ΕΕ - «ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ»

Γενίκευση των ελαστικών μορφών και αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης

Η σχετική Εκθεση συζητήθηκε προχτές στο Ευρωκοινοβούλιο και αποτελεί «λαιμητόμο» για τα δικαιώματα των εργαζομένων σε όλα τα κράτη-μέλη

Την Εκθεση σχετικά με τις «κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών-μελών» συζήτησε προχτές η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δίνοντας μια αποκαλυπτική εικόνα των σχεδίων του ευρωενωσιακού κεφαλαίου και των κυβερνήσεών του, για παραπέρα ξήλωμα των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων στην ΕΕ, ανεξάρτητα από το αν μια χώρα βρίσκεται σε καθεστώς μνημονίων ή όχι.Θυμίζουμε ότι βάσει της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ, το Συμβούλιο θεσπίζει κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση, οι οποίες «πρέπει να συνάδουν προς τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών». Οπως διευκρινίζεται εισαγωγικά στην Εκθεση που συζήτησε το Ευρωκοινοβούλιο, οι κατευθυντήριες γραμμές «αποτελούν τη βάση της στρατηγικής "Ευρώπη 2020" και καταρτίζονται κάθε χρόνο».

Οι οχτώ «ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές», όπως παρουσιάζονται στην Εκθεση, είναι οι εξής: Προώθηση των επενδύσεων, ενίσχυση της ανάπτυξης μέσω της εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, άρση των κυριότερων εμποδίων για την ανάπτυξη και την απασχόληση σε επίπεδο ΕΕ, βελτίωση της βιωσιμότητας και του φιλικού προς την ανάπτυξη χαρακτήρα των δημόσιων οικονομικών, τόνωση της ζήτησης εργασίας, ενίσχυση της προσφοράς εργασίας και των δεξιοτήτων, βελτίωση της λειτουργίας των αγορών εργασίας, διασφάλιση της αμεροληψίας, καταπολέμηση της φτώχειας και προώθηση των ίσων ευκαιριών.

Από παλιότερη κινητοποίηση ενάντια στην ανεργία και στις ελαστικές μορφές απασχόλησης

Είναι φανερό και μόνο από την περιγραφή των «ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών», ότι η πολιτική της ΕΕ για την απασχόληση είναι συστατικό στοιχείο της στρατηγικής της για την καπιταλιστική ανάπτυξη, προϋπόθεση της οποίας είναι η προσέλκυση επενδύσεων και βέβαια η «βιωσιμότητα» των δημόσιων οικονομικών. Τόσο ο ένας όσο και ο άλλος παράγοντας σχετίζονται άμεσα με την τιμή της εργατικής δύναμης, καθώς χαμηλότερο «εργασιακό» και «μη εργασιακό κόστος» (Ασφάλιση) σημαίνει δέλεαρ για επενδύσεις και μικρότερες κρατικές δαπάνες.

Αποκαλυπτικά παραδείγματα

Η Εκθεση που συζήτησε το Ευρωκοινοβούλιο περιλαμβάνει και ένα «παράρτημα», που επικεντρώνει στις «ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές 5, 6, 7 και 8». Το περιεχόμενο του παραρτήματος είναι αποκαλυπτικό. Γράφει συγκεκριμένα:

• «Κατευθυντήρια γραμμή 5: Τόνωση της ζήτησης εργασίας. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να διευκολύνουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας, να μειώσουν τα εμπόδια για τις επιχειρήσεις όσον αφορά τις προσλήψεις, να προωθήσουν την επιχειρηματικότητα (...) Τα κράτη-μέλη θα πρέπει επίσης να προωθήσουν ενεργά την κοινωνική οικονομία (...) Θα πρέπει να μετατοπιστεί η φορολογική επιβάρυνση από την εργασία σε άλλες πηγές φορολογίας (...) Τα κράτη-μέλη θα πρέπει, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, να ενθαρρύνουν τους μηχανισμούς καθορισμού των μισθών, που επιτρέπουν τη δυνατότητα ανταπόκρισης των μισθών στις εξελίξεις της παραγωγικότητας. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι διαφορές ως προς τις δεξιότητες και τις συνθήκες των τοπικών αγορών εργασίας, καθώς και οι αποκλίσεις όσον αφορά τις οικονομικές επιδόσεις ανά περιφέρειες, τομείς και εταιρείες».

Εν ολίγοις, η συγκεκριμένη «κατευθυντήρια γραμμή» λέει ότι η νομοθεσία για τις προσλήψεις και τις απολύσεις, τη φορολογία και το σύστημα καθορισμού των μισθών, θα πρέπει σε κάθε κράτος-μέλος να προσαρμοστεί πλήρως στις ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων και να υπηρετεί την καπιταλιστική ανάπτυξη. Ειδικά για τον καθορισμό των μισθών, προτείνεται η ευθεία σύνδεσή τους με την παραγωγικότητα και τη διαφοροποίηση του κατώτερου και των κλαδικών μισθών, ανάλογα με τις «ιδιαίτερες» συνθήκες της παραγωγής κατά τόπο, ακόμα και κατά χώρο δουλειάς.

• «Κατευθυντήρια γραμμή 6: Ενίσχυση της προσφοράς εργασίας και των δεξιοτήτων (...) Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να πραγματοποιήσουν τις απαραίτητες επενδύσεις στα συστήματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης και, παράλληλα, να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα όσον αφορά την αναβάθμιση του επιπέδου δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού (...) θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη βελτίωση της πρόσβασης στην ποιοτική εκπαίδευση ενηλίκων για όλους και για την εφαρμογή στρατηγικών ενεργού γήρανσης, ώστε να ενθαρρυνθεί η παράταση του επαγγελματικού βίου (...) Η ανεργία των νέων πρέπει να αντιμετωπιστεί ολοκληρωμένα, μεταξύ άλλων μέσω του εξοπλισμού των σχετικών φορέων με τα απαραίτητα μέσα, για να εφαρμόσουν πλήρως και με συνέπεια τα εθνικά τους σχέδια υλοποίησης των "Εγγυήσεων για τη Νεολαία" (...) Τα κράτη-μέλη θα πρέπει (...) να εξετάσουν τη θέσπιση διττών συστημάτων μάθησης και την αναβάθμιση της επαγγελματικής κατάρτισης».

Εδώ τα πράγματα ξεκαθαρίζουν κι άλλο. Η «λύση» για την αύξηση της απασχόλησης, σύμφωνα με την ΕΕ, είναι η παράταση του εργάσιμου βίου, ώστε να συμπεριλάβει τις κατηγορίες των μακροχρόνια ανέργων που είναι κοντά στη σύνταξη ή ακόμα και συνταξιούχους που χρειάζεται να συμπληρώνουν με δουλειά μέχρι θανάτου το πενιχρό τους εισόδημα. Οσο για τους νέους, το μέλλον τους δεν είναι βέβαια η σταθερή δουλειά με πλήρη δικαιώματα, αλλά τα «διττά συστήματα εκπαίδευσης» και η «επαγγελματική εκπαίδευση», συστατικό στοιχείο των οποίων είναι η «πρακτική άσκηση» σε επιχειρηματικούς ομίλους, που στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ταυτίζεται με απλήρωτη ή κακοπληρωμένη εργασία.

• «Κατευθυντήρια γραμμή 7: Βελτίωση της λειτουργίας των αγορών εργασίας (...) Οι διατάξεις και οι θεσμοί προστασίας της απασχόλησης θα πρέπει να παρέχουν κατάλληλο περιβάλλον για προσλήψεις, προσφέροντας, παράλληλα, επαρκή επίπεδα προστασίας στους εργαζομένους και στα άτομα που αναζητούν εργασία ή απασχολούνται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή με ανεξάρτητες συμβάσεις εργασίας (...) Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν την ενεργή συμμετοχή των εθνικών κοινοβουλίων και των κοινωνικών εταίρων στο σχεδιασμό και την εφαρμογή των σχετικών μεταρρυθμίσεων και πολιτικών, σύμφωνα με τις εθνικές πρακτικές, υποστηρίζοντας, παράλληλα, τη βελτίωση της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας του κοινωνικού διαλόγου σε εθνικό επίπεδο. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να βελτιώσουν τις ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας (...) Οι πολιτικές αυτές θα πρέπει να έχουν ως στόχο τη βελτίωση της προσαρμογής στις ανάγκες της αγοράς εργασίας (...) Τα κράτη-μέλη θα πρέπει, επίσης, να διασφαλίσουν ότι τα συστήματα κοινωνικής προστασίας τους θα ενεργοποιούν και θα διευκολύνουν αποτελεσματικά τα άτομα που μπορούν να συμμετάσχουν στην αγορά εργασίας (...) Θα πρέπει να εξασφαλιστεί η κινητικότητα των εργαζομένων, με σκοπό την αξιοποίηση του πλήρους δυναμικού της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας».

Τι να πρωτοσχολιάσει κανείς; Στην πραγματικότητα, η συγκεκριμένη «κατευθυντήρια γραμμή» ενθαρρύνει την προσαρμογή της νομοθεσίας, με τρόπο τέτοιο που να ενθαρρύνονται οι ελαστικές μορφές απασχόλησης και η «κινητικότητα» των εργαζομένων από επάγγελμα σε επάγγελμα, από τόπο σε τόπο, ακόμα και από χώρα σε χώρα. Ενθαρρύνει ακόμα τον «κοινωνικό διάλογο», που αξιοποιήθηκε προηγούμενα για το συναινετικό «ξήλωμα» σημαντικών εργατικών κατακτήσεων, όπως και την κυριαρχία των λεγόμενων «ενεργητικών πολιτικών για την απασχόληση», που σημαίνει παραπέρα ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας, στο όνομα της ανάσχεσης της ανεργίας, που είναι σύμφυτη με τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής.

• «Κατευθυντήρια γραμμή 8: Διασφάλιση της αμεροληψίας, καταπολέμηση της φτώχειας και προώθηση των ίσων ευκαιριών (...) Τα συνταξιοδοτικά συστήματα θα πρέπει να μεταρρυθμιστούν, προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα (...) στο πλαίσιο της αύξησης του προσδόκιμου ζωής και της δημογραφικής αλλαγής, μεταξύ άλλων με τη σύνδεση των νόμιμων ορίων συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής, με την αύξηση της πραγματικής ηλικίας συνταξιοδότησης και με την ανάπτυξη της επικουρικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να βελτιώσουν την προσβασιμότητα, την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και μακροχρόνιας περίθαλψης, διασφαλίζοντας, παράλληλα, τη δημοσιονομική τους βιωσιμότητα».

Σε ό,τι αφορά τα ασφαλιστικά - συνταξιοδοτικά συστήματα, η συγκεκριμένη «κατευθυντήρια γραμμή» ενθαρρύνει την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, με το πρόσχημα της αύξησης του προσδόκιμου ζωής και της γήρανσης του πληθυσμού. Κάνει, επίσης, λόγο για «επικουρική συνταξιοδοτική αποταμίευση», που παραπέμπει ευθέως στην παραπέρα ανάπτυξη της επαγγελματικής ασφάλισης, αλλά και το πέρασμα σ' ένα σύστημα όπως αυτό των «τριών πυλώνων», όπου η σύνταξη θα είναι ατομική ευθύνη του καθενός, με απαλλαγή του κράτους και της εργοδοσίας.

Ριζοσπάστης  Παρασκευή 10 Ιούλη 2015