Σάββατο 23 Απριλίου 2022

«Λειτουργικός χρήστης» ή όχημα για κερδοφορία και κοινωνική καταστολή;

 

Από κινητοποίηση του Παραρτήματος Πάτρας του Εθνικού Συμβουλίου κατά των Ναρκωτικών
Από κινητοποίηση του Παραρτήματος Πάτρας του Εθνικού Συμβουλίου κατά των Ναρκωτικών
Το φρέσκο ιδεολόγημα περί «λειτουργικού» και «μη λειτουργικού» χρήστη έρχεται από τα παλιά, ντυμένο με σύγχρονα κουρέλια ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του σήμερα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έρχεται να πάρει τη θέση του ιδεολογήματος περί «σκληρών - μαλακών» ναρκωτικών, αλλά καλύτερα προσαρμοσμένο και πιο άρτια συνδεδεμένο με την ίδια την οικονομία και τις επενδύσεις γύρω από τα ναρκωτικά.

Συγκεκριμένα, η μελέτη της μέχρι τώρα αλλά και ανερχόμενης κερδοφορίας από την κάνναβη έχει αποδείξει το εξής: Οτι ναι μεν υπάρχουν μεγάλα κέρδη από τη φαρμακευτική και άλλου είδους χρήση της κάνναβης, αλλά τα μεγαλύτερα κέρδη αναμένονται από την ψυχαγωγική της χρήση. Αν όμως τα σχέδια για κερδοφορία έμεναν μόνο εκεί, τότε το κλασικό ιδεολόγημα «σκληρά - μαλακά» ναρκωτικά θα μπορούσε ακόμη να χρησιμοποιηθεί. Ωστόσο, η εμπειρία από τη νομιμοποίηση χρήσεων της κάνναβης έδειξε στα μονοπώλια ότι η «ψυχαγωγική» χρήση ναρκωτικών μπορεί να είναι πολύ πιο κερδοφόρα. Οπότε, είναι λογικό τα βλέμματα να στρέφονται και προς άλλα είδη ναρκωτικών. Ηδη γνωρίζουμε ότι πράγματι έχουν ξεκινήσει ή τουλάχιστον δρομολογούνται έρευνες γύρω από την κοκαΐνη και τις ουσίες των λεγόμενων ψυχεδελικών ναρκωτικών όπως π.χ. η ψιλοκιβίνη. Σε αυτήν τη λογική απαιτείται πλέον ένα καινούριο επιχείρημα, το οποίο θα μπορεί να εντάσσει στις ακίνδυνες ουσίες και άλλα ναρκωτικά. Το επιχείρημα περί «λειτουργικού» και «μη λειτουργικού χρήστη» έρχεται να καλύψει αυτήν την ανάγκη, είναι το επιχείρημα που ανοίγει τον δρόμο να ενταχθούν και άλλες ουσίες, εκτός της κάνναβης, στις λεγόμενες ακίνδυνες, με πρώτες τις ουσίες που μελετώνται τώρα ή θα μελετηθούν άμεσα. Ουσιαστικά, αναμένουμε νέες ουσίες να εντάσσονται κάτω από την ομπρέλα των υποτιθέμενων «μαλακών» ναρκωτικών.

Τι είναι όμως ο «λειτουργικός χρήστης»;

Οταν μιλάνε για «λειτουργικό χρήστη» ουσιαστικά μιλάνε για «υγιή χρήση ναρκωτικών», δηλαδή για μία χρήση η οποία υποτίθεται ότι θα αποτελεί μέρος της καθημερινής ή λιγότερο καθημερινής ρουτίνας ενός ανθρώπου. Υποτίθεται, δηλαδή, ότι η χρήση ναρκωτικών επιτρέπει μια φυσιολογική μέρα χωρίς βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.

Πέρα από την ολοφάνερη μελλοντική κερδοφορία που καλύπτει αυτό το επιχείρημα, εξυπηρετεί και άλλες επιδιώξεις. Πιο συγκεκριμένα, εξυπηρετεί να περάσουν αλώβητες οι ίδιες οι συνέπειες των κοινωνικών - πολιτικών - οικονομικών εξελίξεων και ενός τρόπου ζωής που όλο και επιδεινώνεται. Επιδιώκεται ο «λειτουργικός χρήστης» να είναι απλά λειτουργικός εργαζόμενος και στη συνέχεια να ξεπληρώνει αυτήν τη... «λειτουργικότητα» μη σηκώνοντας το κεφάλι. Οταν γίνεται λόγος για «λειτουργικό χρήστη» στην καθημερινότητα, ας σκεφτούμε πόσο ταιριαστά κουμπώνουν τα ιδεολογήματα περί χαλαρωτικής χρήσης ναρκωτικών, περί ελεγχόμενης χρήσης που υποτίθεται ότι είναι στο χέρι και την ευχέρεια του καθενός. Ας σκεφτούμε πόσο ταιριαστά κουμπώνει το κλασικό και πολυπαιγμένο επιχείρημα της ατομικής ευθύνης και στη χρήση, το οποίο χρησιμοποιούν ουσιαστικά για να πουν ότι η χρήση είναι επιλογή, είναι ατομική ευθύνη. Αν είσαι ατομικά υπεύθυνος θα κάνεις «υγιή χρήση» και αν είσαι ατομικά ανεύθυνος θα χάσεις τη λειτουργικότητά σου. Και αν αυτή η χαμένη λειτουργικότητά σου επεκταθεί και στην εργασία, τότε και η απόλυση είναι δική σου ευθύνη, όπου βέβαια πάλι το ναρκωτικό είναι εκεί για να σε παρηγορήσει.

Αυτά τα επιχειρήματα δεν είναι κάπου στον μακρινό ορίζοντα. Ηδη αναφέρονται σχεδόν αυτούσια στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για τα ναρκωτικά και σίγουρα η κεντρική αυτή ιδέα θα διαπερνά και το αντίστοιχο, πολυαναμενόμενο με καθυστέρηση ετών, Εθνικό Σχέδιο Δράσης όταν κατατεθεί. Ενα Εθνικό Σχέδιο Δράσης που με άξονα αυτήν την «λειτουργικότητα του χρήστη» θα απογειώσει ακόμα περισσότερο τη «μείωση της βλάβης», σε αντίθεση με τις αυξημένες ανάγκες της χώρας για πρόληψη - θεραπεία - κοινωνική επανένταξη.

Η επικινδυνότητα του ιδεολογήματος οξύνεται αν σκεφτούμε ότι ουσιαστικά όταν η χρήση γίνεται «υγιής» φεύγουμε από το προφίλ του κρυμμένου χρήστη και μπαίνουμε στην ορατή και αποδεκτή χρήση που μπορεί να γίνεται ακόμη και στο πλαίσιο της οικογένειας, γεγονός που αποδεικνύει και τη μείωση των αντανακλαστικών κινητοποίησης της οικογένειας όταν έχει ένα μέλος της με πρόβλημα χρήσης ναρκωτικών. Σε αυτήν τη λογική είναι σίγουρο ότι το νέο ιδεολόγημα στοχεύει ακόμη και σε μεγαλύτερες ηλικίες, στις οποίες έτσι κι αλλιώς φαίνεται μια αυξητική τάση χρήσης.

Για να καταλάβουμε τις πιθανές επιπτώσεις της επικράτησης αυτής της λογικής ως κεντρικής αντιναρκωτικής πολιτικής ας αναρωτηθούμε: Τι σημαίνει για την πρόληψη, τη θεραπεία και την κοινωνική επανένταξη;

Για την πρόληψη, πιθανόν θα σημαίνει σιγά σιγά εκπαίδευση στη «σωστή και λάθος χρήση», δηλαδή στο πώς μπορείς να χρησιμοποιείς σωστά μια ουσία. Ποια ουσία ταιριάζει στο προφίλ σου με βάση την προσωπικότητά σου. Πώς μπορείς να έχεις τον έλεγχο της ουσίας. Πώς θα εκπαιδευτείς σε έναν Χώρο Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ) να κάνεις σωστά τη χρήση, απλά χωρίς να πεθάνεις. Πρόληψη σε λίγο μπορεί να σημαίνει ότι σε έναν ΧΕΧ, με ευθύνη του κράτους, οι «ειδικοί» θα σε βοηθούν να μετράς ακόμα και την ποιότητα του ναρκωτικού που κάνεις χρήση, για να αποφύγεις θανατηφόρες συνέπειες, ερμηνεύοντας τα πρόσφατα σχόλια του πρωθυπουργού στην επίσκεψή του στον πρώτο ΧΕΧ στη χώρα μας.

Για τη θεραπεία ας αναρωτηθούμε: Χωράει μια «στεγνή θεραπεία» σε μια τέτοια αντιναρκωτική πολιτική; Χωράει δηλαδή μια θεραπεία που θα σου λέει ότι δεν γίνεται μια εξαρτημένη προσωπικότητα, από οποιοδήποτε ναρκωτικό, να σκέφτεται ελεύθερα; Ας συνδυάσουμε απλά αυτό το ερώτημα με τις στοχεύσεις που έχουν π.χ. για το ΚΕΘΕΑ και την αλλαγή του χαρακτήρα του. Απλά, όσο πιο «μη λειτουργικός» γίνεσαι, τόσο περισσότερο πλησιάζεις στο μάντρωμα σε έναν Χώρο Εποπτευόμενης Χρήσης και στη μόνιμη εξάρτηση. Εδώ αξίζει να ξεχωρίσουμε ότι στο κομμάτι της θεραπείας, η λειτουργικότητα του χρήστη θεωρείται ως ένα στάδιο παγίδευσής του σε εμβάθυνση της εξάρτησής του. Και τώρα, ανάγεται σιγά σιγά σε κεντρική αντιναρκωτική πολιτική. Επιπλέον, για να απαντήσουμε και στην επιστημοσύνη των επιχειρημάτων τους: Στα διεθνή επιστημονικά ερευνητικά site, ο όρος «λειτουργικός χρήστης» δεν υπάρχει παρά μόνο ως αναφορά σε αυτό το στάδιο παγίδευσης στη χρήση. Τελικά, δεν κρατάνε ούτε τα προσχήματα.

Για την κοινωνική επανένταξη φυσικά δεν μιλάμε καν, καθώς η «λειτουργική χρήση» πλασάρεται ως κοινωνική επανένταξη. Δηλαδή, ένας εξαρτημένος μπορεί να θεωρείται κοινωνικά ενταγμένος, απλά μειώνοντας την ουσία ή αλλάζοντας τον τρόπο χρήσης. Αυτός θεωρείται κοινωνικά επανενταγμένος, που ακόμη και έτσι να ήταν, οι ειδικοί της απεξάρτησης έχουν ξεκάθαρο ότι η επαφή με την ουσία είναι πάντοτε παράγοντας υποτροπής.

Να ανταποκριθούμε στη σύγχρονη ιδεολογική διαπάλη για την ίδια τη ζωή

Είναι αντιληπτό γιατί στην ανάλυσή μας δεν αποδεχόμαστε καν τέτοιες λογικές λειτουργικότητας. Οι θέσεις, οι επεξεργασίες του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, τα αιτήματα που βάζουμε στο διεκδικητικό μας πλαίσιο στο κίνημα, ήδη απαντάνε σε αυτά τα ψευτοεπιχειρήματα.

Απλά, όπως ακριβώς το οπλοστάσιο που διαφημίζει την «ακίνδυνη χρήση» έχει αναβαθμιστεί πάρα πολύ, έτσι κι εμείς χρειάζεται να είμαστε πιο έτοιμοι σε όλα τα επίπεδα παρέμβασης. Να είμαστε πιο ικανοί, συλλογικά και ατομικά, να ανταποκριθούμε σε αυτές τις απαιτήσεις, εντάσσοντας την πάλη ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά (και την κοινωνική απόσυρση που συμβολίζει η ανάγκη για χρήση αλλά και η εξάρτηση) στην ιδεολογική - μαζική - οργανωτική δουλειά που επιδρά και συμβάλλει στην ταξικότητα της συνείδησης.

Ειδικά σήμερα, που το αναμενόμενο Εθνικό Σχέδιο για τα ναρκωτικά ανάγει τέτοια αναβαθμισμένα επιχειρήματα σε κεντρική αντιναρκωτική πολιτική, με τη σφραγίδα όλων των άλλων κομμάτων.


Oρέστης ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μέλος του Τμήματος Κατά των Ναρκωτικών - Εξαρτήσεων της ΚΕ του ΚΚΕ
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου