Στις 9 Νοεμβρίου 1923 έλαβε χώρα η πρώτη
απόπειρα των ναζί να καταλάβουν τη εξουσία στη Γερμανία το οποίο
είθισται να ονομάζεται ως το πραξικόπημα της μπυραρίας. Ήταν
ένα πραξικόπημα που αποτέλεσε την οργανωμένη προσπάθεια των ναζιστών
να καταλύσουν την κυβέρνηση της Βαϊμάρης, σε ένα πολιτικό κλίμα που ήταν
ιδιαίτερα ρευστό, ως αποτέλεσμα του έντονου πολιτικού ανταγωνισμού που
έχει αναπτυχθεί στο σώμα της γερμανικής κοινωνίας.
Ωστόσο το πραξικόπημα απέτυχε, καθώς τα
όποια αντανακλαστικά είχαν απομείνει στην αστική δημοκρατία
λειτούργησαν, με αποτέλεσμα να συλληφθεί η συντριπτική πλειοψηφία της
ηγεσίας του ναζιστικού κόμματος και να ακολουθήσει δίκη την οποία ο
Χίτλερ χρησιμοποίησε για να προπαγανδισει τις ιδέες του ναζισμού. Ήταν η
πρώτη απόπειρα των ναζιστών να αποκτήσουν μία σαφή και αναγνωρίσιμη
ιδεολογική ταυτότητα εντός του Γερμανικού κοινωνικού και πολιτικού
πεδίου.
γράφει ο Χρήστος Μιάμης
Οι μπυραρίες ως χώρος πολιτικής ζύμωσης
Στη Γερμανία και ειδικά σε περιοχές της
νότιας Γερμανίας οι μπυραρίες αποτελούσαν τον ιδανικό χώρο πολιτικών
συγκεντρώσεων όπου διεξάγονταν έντονη πολιτική ζύμωση και αντιπαράθεση
σε μία περίοδο που η κοινωνική, πολιτική και οικονομική κρίση ήταν στο
απόγειό της. Σε μία τέτοια, γνωστή μπυραρία του Μονάχου την
Μπεργκερμπρόικελερ, οργανώθηκε και πραγματοποιήθηκε το αποτυχημένο
πραξικόπημα των ναζιστών. Επισημαίνεται ότι στη Γερμανία σε αυτή τη
χρονική περίοδο είχαν δημιουργηθεί μία σειρά από ακροδεξιά πολιτικά
κόμματα ως αποτέλεσμα της ταπεινωτικής ήττας της χώρας στον πρώτο
Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Χίτλερ όπως και άλλοι ακροδεξιοί εκμεταλλευόμενοι
την διάχυτη δυσαρέσκεια του γερμανικού λαού, ήδη από το 1919 είχε
εισχωρήσει στο σχεδόν ανύπαρκτο κοινωνικά και πολιτικά κόμμα των
Γερμανών εργατών καταφέρνοντας σε μικρό χρονικό διάστημα να αναρριχηθεί
στην ηγεσία του.
Στις 27 Σεπτέμβρη του 1923 ο Χίτλερ
ανακοινώνει ότι προτίθεται να πραγματοποιήσει 14 μεγάλες πολιτικές
συγκεντρώσεις ενάντια στην κυβέρνηση του κρατιδίου της Βαυαρίας. Ο
πρωθυπουργός της βαυαρίας φον Κνίλινγκ αντέδρασε άμεσα κηρύσσοντας το
κρατίδιο σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης ενώ διόρισε μία τριμελής ηγεσία
αποτελούμενη από τους φον Καρ, φον Λόσοβ και φον Σάϊσερ προκειμένου να
επιβληθεί η τάξη. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι ο φον Καρ ένας εκ των
μελών της τριμελούς ηγεσίας ήταν ορκισμένος εχθρός της δημοκρατίας της
Βαϊμάρης και βρισκόταν σε ανοιχτή επικοινωνία με τον Χίτλερ προκειμένου
να βρεθεί τρόπος κατάλυσης της κοινοβουλευτικής τάξης.
Το αποτυχημένο πραξικόπημα
Όλα ξεκίνησαν στις οκτώ Νοεμβρίου του
1923. Ο φον Καρ είχε προγραμματίσει μια πολιτική ομιλία στην περίφημη
μπυραρία όπου θα απευθυνόταν σε ένα κοινό που θα ξεπερνούσε τα 3.000
άτομα. Ο Χίτλερ άδραξε την ευκαιρία. εισέβαλε στην
μπυραρία μαζί με τους υποστηρικτές του, τους συνέλαβε όλους, και κήρυξε
την έναρξη ττου πραξικοπήματος. Την ίδια στιγμή ομάδες προσκείμενες
στους ναζιστές κατέλαβαν σημαντικά κτίρια στο Μόναχο ενώ 600 μέλη των
ναζιστών περικύκλωσαν την μπυραρία την ίδια στιγμή που ο Χίτλερ εκφώνησε
λόγο κηρύσσοντας την έναρξη της Επανάστασης και ανακοινώνοντας
ότι έχουν καταληφθεί οι εγκαταστάσεις της αστυνομίας και του στρατού.
Επρόκειτο για ψεύδος ωστόσο ειπώθηκε προκειμένου να εμφανιστεί ο Χίτλερ
ως ο απόλυτος κυρίαρχος τηε κατάστασης.
Στη συνέχεια ο Χίτλερ ζήτησε από την
ηγεσία του κρατιδίου να υποστηρίξει το πραξικόπημα. Αρχικά ο φον Καρ
αρνήθηκε αλλά ύστερα από προτροπή του φον Λούντεντορφ εδωσε έστω και
διστακτικά και συγκατάθεση του και έτσι το πραξικόπημα του Χίτλερ
απέκτησε μια πρωτόλεια επίφαση νομιμότητας. Στη συνέχεια ο Χίτλερ
εκφώνησε λόγο στο πλήθος λέγοντας μεταξύ άλλων «Ή η γερμανική
επανάσταση θα αρχίσει σήμερα και το αύριο θα μας βρει με μια πραγματική
εθνικιστική κυβέρνηση στη Γερμανία, ή θα μας βρει νεκρούς πριν την αυγή», προκαλώντας ενθουσιασμό στο κοινό που έδειχνε έτοιμο να τον ακολουθήσει.
Όλη τη νύχτα έγιναν εκτεταμένες μάχες σε
όλο το Μόναχο, σε ένα περιβάλλον έντονης ρευστότητας καθώς τόσο ο
στρατός όσο και αστυνομία δεν είχαν αποφασίσει με ποιο μέρος να ταχθούν.
Το πρωί ο Χίτλερ και οι υποστηρικτές του αποφάσισαν να προχωρήσουν στη
σύλληψη των μελών του δημοτικού συμβουλίου της πόλης, ωστόσο αυτό
αποτέλεσε μία απονενοημένη κίνηση, καθώς ήταν πια εμφανές ότι δεν
συνέτρεχαν οι κοινωνικοί και πολιτικοί όροι για την επιτυχία
πραξικοπήματος.
Σε κάθε περίπτωση πραγματοποιήθηκε μια
πορεία δύο χιλιάδων ατόμων που συγκρούστηκε με 100 ένοπλους αστυνομικούς
έξω από το υπουργείο άμυνας. Ακολούθησε μάχη κατά την οποία έχασαν τη
ζωή τους τέσσερις αστυνομικοί και 16 ναζί. Στις μάχες τραυματίστηκαν
τόσο ο Χίτλερ όσο και ο Γκέρινγκ. Μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος
ακολούθησε μία δίκη παρωδία η οποία χρησιμοποιήθηκε με έντεχνο τρόπο από
τους ναζιστές και ειδικά από το Χίτλερ για να αποκτήσει το κόμμα του
εθνικό κοινό και συνεπακόλουθα εθνική απεύθυνση. Εξάλλου οι ποινές που
τους επιβλήθηκαν ήταν επιεικώς αστείες. Ενδεικτικά ο Χίτλερ
καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκισης καθώς το δικαστήριο έκρινε πως
δεν είχε κακές προθέσεις, ενώ στην πραγματικότητα έμεινε στη φυλακή
μόλις οκτώ μήνες. Κατά τη διάρκεια της ποινής του απολάμβανε
αξιοσημείωτες ανέσεις ενώ είχε το δικαίωμα καθημερινών επισκέψεων.
Μπορεί ο Χίτλερ να απέτυχε να καταλάβει
την εξουσία με το πραξικόπημα, ωστόσο επέτυχε να εισέλθει με το
εκκωφαντικό τρόπο στον πολιτικό χάρτη της Γερμανίας και να μετατραπεί σε
χρυσή εφεδρεία του αστικού πολιτικού συστήματος λίγα χρόνια αργότερα.
Μία εφεδρεία που η αστική εξουσία αξιοποίησε το 1933 όπου μία συμμαχία
συντηρητικών μοναχικών και εθνικιστών έφερε τους ναζί στην εξουσία και
τον Χίτλερ στη διακυβέρνηση της γερμανίας.
Ο ναζισμός οπως είναι διαυγές
σχηματοποιηθηκε και μορφοποιήθηκε εντός του μαλακού υπογαστρίου του
αστικού πολιτικού συστήματος της Γερμανίας και ξεβράστηκε από αυτό ως η
ωμή εκδοχή ενός καννιβαλικού καπιταλισμού που μάτωσε την Ευρώπη και τον
κόσμο. Εξάλλου ο καπιταλισμός γεννά το φασισμό ως κανονική αν και ακραία
εκδοχή του, ακριβώς για αυτό, τα αίτια ανάδυσης φασιστικών και
νεοναζιστικών φαινομένων στις μέρες μας πρέπει να να αναζητηθούν στην
διαχρονικά δυσώδη πηγή που δεν στέρεψε ακόμη : Στον καπιταλισμό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου