και τελικά τι είναι το Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του «Οδηγητή»;
Είναι οι άνθρωποί του, τα παιδιά της ΚΝΕ... Είναι η ομορφιά που δημιουργεί η οργανωμένη ζωή... Είναι η συντροφιά, η αλληλεγγύη, η αισιοδοξία... Πάντα ένα σκαλί πιο πάνω, συνεχώς κάτι καινούργιο, είναι οι κομμουνιστές... Είναι η εικόνα από το μέλλον που θα φτιάξουμε... Κάτι μεγαλειώδες... Έλκει γιατί προσφέρει, καλλιεργεί το ανυπότακτο, το αδιάλλακτο, το αγωνιστικό... Ένα σταθερό ραντεβού με τα πεπρωμένα της Ιστορίας...
Αυτά και πολλά ακόμα είναι τα Φεστιβάλ της ΚΝΕ... Όλα αυτά αναβλύζουν σε κάθε καρέ από το ντοκιμαντέρ της ΚΝΕ προς τιμήν της συμπλήρωσης των 50 χρόνων του Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή», με τίτλο «Η μικρογραφία του μέλλοντος που έγινε θεσμός». Ένα ντοκιμαντέρ που γενιές και γενιές αναγνωρίζουν τον εαυτό τους μέσα σε αυτό!
Το ντοκιμαντέρ επιμελήθηκε η Επιτροπή Προπαγάνδας του ΚΣ της ΚΝΕ, ενώ ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράστηκαν σε όλα τα μέλη και στελέχη της ΚΝΕ που συνέβαλαν σε όλα τα στάδια της δημιουργίας του.
Με την ανοιχτή καρδιά, το κέφι, τη συντροφικότητα
Καλύτερη πρεμιέρα δεν θα μπορούσε να γίνει εκτός από το σημείο που ξεκίνησαν όλα, το Γήπεδο του Ζωγράφου, πριν 50 χρόνια, τον Σεπτέμβρη του 1975.
«Βουίζει η Αθήνα σαν ένα μελίσσι με τη σημερινή έναρξη της τριήμερης λαϊκής γιορτής της ΚΝΕ στο γήπεδο του Ζωγράφου. Η Αθήνα κάνει τις τελευταίες προετοιμασίες της. Από τα προάστια οι νέοι προγραμματίζουν τη μαζική τους προσέλευση στο Φεστιβάλ. Με τα πανό τους, τα κόκκινα μαντήλια της ΚΝΕ, τις κονκάρδες και προπαντός: Την ανοιχτή καρδιά, το κέφι, τη συντροφικότητα».
Με αυτά τα λόγια «προϋπαντούσε» ο «Ριζοσπάστης» το 1ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβρη του 1975. Και σε αυτόν τον χώρο, σήμερα το βράδυ, ξανασμίξανε όλες οι γενιές των Φεστιβάλ της ΚΝΕ, των Φεστιβάλ μας. Η συγκίνηση ήταν μεγάλη, όπως και τα χαμόγελα. Και αυτή η συγκίνηση, αλλά και η περηφάνια μεγάλωσε ακόμα πιο πολύ όταν χαμήλωσαν τα φώτα και προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ. Σκουντούσε ο ένας τον άλλο, «αυτό είναι το δικό μου Φεστιβάλ»...
Ο Σεπτέμβρης το δικό μας καλοκαίρι
Για το ντοκιμαντέρ παραχώρησαν συνεντεύξεις οι διατελέσαντες Γραμματείς του ΚΣ της ΚΝΕ, Δημήτρης Γόντικας, Σπύρος Χαλβατζής, Νίκος Σοφιανός, Θέμης Γκιώνης, Γιάννης Πρωτούλης, Θοδωρής Χιώνης, Νίκος Αμπατιέλος και ο νυν Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ, Θοδωρής Κωτσαντής. Ταυτόχρονα, συμμετέχουν, με μαρτυρίες - συνεντεύξεις η λογοτέχνις, μέλος του ΚΣ κατά την ίδρυση της ΚΝΕ, Ιωάννα Καρυστιάνη, ο ποιητής Φώντας Λάδης, σκηνοθέτης, συνεργάτης Θ. Αγγελοπούλου, μέλος της ομάδας οπτικοακουστικής κάλυψης του Φεστιβάλ τη δεκαετία του '80 Αλέξανδρος Λαμπρίδης, η ζωγράφος - χαράκτρια και μέλος του Τμήματος Πολιτισμού Εύα Μελά, ο Γιώργος Μπαγιαρτάκης που είχε διατελέσει επικεφαλής της ομάδας στησίματος των Φεστιβάλ τη δεκαετία του '90, η ερμηνεύτρια Νατάσσα Μποφίλιου, ο Σταμάτης Νικολάου, υπεύθυνος του Οργανισμού Φεστιβάλ την περίοδο 1982-1987, ο μουσικός Θύμιος Παπαδόπουλος, ο τραγουδοποιός Μίλτος Πασχαλίδης, ο Θανάσης Σκαμνάκης, δημοσιογράφος, μέλος του γραφείου ΚΣ έως το 1983 και ο Κώστας Χατζάρας, στέλεχος του ΚΚΕ, οικοδόμος.
Από τις ξεχωριστές παρεμβάσεις κάθε συμμετέχοντος στο ντοκιμαντέρ αναδεικνυόταν πως όλα αυτά τα χρόνια στο Φεστιβάλ αντανακλάται η πορεία του Κόμματος και της ΚΝΕ. Το Φεστιβάλ αντηχεί όλη την Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, αλλά και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος τα τελευταία 50 χρόνια. Δένει την Τέχνη με τις πολιτικές εξελίξεις σε κάθε εποχή και συγκυρία.
Οι αφηγήσεις φωτίζουν την πορεία του Φεστιβάλ, ζωντανεύουν πτυχές της κόκκινης πολιτείας που στήνεται πεισματικά εδώ και μισό αιώνα, έχοντας κατακτήσει, δικαιωματικά, τον τίτλο του μεγαλύτερου πολιτικού - πολιτιστικού γεγονότος στη νεολαία.
Το ντοκιμαντέρ περιδιαβαίνει σε στιγμές της 50χρονης Ιστορίας του Φεστιβάλ αποδεικνύοντας ότι σε κάθε στιγμή, σε κάθε δύσκολη καμπή το Φεστιβάλ της ΚΝΕ κατόρθωνε και κατορθώνει να βάζει τη σφραγίδα του στην ιδεολογική, πολιτική και αγωνιστική διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς, με τις αξίες, τα ιδανικά και την πολιτική πρόταση του Κόμματός μας.
Ιδιαίτερη αναφορά χρειάζεται να γίνει και στο ξεχωριστό οπτικοακουστικό υλικό που «ντύνει» το Φεστιβάλ. Σπάνια πλάνα, πλάνα που βγαίνουν για πρώτη φορά στη δημοσιότητα, χαρακτηριστικά ο Μάνος Λοΐζος να τραγουδά στο 2ο Φεστιβάλ το «Δέντρο», ο δικός μας ποιητής, ο Γιάννης Ρίτσος να «υποκλίνεται» στα παιδιά της ΚΝΕ, αφού πρώτα απήγγειλε το ομώνυμο ποίημα μέσα σε μια θάλασσα χειροκροτημάτων, ο Μίκης να τραγουδά το «Ήταν 18 Νοέμβρη», οι ΚΝίτες που συγκεντρώθηκαν έξω από το εργοστάσιο της ΕΤΜΑ για να διαμαρτυρηθούν για τη δολοφονία της Σωτηρίας Βασιλακοπούλου και πολλά ακόμα...
Τέκνο της ανάγκης
Ξεχωριστή είναι η αναφορά στα πρώτα Φεστιβάλ... Φεστιβάλ που και για αυτούς που ακόμα κι αν τα έχουν ζήσει έχουν περάσει πια στη σφαίρα του μύθου.
1975, έναν χρόνο μετά τη ντε φάκτο νομιμοποίηση του Κόμματος, μετά από δεκαετίες σκληρών διώξεων και βαθιάς παρανομίας, τότε που η ΚΝΕ στα 7 της μόλις χρόνια έκανε τα πρώτα της βήματα στο πλευρό του Κόμματος... Παράλληλα η πολιτική πάλη φουντώνει, η πολιτιστική δραστηριότητα εκρήγνυται. Το ερώτημα που «γέννησε» το Φεστιβάλ ήταν πώς αυτό το κίνημα θα αποκτήσει μεγαλύτερη δύναμη και ζωντάνια, πώς θα συνδεθεί πιο δημιουργικά με τους σκοπούς της ΚΝΕ.
Το Φεστιβάλ της Ουμανιτέ, της εφημερίδας του Γαλλικού ΚΚ δίνει την έμπνευση. Στελέχη της ΚΝΕ το επισκέπτονται και φέρνουν τις πρώτες πληροφορίες, τις πρώτες ιδέες.
Με ενθουσιασμό οι δυνάμεις της ΚΝΕ ρίχνονται στη μάχη. Αρχιτέκτονες, εργάτες, φοιτητές, όλοι, χωρίς να λυπούνται κόπο. Όταν υπάρχει ανάγκη να γίνει κάτι, ξεπερνιούνται οι προσδοκίες...
Όπως λέει ο Δ. Γόντικας, Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ εκείνη την περίοδο, φανερά συγκινημένος, συναντήθηκαν όλες οι γενιές. Οι γενιές της ίδρυσης του Κόμματος, της Ακροναυπλίας, της Εθνικής Αντίστασης, του ΔΣΕ, οι αλύγιστοι του αγώνα, η γενιά της αντιδικτατορικής πάλης. Και η Ι. Καρυστιάνη μεταφέρει τον σημερινό νέο, θεατή του ντοκιμαντέρ, στις συνθήκες τού τότε. Ξέρεις τι είναι... Να μπορείς να πεις δυνατά τη λέξη σύντροφε! Να σηκώσεις φανερά τη γροθιά! Να τραγουδήσεις τα απαγορευμένα τραγούδια! Να συντονιστείς σε έναν ρυθμό ανιδιοτέλειας και ελπίδας!
Κι όλο φυλλωσιές πετάει
Η επιτυχία του πρώτου Φεστιβάλ, η συμμετοχή της νεολαίας που ξεπέρασε κάθε προσδοκία οδηγεί, νομοτελειακά, το 2ο Φεστιβάλ να απλωθεί σε όλη την Ελλάδα. Στην Αττική έγινε στην Καισαριανή. Όλη η Καισαριανή έγινε ένα Φεστιβάλ... Οι γυναίκες της Καισαριανής κάθε πρωί έφερναν φαγητό στα συνεργεία της ΚΝΕ.
Το 3ο Φεστιβάλ είναι πια θεσμός. Φεστιβάλ παντού. Ένα τεράστιο ποτάμι που απλώθηκε. Η κυβέρνηση Καραμανλή, εκτιμώντας τη δυναμική του, επιχειρεί να το ανακόψει. Με γελοία επιχειρήματα απαγορεύει την πραγματοποίησή του στο Περιστέρι. Τότε... και οι πέτρες ξεσηκώθηκαν. Σε κάθε μαζικό χώρο άκουγες ένα πράγμα: Το Φεστιβάλ θα γίνει στο Περιστέρι. Και έγινε! Και έτσι ένας σκουπιδότοπος έγινε άλσος.
Κάθε Φεστιβάλ γινόταν καλύτερο από το προηγούμενο. Το Φεστιβάλ έγινε τρόπος ζωής.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο καλλιτεχνικό συνεργείο, την ομάδα καλλιτεχνών που επιμελούνταν το Φεστιβάλ, σε μια εποχή που όλα γίνονταν στο χέρι, χωρίς τις δυνατότητες που σήμερα μας παρέχει η τεχνολογία. Μετασχημάτιζαν την ιδέα. Ήταν μεγάλη πρόκληση πώς την ιδέα θα την κάνεις πραγματικότητα. Ξεχωριστή είναι η αναφορά στον αξέχαστο σύντροφό μας Περικλή Δουραμάνη, που ως ζωγράφος των γιγαντοαφισών στους κινηματογράφους είχε την ευθύνη όλων των γιγαντοπανό του Φεστιβάλ.
Δεν θα μπορούσε να μη γίνει ξεχωριστή αναφορά στους σπουδαίους κομμουνιστές καλλιτέχνες, όπως τον Ρίτσο, τον Κατράκη, την Αλεξίου, τον Τάσσο, που λάμπρυναν την ίδια την υπόσταση του Φεστιβάλ. Δεν συμμετείχαν απλά, αλλά έβαλαν τη σφραγίδα τους.
Δεκαετία του '80 και νέες προκλήσεις. Καταστολή από τη μία, αλλά και πολιτική εξαπάτηση και πολιτικός αποπροσανατολισμός από την άλλη. Το Φεστιβάλ γίνεται ο χώρος όπου φιλοξενούνται όλοι οι μεγάλοι απεργιακοί αγώνες. Το 1982 σημαδεύεται από δύο γεγονότα. Την πρώτη μέρα ανακοινώνεται η σφαγή χιλιάδων Παλαιστινίων στη Σάμπρα και τη δεύτερη μέρα ανακοινώνεται ο χαμός του Μάνου Λοΐζου.
Από το 1982 συστήθηκε και ο Οργανισμός Φεστιβάλ με ετήσια λειτουργία.
Θα 'μαι στην πρώτη τη γραμμή
Φτάνοντας στο τέλος της δεκαετίας του '80 και στις αρχές του '90 οι θεατές γυρνάνε πίσω στα δύσκολα χρόνια της κρίσης και της αντεπάναστασης. Κρίση που εκφράζεται ανοιχτά στο 15ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Ακολουθεί η αποχώρηση της πλειοψηφίας του ΚΣ της ΚΝΕ το 1989 και έπειτα η προσπάθεια διάχυσης της ΚΝΕ στη νεολαία Συνασπισμού. Το 1990 είχε πραγματοποιηθεί μια εκδήλωση μόνο της Οργάνωσης Αθήνας της ΚΝΕ στην Γκράβα και είχε δοθεί βάρος στο Φεστιβάλ της νεολαίας του ΣΥΝ στο Ζάππειο. Ύστερα η νέα διάσπαση...
Και όμως η ΚΝΕ αντέχει. Η προσπάθεια να κρατήσουμε την ΚΝΕ ως νεολαία του ΚΚΕ. Μέσα Ιούλη του 1991 επανεκδίδεται ο «Οδηγητής» και τον Σεπτέμβρη ξαναδιοργανώνεται το Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Επιλέγεται συμβολικά το Περιστέρι ως χώρος διεξαγωγής του για να σηματοδοτήσει την επιστροφή στις ρίζες του και έπειτα η Καισαριανή.
Σηκώσαμε την κόκκινη σημαία. Η επιτυχία των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ έδωσε ώθηση. Εκεί αγκαλιάστηκαν όλες οι γενιές του ΚΚΕ. Συγκροτήθηκαν πολλές Οργανώσεις.
Το Φεστιβάλ όλο και μεγάλωνε, όπως και το Κόμμα και η ΚΝΕ. Οι απαιτήσεις μεγάλωναν. Στήθηκε μηχανισμός, επιτελείο. Η πείρα μεταδιδόταν. Αυτό το μεγαλείο της δουλειάς που συντελείται στο Φεστιβάλ σε όλους έχει αφήσει κάτι... Νεαροί σύντροφοι πλάι στους συντρόφους οικοδόμους κάνουν δική τους υπόθεση το στήσιμο του Φεστιβάλ.
Μεγάλοι καλλιτέχνες δίνουν το «παρών» σταθερά. Παπακωνσταντίνου, Μαχαιρίτσας, Τσακνής, Μητροπάνος, Δημητριάδη και τόσοι άλλοι... που σε αλλεπάλληλα πλάνα μνημονεύονται μέχρι το τέλος του ντοκιμαντέρ. Στα Φεστιβάλ των αρχών της δεκαετίας του '90 βρίσκεται η έναρξη της συμμετοχής, αδιάλειπτης από τότε, του Μίλτου Πασχαλίδη. Με το Φεστιβάλ της ΚΝΕ με συνδέει το «Αγύριστο κεφάλι». Το είπα πρώτη φορά εκεί και έγινε χαμός.
Ρίξε κόκκινο στη νύχτα
Από την οθόνη περνάνε οι μεγάλες «κόκκινες» γιορτές στην Πανεπιστημιούπολη στα Ιλίσια.
Η ΚΝΕ μαζικοποιείται και ωριμάζει. Οι μεγάλες μαθητικές και φοιτητικές κινητοποιήσεις, οι μεγάλες αντιιμπεριαλιστικές διαδηλώσεις του λαού μας ενάντια στη σφαγή του ΝΑΤΟ σε Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν, Ιράκ, αλλά και η έμπρακτη ταξική αλληλεγγύη στους πληγέντες από τις μεγάλες καταστροφές των πυρκαγιών αντικειμενικά σφραγίζουν εκείνα τα Φεστιβάλ. Παράλληλα η Πρώτη Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ για τη νεολαία συμβάλλει αποφασιστικά στη δράση και τη λειτουργία της Οργάνωσης.
Τα Φεστιβάλ χρονιά με τη χρονιά είχαν κάτι διαφορετικό, το πετύχαμε, γιατί δυνάμωνε και το Κόμμα μας. Στο 36ο Φεστιβάλ, το Φεστιβάλ μετά από χρόνια επιστρέφει στις Δυτικές Συνοικίες. Η επιστροφή στις λαϊκές γειτονιές της Αθήνας, μαζί με την υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα του πάρκου ενάντια στα σχέδια ιδιωτικοποιήσής του, δίνει νέα πνοή στα Φεστιβάλ.
Η εκδήλωση της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, οι διεργασίες που συντελούνται στο αστικό πολιτικό σύστημα, η άνοδος του φασισμού και η όξυνση του αντικομμουνισμού επηρεάζουν τα Φεστιβάλ των επόμενων χρόνων. Το 2012, στο 38ο Φεστιβάλ δόθηκε μια αποστομωτική απάντηση σε όσους επιχειρούσαν να ορθώσουν τείχη ανάμεσα στο ΚΚΕ και τη νεολαία, ενώ το 2013, το 39ο Φεστιβάλ μετατράπηκε σε μια αντιφασιστική διαδήλωση για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Στην έναρξη των εκδηλώσεων του 40ού Φεστιβάλ κρατήσαμε ενός λεπτού σιγή με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τη δολοφονία του Παύλου. Μια βουβή οργή και μια υπόσχεση...
Ένα παράθυρο ανοιχτό
Φτάνουμε στην τελευταία δεκαετία... Το Φεστιβάλ δυναμώνει και ανανεώνεται και άλλο. Πήγαμε ένα βήμα παραπέρα.
Η σύνδεση του Φεστιβάλ με σημαντικούς σταθμούς της Ιστορίας του ελληνικού και διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος στην πορεία γιορτασμού των 100 χρόνων του Κόμματος, όλη αυτή η τετραετία με κορύφωση το 2018 του δίνει νέα δυναμική. Επιβεβαιώνεται για ακόμα μια φορά η τεράστια συμβολή που έχει στην πολιτική και πολιτιστική διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς. Το Φεστιβάλ έχει πυξίδα.
Σπουδαίοι καλλιτέχνες παρελαύνουν από τις σκηνές του. Αναγνωρίζουν και οι ίδιοι ότι τα τραγούδια τους μπολιάστηκαν μέσα στο Φεστιβάλ, κατορθώνουν και περνάνε από γενιά σε γενιά. Όπως σημειώνει και ο Θ. Παπαδόπουλος, η ατμόσφαιρα του Φεστιβάλ ήταν ένα τεράστιο κίνητρο για να παίξουμε τραγούδια που σπάνια ακούγονταν, όπως η Καντάτα για τη Μακρόνησο, η ποίηση του Μαγιακόφσκι και του Μπρεχτ του Θάνου Μικρούτσικου.
Η διεθνιστική αλληλεγγύη είναι πάντα παρούσα. Η παρουσία της Παλαιστίνιας Αχεντ Ταμίμι, αλλά και οι διπλανές θέσεις των συντρόφων από τις Κομμουνιστικές Νεολαίες της Ρωσίας και της Ουκρανίας έχουν σημαδέψει τα τελευταία χρόνια.
Και ναι. Το Φεστιβάλ ανοίγει ένα παράθυρο στο όμορφο μέλλον που θέλουμε να στήσουμε. Η ευχή είναι μία. Να καταγράψουμε πολλά Φεστιβάλ ακόμα. Γιατί, όσοι πέρασαν, αλλά και όσοι θα περάσουν στο μέλλον από το Φεστιβάλ της ΚΝΕ χρωστάνε σε αυτό το μάθημα συλλογικότητας και αγωνιστικότητας την ταυτότητά τους...
- Για τις ανάγκες του ντοκιμαντέρ διασκευάστηκε και ηχογραφηθηκε ξανα το «Ρόδι» του Δημήτρη Ραβάνη - Ρεντή σε μουσική του Θάνου Μικρούτσικου, που είχε πρωτοπαρουσιαστεί στο 7ο Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή» σε παράσταση - αφιέρωμα στο ΚΚΕ, με τη φωνή της αξέχαστης Μαρίας Δημητριάδη. Στη νέα εκτέλεση στο ντοκιμαντέρ το ακούμε με τις φωνές των Πολυξένης Καρακογλου και Αλεξάνδρου Δάικου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου