30 Οκτώβρη 1944: Μέρος από την παλλαϊκή συγκέντρωση της Θεσσαλονίκης για την Απελευθέρωση της πόλης από τον ΕΛΑΣ |
Εφτασαν να χαρακτηρίζουν αυτήν τη μάχη και «Ποντιακό Εμφύλιο».
Στην πραγματικότητα, ήταν μια σκληρή ταξική αναμέτρηση σε συνθήκες Κατοχής, μεταξύ των δυνάμεων του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, του θρυλικού ΕΛΑΣ, και των δυνάμεων που σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής συμπαρατάχτηκαν απροκάλυπτα με τη γερμανική και βουλγαρική κατοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, και όχι μόνο.
Την περίοδο που εξετάζουμε και ενώ οι κατοχικές δυνάμεις προετοίμαζαν την αποχώρησή τους κάτω από τα χτυπήματα του Κόκκινου Στρατού στην Κεντρική Ευρώπη και του θρυλικού ΕΛΑΣ στη χώρα μας, οι δυνάμεις της ΠΑΟ και του ΕΕΣ (παραστρατιωτικές οργανώσεις που συνεργάστηκαν με τους κατακτητές) ετοιμάζονταν να αλλάξουν αφεντικά και να εμφανιστούν ως συνεργαζόμενες δυνάμεις με τον ΕΔΕΣ.
Ολα αυτά κάτω από την καθοδήγηση των δυνάμεων της Μ. Βρετανίας και του περιβόητου Σκόμπι, τον οποίο δυστυχώς η ΕΑΜική Αντίσταση αναγνώρισε πρώτα με την υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο Βρετανικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής (ΒΣΜΑ) και στη συνέχεια ως ανώτατο συμμαχικό στρατηγό διοικητή των Δυνάμεων στην Ελλάδα (Σύμφωνο Καζέρτας, άρθρο 2).
Ογδόντα χρόνια είναι πολλά και ήρθε η ώρα, οι κάθε λογής παραχαράκτες να μπουν στη θέση τους. Θα μιλήσουμε με ντοκουμέντα και ονοματεπώνυμα. Ποιο ήταν το κλίμα τους τελευταίους μήνες της Κατοχής στη χώρα, και ιδιαίτερα στον άξονα του Αξιού, τον οποίο οι Γερμανοί κατακτητές ήθελαν ανοιχτό για να κινηθούν προς Βορρά; Πώς λειτούργησαν οι δυνάμεις του ΕΕΣ;
 |
Το Μνημείο του Αντάρτη στο Κιλκίς |
«ΑΡΧΗΓΕΙΟ Ε.Ε.Σ. ΚΙΛΚΙΣ
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ Δ.Υ
ΣΤΑΘΜΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ 1/10/44 ΩΡΑ: 16.00
Κιλκίς τη 1η Οκτωβρίου 1944
Διαταγή Ακρως Απόρρητος
Προκειμένου να εξοντώσουμε τον κομμουνισμό εν τη περιφερεία μας απεφασίσθη όπως από κοινού την 3ην Οκτωβρίου και περί ώραν 8ην προ μεσημβρίας εξαπολυθεί γενική επίθεσις, τη συμμετοχή γερμανικών στρατευμάτων.
ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΜΗΜΑΤΩΝ: 1) Από Ποντοκερασιά έως Λευκοχώρι Γερμανικά στρατεύματα».
Αυτή ήταν η διαταγή της διοίκησής τους.
Στη συνέχεια αφού καθορίζει τις ενέργειες των τμημάτων σε τέσσερις κατευθύνσεις από Ποντοκερασιά έως Λειψύδριο και Λαοδικινό, ορίζει και τη σύνθεσή τους με συνολική συμμετοχή στα μεικτά τμήματα, με πάνω από 8 Λόχους Γερμανών, και συνολικά πάνω από 1.200 ταγματασφαλίτες - «ημέτεροι εθνικισταί», όπως τους αποκαλούν. Μπουντουβάκης, Τσαμκιράκης ήταν τα πρωτοπαλίκαρα που ηγούνταν και φυσικά ο ίδιος ο Κ. Παπαδόπουλος.
Στη συνέχεια, η διαταγή καθορίζει τους «Αντικειμενικούς Σκοπούς» και προστάζει τους διοικητές των Τμημάτων να έχουν υπόψη τα ονόματα των Γερμανών διοικητών του κάθε τομέα. Λοχαγός Πρόκερ, Λοχαγός Τσουμ Φελτ, Λοχαγός Οτμαν, ορισμένοι από αυτούς.
Τι σκοπό είχαν όλα αυτά και τι επιδίωκαν οι ταγματασφαλίτες σε συνεργασία με τους Γερμανούς; Φυσικά να καθαρίσουν την περιοχή από τις δυνάμεις της Αντίστασης για να μπορέσουν να αποχωρήσουν ανενόχλητα τα κατοχικά στρατεύματα και στη συνέχεια από καλύτερες θέσεις να συμμετάσχουν από κοινού με τις άλλες ένοπλες αστικές οργανώσεις στην προσπάθεια ανατροπής του πολιτικού - ταξικού συσχετισμού δυνάμεων που είχε διαμορφωθεί στα χρόνια της τριπλής φασιστικής κατοχής και να σταθεροποιηθεί ξανά η καπιταλιστική εξουσία.
Αντάρτες του 13ου Συντάγματος με πολυβόλο, ένα από τα 10 που διέθετε στη μάχη του Κιλκίς (αρχείο Θανάση Βαφειάδη) |
Να το περιεχόμενο των μέτρων:
«1) Θανάτωσις άμεσος παντός συλλαμβανομένου ενόπλου.
2) Ανίχνευσις χαραδρών, θάμνων, συστάδων δέντρων, οικιών, βαρελίων, αχυρώνων κ.λπ. και συγκέντρωση όλων των αρρένων και υπόπτων γυναικών από 15 - 70 ετών, εντός του τελευταίου αντικειμενικού σκοπού, ήτοι εις Ελληνικόν, όπου θα γίνει η διαλογή».
Αμέσως μετά ορίζουν τα «ΣΥΜΦΩΝΗΜΕΝΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΙΝ ΦΙΛΙΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ» και δίνουν οδηγίες για αναγνώριση μεταξύ των τμημάτων που συγκροτήθηκαν. Η διαταγή καθορίζει τις θέσεις εξόρμησης και ορίζει σε κάθε τμήμα με ποιον Γερμανό λοχαγό θα συνεργαστεί.
Υπογραφή φαρδιά - πλατιά: ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, αρχηγός ΕΕΣ Κιλκίς.
Πήραμε, λοιπόν, μια γεύση από τον «πατριωτισμό» των Ταγμάτων και την «εθνική» τους δράση την περίοδο της Κατοχής.
Για να δούμε πώς ήταν τα πράγματα από την πλευρά της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και τι στόχους και σκοπούς είχε την ίδια περίοδο που όλα δείχνανε ότι η ήττα της φασιστικής Γερμανίας ήταν κοντά και η αποχώρηση του χιτλερικού στρατού πλησίαζε.
 |
Αντάρτες
του 13ου Συντάγματος. Στην πρώτη γραμμή στο μέσον ο Νίκος Νικητίδης
(Αεροπόρος) διοικητής του 2ου τάγματος. Αρχείο Θανάση Βαφειάδη |
Κάτω από την πίεση της 11ης Μεραρχίας και του Εφεδρικού ΕΛΑΣ Θεσσαλονίκης, οι Γερμανοί της Θεσσαλονίκης στις 28 Οκτώβρη αναχώρησαν από την πόλη. Την ίδια στιγμή οι δυνάμεις της 10ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ ήταν διατεταγμένες κατά μήκος της κοιλάδας του Αξιού πιέζοντας και κυνηγώντας τους κατακτητές.
Το διάστημα αυτό τα επιτελεία της Μ. Βρετανίας - η οποία είχε ελάχιστες δυνάμεις στην Ελλάδα - έδιναν διαταγές στους συνεργάτες των Γερμανών Κίσα Μπατζάκ, Κώστα Παπαδόπουλο, ΠΑΟ και λοιπούς να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις τους στο Κιλκίς, να είναι έτοιμοι και να περιμένουν.
Το σατανικό σχέδιο του Σκόμπι ήταν ολοφάνερο. Το συνέλαβε πολύ πριν πατήσει στην Ελλάδα. Με την ωμή γλώσσα του κατακτητή, ο Σκόμπι διέταξε οι δυνάμεις της 9ης και 10ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ Μακεδονίας να μην προχωρήσουν πέρα από τον Αξιό, προς τη Θεσσαλονίκη, και οι δυνάμεις της 6ης Μεραρχίας να μην περάσουν τον Στρυμόνα.
Αφηνε δηλαδή ανοιχτό τον χώρο εκείνο ακριβώς όπου ήταν συγκεντρωμένες και όπου δρούσαν όλες οι δυνάμεις των Ελλήνων Κουίσλιγκ.
Φεβρουάριος
1945. Ο καπετάνιος του 1ου τάγματος του 13ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ
Χρήστος Χριστοφορίδης (καπετάν Γαρέφης) στο μέσον με δυο συμπολεμιστές
του. Αρχείο Θανάση Βαφειάδη |
Ωστόσο, χάρη στην αποφασιστική δράση της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας (ΟΜΜ) του ΕΛΑΣ και με τη συμπαράσταση όλου του λαού της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας, τα σχέδια Τσόρτσιλ - Σκόμπι και της εξόριστης αστικής κυβέρνησης Παπανδρέου ανατράπηκαν.
Ετσι, οι αρχές του ΕΛΑΣ εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη, ενώ ο ραδιοσταθμός του Λονδίνου μετέδιδε ότι η Θεσσαλονίκη κατελήφθη από τα βρετανικά στρατεύματα. Τι έχει συμβεί; Οι πράκτορες του Σκόμπι είχαν πληροφορήσει το Λονδίνο ότι όλα ήταν έτοιμα και σε λίγο η Θεσσαλονίκη θα βρισκόταν στα χέρια τους. Τους πρόλαβε όμως η κεραυνοβόλα δράση του ΕΛΑΣ.
Ποιο στόχο είχε η συγκέντρωση όλων των οργανώσεων των ταγματασφαλιτών στο Κιλκίς ενώ υπήρχε ο κίνδυνος να πιαστούν στη φάκα (όπως κι έγινε);
Ο σχεδιασμός ήταν μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης να συγκεντρωθούν οι δυνάμεις των προδοτών και μέσω του Στρυμόνα να κατευθυνθούν στην Ανατολική Μακεδονία, και ενωμένοι με τον Αντών Τσαούς να καταλάβουν την Ανατολική Μακεδονία - Θράκη.
Στη μάχη του Κιλκίς βλέπουμε δύο αντιλήψεις, όπως ανάγλυφα αποκαλύπτονται μέσα από τα επίσημα κείμενά τους και τις επιχειρησιακές τους διαταγές.
 |
Το ΙΙ τάγμα του 13ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ στο Κιλκίς σε ώρα ανάπαυσης. Αρχείο Θανάση Βαφειάδη |
Οι μαχητές τους ήταν τα υποπροϊόντα μιας «παρεξήγησης», όπως τους χαρακτηρίζει ο Γιώργος Μαργαρίτης, και συνεχίζει:
«Κοινωνικά ήταν αγρότες και πρόσφυγες σε μεγάλο βαθμό οι κλεισμένοι στην πόλη του Κιλκίς. Σε κάποιο ποσοστό τους τουρκόφωνοι - κατάσταση που τους είχε αποκόψει από την επαφή με τον γύρω τους κόσμο και από την παρακολούθηση των κοσμοϊστορικών αλλαγών. Ερμαια της πολιτικής των Γερμανών και των στελεχών της "Ελληνικής Πολιτείας" - του κράτους του δοσιλογισμού. Ερμαια των βρετανικών ραδιουργιών, έρμαια των οπλαρχηγών και των πολιτευτών που λεηλατούσαν προπολεμικά την ψήφο και την ψυχή τους».
Από την άλλη, ο ΕΛΑΣ, που εκείνη την περίοδο ήταν κυρίαρχος και παντοδύναμος.
Φεβρουάριος
του 1945. Οι αντάρτες του 13ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ μπροστά στη μεγάλη
καμπάνα που έφεραν στο Κιλκίς οι πρόσφυγες από το Καρς του Καυκάσου.
Αρχείο Θανάση Βαφειάδη |
Αυτά ήταν τα αντίπαλα στρατόπεδα στη μάχη των δύο κόσμων που αναμετρήθηκαν στην Ελλάδα της Κατοχής και στο μικρό αλλά πολύπαθο Κιλκίς.
Τελικά, η έλλειψη διαμορφωμένης επαναστατικής στρατηγικής και δεδομένης της κατάστασης που επικρατούσε στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, είχε ως αποτέλεσμα, αυτήν την πολεμική, πολιτική και ηθική υπεροχή να μην την αξιοποιήσει η ηγεσία του ΕΑΜικού κινήματος και του Κόμματος, ώστε να συνδέσει τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα με τον αγώνα για την απελευθέρωση από τα καπιταλιστικά δεσμά και την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας.
Συμπέρασμα: Δεν αρκεί να έχεις τον λαό οπλισμένο και αποφασισμένο, εάν δεν έχεις ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει δυνατότητα ταυτόχρονης ικανοποίησης και των εργατικών και των καπιταλιστικών συμφερόντων. Η νίκη της εργατικής τάξης προϋποθέτει την ήττα της τάξης των αστών.
Οι μικροί και μεγάλοι αγώνες, οι τοπικές (μάχη του Κιλκίς) ή πιο γενικές στρατιωτικές επιχειρήσεις πρέπει να εντάσσονται σε σχεδιασμό για την κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη. Οποιαδήποτε οπισθοχώρηση ή ταλάντευση γύρω από τον σκοπό αυτό πληρώνεται ακριβά από το κίνημα και οδηγεί σε ιστορική οπισθοδρόμηση.
Είμαστε αισιόδοξοι, το Κόμμα μας, το ΚΚΕ, σήμερα πολύ πιο έμπειρο, πιο ώριμο, με ισχυρούς δεσμούς με την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα, με τη συνεχή προσφορά και τις θυσίες στον αγώνα για να προχωρήσει η κοινωνία μπροστά είναι - είμαστε αποφασισμένοι μαζί με την εργατική τάξη, τον λαό και τη νεολαία να προχωρήσουμε μέχρι το τέλος για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου και του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος, για τον σοσιαλισμό.
Φεβρουάριος του 1945. ΕΛΑΣίτες και ΕΠΟΝίτισσες του Κιλκίς. Στο μέσον ο καπετάν Γαρέφης. Αρχείο Θανάση Βαφειάδη |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου