Λάθος ο προορισμός, λάθος και το δρομολόγιο

Γράφει ο Cogito ergo sum // Ατέχνως

«Η διαπραγμάτευση θα είναι μέχρι τέλους μια συνεχής καθημερινή μάχη. Όμως, η Ελλάδα δεν είναι πια μόνη της. Με δυνατή φωνή, ξεκάθαρες θέσεις και στέρεα επιχειρήματα, έχει καταφέρει να σπάσει την απομόνωση των προηγούμενων χρόνων.»

Αυτά έγραφε, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός σε πρόσφατο άρθρο του στην εφημερίδα Αυγή. Όχι πως δεν ξέραμε ότι αυτή η κυβέρνηση αρέσκεται στις σκληρές διαπραγματεύσεις και δεν είναι σαν τις προηγούμενες, που κατάπιναν αμάσητα όλες τις απαιτήσεις των δανειστών. Όμως, δεν βλάφτει να μας θυμίζει κάπου-κάπου ο πρωθυπουργός μας ότι τώρα πια μασάμε καλά την μπουκιά πριν την καταπιούμε κι αν με ρωτήσετε ποια είναι η ουσιαστική διαφορά θα σας απαντήσω πως λυπάμαι που δεν μπορείτε να δείτε καμμιά διαφορά ανάμεσα στις δεξιές και τις αριστερές μπουκιές. Πάντως, όπως και να το κάνουμε, στο λυκαυγές της νέας χρονιάς χρειαζόμαστε γερό στομάχι γιατί έχουμε πολλές μεγάλες μπουκιές να καταπιούμε και, κατά πώς λέει ο πρωθυπουργός, μας περιμένουν δύσκολες διαπραγματεύσεις σε πολλούς τομείς, όπως π.χ.:


(α) Ασφαλιστικό

Το σίγουρο είναι πως μέσα στο 2016 πρέπει να εξοικονομήσουμε 1% του ΑΕΠ (1,8 δισ.) μέσω μείωσης της ασφαλιστικής δαπάνης. Το κουαρτέτο επιμένει να μειώσουμε το ποσοστό αναπλήρωσης για όλους στο 48% (δηλαδή, η σύνταξη να έχει ως ταβάνι για όλους το 48% του μέσου μισθού) αλλά εμείς επιμένουμε στο 65% (με απλά λόγια: διαπραγματευόμαστε αν η σύνταξη κάποιου που δουλεύει 40 χρόνια ανελλιπώς και πληρώνεται τα νόμιμα 586 ευρώ, πάει μάξιμουμ στα 281 ή στα 381 ευρώ, λες και με τα 381 δεν πεθαίνει). Παράλληλα, πρέπει να μειώσουμε κατά 0,5% του ΑΕΠ (900 εκατ.) την δαπάνη για διάφορα επιδόματα (ανεργίας, μητρότητας κλπ) και πρέπει να δούμε από πού θα κόψουμε.

(β) Εργασιακό

Πρέπει να δούμε τι θα κάνουμε με όσες μεταρρυθμίσεις έχουν μείνει πίσω. Για παράδειγμα, ακόμη δεν έχουμε απελευθερώσει πλήρως τις απολύσεις, με αποτέλεσμα να μη μπορούν οι επιχειρήσεις να διώχνουν όσους, όποιους και όποτε θέλουν κι αυτό να έχει δυσμενή αποτελέσματα στην ανταγωνιστικότητά μας. Επίσης, δεν έχουμε αλλάξει τον συνδικαλιστικό νόμο, επιτρέποντας ακόμη στις διάφορες εργατικές οργανώσεις, στα συνδικάτα κλπ να κάνουν απεργίες και να ανακόπτουν την πορεία ανάπτυξης του τόπου. Για να μη πω ότι διατηρούμε ακόμη τον αναχρονιστικό θεσμό του «κατώτερου μισθού», εμποδίζοντας την ελεύθερη βούληση των εργοδοτών να πληρώνουν όσα θέλουν και των εργαζομένων να δουλεύουν για δυο-τρία κατοστάρικα τον μήνα.

(γ) Δημοσιονομικό

Εδώ τα πράγματα δυσκολεύουν. Πρέπει να πάρουμε πρόσθετα μέτρα 4,2 δισ. για το 2016 (όπως λέει ο προϋπολογισμός) και να προγραμματίσουμε άλλα 2 δισ. για την επόμενη διετία (όπως λέει η συμφωνία με τους δανειστές). Επίσης, πρέπει να βρούμε τρόπο να βουλώσουμε μια τρύπα 900 εκατ., η οποία εμφανίστηκε πέρυσι στα δημόσια έσοδα. Ακόμη, πρέπει να σχεδιάσουμε το πώς θα καταφέρουμε να βγάλουμε εφέτος πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% (900 εκατ.) και πώς θα στρώσουμε τον δρόμο για να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2018 (όπως λέει το μεσοπρόθεσμο). Επί πλέον, κάπου πρέπει να βρούμε 7,5 δισ. μέχρι τέλους της χρονιάς για να ξοφλήσουμε το «κρυφό χρέος» της χώρας (δηλαδή, τα χρέη του δημοσίου προς τους προμηθευτές του).

(δ) Τράπεζες

Δεν συζητάμε το ότι πρέπει να ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών όσο το δυνατόν συντομώτερα. Εκείνο που συζητάμε είναι το τι θα γίνει με τα περίφημα «κόκκινα δάνεια» των τραπεζών. Οι δανειστές επιμένουν ότι δεν μπορεί να έρθει ανάπτυξη με το 45% των συνολικών τραπεζικών χορηγήσεων σε καθυστέρηση και παρατηρούν πως, αν δεν λυθεί το πρόβλημα, πολύ σύντομα θα χρειαστεί και νέα κεφαλαιοποίηση, η οποία αυτή την φορά θα έχει την μορφή του bail-in («σωτηρία από μέσα», δηλαδή κούρεμα καταθέσεων). Η κυβέρνηση θέλει να δείξει πως κάνει ό,τι μπορεί για να προστατεύσει την περιουσία των φτωχών αλλά ταυτόχρονα επισημαίνει σε όλους τους τόνους πως η εξυπηρέτηση των «κόκκινων δανείων» θα απελευθερώσει κεφάλαια (τα οποία σήμερα είναι δεσμευμένα σε επισφάλειες) που θα αναθερμάνουν την οικονομία (παναπεί: η ανάπτυξη δεν θα έρθει αν η κυρα-Μερόπη η μανταρίστρα δεν ξοφλήσει το στεγαστικό που είχε πάρει για το δυαράκι της). Ταυτόχρονα, αναζητούνται τρόποι για να επιστρέψουν οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες, ακόμη κι αν πρόκειται για αδήλωτα (μαύρα) χρήματα που βρίσκονται σε τράπεζες του εξωτερικού. Τι κι αν είναι μαύρα; Ας είναι όποιο χρώμα θέλει ο γάτος, αρκεί να πιάνει τα ποντίκια.

(ε) Χρέος

Εδώ υπάρχει μια ιδιότυπη κόντρα μεταξύ των δανειστών. Η Ε.Ε., η Ε.Κ.Τ. και ο Ε.Μ.Σ. διατυμπανίζουν ότι δεν πρόκειται να συζητήσουν οποιοδήποτε κούρεμα του ελληνικού χρέους ενώ το Δ.Ν.Τ. δηλώνει πως το κούρεμα είναι απαραίτητο προκειμένου το χρέος να γίνει βιώσιμο. Το γεγονός είναι πως το μνημόνιο λήγει το 2018 (άρα μετά πρέπει να βγούμε στις αγορές για δανεικά) αλλά τα δάνεια που έχουμε πάρει λήγουν το 2030, ενώ την τριετία 2022-2024 έχουν προγραμματιστεί πληρωμές ίσες με… μισό ΑΕΠ (86,33 δισ.)! Εμείς ζητάμε μείωση επιτοκίου με παράλληλη μετατροπή του από κυμαινόμενο σε σταθερό, η Ευρώπη προτείνει παράταση του χρόνου εξόφλησης ως το 2050 με δέσμευση τα ετήσια τοκοχρεωλύσια να μην υπερβαίνουν το 15% του ΑΕΠ και με αντάλλαγμα να παραμείνει η ελληνική οικονομία σε επιτήρηση μέχρι το 2024.

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε πως ο προορισμός στον οποίο έχει προγραμματιστεί να φτάσουμε, είναι συμφωνημένος: πάντα μέσα στα ευρωπαϊκά πλαίσια, πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε -και ό,τι δεν μπορούμε- για να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητά μας (παναπεί, την προσπάθεια του κεφαλαίου για επανεκκίνηση την διαδιακασία αναπαραγωγής του και για αύξηση της κερδοφορίας του). Εκείνο που -υποτίθεται πως- συζητάμε («διαπραγματευόμαστε», για να χρησιμοποιήσω την γλώσσα του πρωθυπουργού) είναι το δρομολόγιο που πρέπει να ακολουθήσουμε.

Οι ρομαντικοί λένε πως σημασία δεν έχει ο προορισμός αλλά το ταξίδι. Για τους πολιτικούς, ο προορισμός είναι το παν. Για όλους, όμως, ισχύει το ίδιο: αν ο προορισμός είναι λάθος, τότε κάθε ενδιάμεσος σταθμός είναι λάθος σταθμός. Και τούτος ο προορισμός που άλλοι αποφάσισαν για μας, είναι σίγουρα λάθος προορισμός, οπότε το δρομολόγιο που θα ακολουθήσουμε δεν έχει καμμιά σημασία. Το μόνο που μας σώζει είναι να αλλάξουμε προορισμό.