Του Αντώνη Ραλλάτου*
Δυο μέρες πριν (21 Μάρτη) ήταν η Παγκόσμια Μέρα των Δασών. Μέρα που βρίσκει τη χώρα μας με 1.726.260 καμένα στρέμματα στον Εβρο, στη Ρόδο, στην Αττική, στην Εύβοια και σε άλλες περιοχές. Καταστροφή που επιδρά και στην ένταση των πλημμυρικών φαινομένων.
Αυτές οι καταστροφές αξιοποιούνται ως «ευκαιρία» για κερδοφόρες επενδύσεις από την κυβέρνηση της ΝΔ, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της ΕΕ, με την ουσιαστική συμφωνία του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ και των άλλων αστικών κομμάτων.
Γι' αυτό «απλώνουν στο τραπέζι» της εκμετάλλευσης τα διάφορα σχέδια «ανασυγκρότησης» και «διαχείρισης», με στόχο τη μετατροπή των δασών σε πεδίο κυρίως βιομηχανικής, τουριστικής και «οικολογικής» αξιοποίησης, από τα επιχειρηματικά κοράκια «αναδόχους» ή «διαχειριστές» σε βάρος των κατοίκων, αλλά και των δασών των περιοχών αυτών.
Η εκμετάλλευση των δασών συνεχίζεται με τη διαρκή πίεση για αλλαγή της χρήσης των δασών σε όλη τη χώρα, με τη διεύρυνση των αδειοδοτήσεων για επενδύσεις σε προστατευόμενες περιοχές, Εθνικούς Δρυμούς, ιδιαίτερα από τους ομίλους των ΑΠΕ, του Τουρισμού, των logistics, της διαχείρισης των απορριμμάτων και σε ό,τι άλλο χρειάζεται το κεφάλαιο.
Παράλληλα η κυβέρνηση έχει αναθέσει μέρος της πυροπροστασίας - πρόληψης των δασών στο αμαρτωλό ΤΑΙΠΕΔ, έργα καθαρισμού με απευθείας αναθέσεις έργων, ακόμη και με ελεγχόμενες διαδικασίες επιλογής ανάδοχων, που καλούνται να εκτελέσουν έργα καθαρισμού δασών δίπλα σε δρόμους, συντήρησης δασικού οδικού δικτύου και αντιπυρικών ζωνών (με πρόχειρες ή κατόπιν εορτής μελέτες).
Εργα που κοστίζουν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, κόστος τετραπλάσιο μέχρι και οχταπλάσιο απ' ό,τι τα ίδια έργα να εκτελούνταν με αυτεπιστασία από μια διαφορετικά οργανωμένη δασική υπηρεσία, με την προϋπόθεση της ύπαρξης μόνιμων δασολόγων, δασεργατών και των αναγκαίων μηχανημάτων, που θα τα εκτελούσαν στο σύνολο των δασικών συμπλεγμάτων, στο πλαίσιο της διαχείρισης των δασών και όχι αποσπασματικά και πανάκριβα με κριτήριο την κερδοφορία συγκεκριμένων ομάδων εργοληπτικών εταιρειών και την εξασφάλιση εκλογικής πελατείας.
Το αμαρτωλό πλαίσιο της ΕΕ
Η κυβέρνηση της ΝΔ «υποδέχθηκε» τη μέρα αυτή όχι μόνο συνεχίζοντας ακάθεκτη το διαχρονικό έγκλημα όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, αλλά «σπάει κάθε ρεκόρ» έντασης της εκμετάλλευσης και της εμπορευματοποίησης των δασών, υλοποιώντας τις κατευθύνσεις της ΕΕ, κυρίως τους κανονισμούς (2018/841, 2020/852, 2021/1119) που συνδέουν τα δάση με το εμπόριο ρύπων και τη μούφα «πράσινη μετάβαση» της ΕΕ.
Σε επίπεδο ΕΕ και σε ελληνικό, γίνεται σαφές ότι επιδιώκουν την αύξηση της βιομάζας συνολικά και της δασικής για παραγωγή Ενέργειας, με στόχο το 2050 να είναι τρίτη στην κατάταξη του ενεργειακού μείγματος στη βιομηχανία.
Εξειδίκευση των παραπάνω γίνεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα 2019 - 2030, στη Μακροχρόνια Στρατηγική για το 2050, στον Εθνικό Κλιματικό Νόμο του 2022, στο Εθνικό Πρόγραμμα Αναδιαρθρώσεων του 2023 και πιο πρόσφατα στο Εθνικό Σχέδιο Ενέργειας και Κλίματος του ΥΠΕΝ, στα τέλη του 2023.
Στο Εθνικό Σχέδιο Ενέργειας και Κλίματος (ΕΣΕΚ) του ΥΠΕΝ 2023, γίνεται ξεκάθαρη αναφορά για την αύξηση της χρήσης βιομάζας, ως βιοκαύσιμο, ενώ υπάρχει πρόβλεψη ότι θα αυξηθούν οι επενδύσεις στον τομέα της βιομάζας την περίοδο 2025 - 2045, έως και 5 φορές περισσότερο σε σχέση με σήμερα. Αρα, συνολικά, ανάπτυξη αγοράς βιομάζας.
Στο ΕΣΕΚ επίσης προβλέπεται η εκμετάλλευση των δασών με το πρόσχημα ότι αποτελούν «καταβόθρες» (δηλαδή δεσμεύουν) του CO2, και ο άξονας για τη δημιουργία επιχειρηματικών σχημάτων στα οποία θα εκχωρηθεί η διαχείριση των δασών για παραγωγή βιομάζας, με την άμεση διαχείριση των δασών από επιχειρήσεις.
Οι δασοκτόνοι στόχοι της κυβερνητικής πολιτικής
Σύμφωνα δε με τη Μακροχρόνια Στρατηγική της ΝΔ για το 2050, τα δάση θα αξιοποιηθούν κύρια ως παράγοντας μείωσης του κόστους αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών, που απαιτούνται να καταβάλλουν οι όμιλοι κάθε χρόνο. Δηλαδή αντί να αγοράζουν δικαίωμα ρύπων, θα μπορούν να αντισταθμίζουν την εκπομπή ρύπων με πολύ φθηνότερη επένδυση σε δασικά οικοσυστήματα, οικοδομώντας παράλληλα κοινωνικό προφίλ και συμμαχίες σε τοπικό επίπεδο, με την ένταξη και «δασικών συνεταιρισμών» στην εκμετάλλευση αυτή.
Οι «διαχειριστές» των δασών θα πουλάνε το όποιο υποτιθέμενο όφελος προκύπτει από τις δραστηριότητές τους, όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Και αυτό στη συνέχεια θα το αγοράζουν ενεργοβόρες βιομηχανίες ως «δικαίωμα» περισσότερων εκπομπών από τη μεριά τους. Η υποκρισία σε όλο της το μεγαλείο!
Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση της ΝΔ έχει εξαγγείλει την εκχώρηση της διαχείρισης και της εκμετάλλευσης των δασών, της κρατικής δασικής περιουσίας σε ξυλοβιομήχανους και ξυλέμπορους, σε νομοσχέδιο που ετοιμάζει και αποτελεί πάγιο αίτημα των ξυλοβιομηχανιών από τη δεκαετία του 2000. Η εκχώρηση προβλέπεται με κάποιας μορφής «σύμπραξη» με δασικούς συνεταιρισμούς, για τους οποίους υπάρχει ήδη το νομικό πλαίσιο πλήρους μετατροπής τους σε εμπορικές καπιταλιστικές επιχειρήσεις - εμπορικά παραρτήματά τους, που θα τους χρησιμοποιούν για να διαχειριστούν τα κρατικά δάση.
Η διαχείριση θα αφορά την εκμετάλλευση της «δασικής βιομάζας», δηλαδή της άκρατης αφαίρεσης, από τα δάση, των δέντρων, των κλαδιών, των θάμνων, κάθε είδους δασικής βλάστησης, για τη μετατροπή της κυρίως σε πέλετ, ή για την παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας και τη δημιουργία αγοράς δασικής βιομάζας, ενταγμένης στην αγοραπωλησία δικαιωμάτων ρύπων.
Το πάθημα δεν έχει γίνει μάθημα!
Η υπερεκμετάλλευση αυτή, για να αυξηθεί η κερδοφορία των ομίλων, θα οδηγήσει σε υποβάθμιση των δασών.
Μάλιστα, θα προβλέπεται ότι οι όμιλοι που θα έχουν αναλάβει τη διαχείριση και εκμετάλλευση δασών θα λαμβάνουν ετήσια επιδότηση, με βάση τα έσοδα από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων ή από άλλους δημόσιους πόρους.
Σε επόμενη φάση και με το υπάρχον νομικό πλαίσιο θα μπορούν να αναπτύξουν κάθε μορφής εκμετάλλευση (δασικό τουρισμό, φυσικό πόρο κ.λπ.), που υπονομεύει την ολοκληρωμένη διαχείριση και προστασία τους.
Η εκχώρηση αυτή είναι μια αντιδραστική αναδιάρθρωση στο όνομα της «πράσινης μετάβασης» και της επιδίωξης της ΕΕ για «κλιματική ουδετερότητα» απέναντι στη λεγόμενη κλιματική κρίση. Εντείνει την εκμετάλλευση των δασών, οδηγεί στην πλήρη εμπορευματοποίησή τους. Δεν πρόκειται ούτε μπορεί να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών, ούτε εξασφαλίζει την ολοκληρωμένη επιστημονική διαχείριση και προστασία των δασών από τις δασικές πυρκαγιές και κάθε άλλο κίνδυνο.
Το πάθημα δεν έχει γίνει μάθημα! Η έλλειψη 2.000 δασολόγων είναι εδώ, όπως και το ότι δεν υπάρχει κανένας δασεργάτης στα δασαρχεία της Ελλάδας, ενώ χρειάζονται τουλάχιστον 10.000. Οπως όλες οι κυβερνήσεις δίνουν κατά μέσο όρο μόλις το 0,04% του προϋπολογισμού για τα δασικά οικοσυστήματα, τα οποία αποτελούν το 65% του ελληνικού εδάφους.
Οι 4.500 κενές θέσεις πυροσβεστών και η έλλειψη μέσων κατάσβεσης είναι εδώ.
Συνεχίζονται η αντιεπιστημονική διάσπαση της ενιαίας πυροπροστασίας των δασών και ο διαχωρισμός της πρόληψης από την κατάσβεση και τη μεταφορά της αρμοδιότητας κατάσβεσης από τη Δασική Υπηρεσία στην Πυροσβεστική, το 1998, από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, που όλες οι επόμενες διατήρησαν. Αντί να οργανωθεί σε διαφορετική βάση η δασοπροστασία, ο ενιαίος αντιπυρικός σχεδιασμός με κύριο βάρος στην πρόληψη και την οργάνωση των επίγειων δυνάμεων, το βάρος συνεχίζει να δίνεται στην κατάσβεση.
Η κυβερνητική πολιτική της ΝΔ, όπως και όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων, επιβεβαιώνει ότι η διαχείριση και προστασία των δασών είναι μεν «υποχρέωση του κράτους», όμως αυτό από τη φύση του υποτάσσεται στον εκμεταλλευτικό δρόμο ανάπτυξης, που έχει ως μοναδικό κριτήριο τη θωράκιση και διεύρυνση των κερδών των μονοπωλιακών ομίλων και οδηγεί είτε στην εγκατάλειψη, είτε στην εκμετάλλευση των δασών ανάλογα τι επιλέγουν κάθε φορά.
Η αγωνιστική παρέμβαση του ΚΚΕ
Η αιτία που οξύνει και τα προβλήματα των δασικών οικοσυστημάτων, της δασικής γης, όλων των φυσικών πόρων, είναι η στρατηγική της λεγόμενης «πράσινης» εκμετάλλευσης και καταστροφής των δασών, της ΕΕ και όλων των κυβερνήσεων, ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής.
Για το ΚΚΕ τα δάση είναι κοινωνική λαϊκή περιουσία και ιδιοκτησία.
Η ολοκληρωμένη διαχείριση και προστασία των δασών προς όφελος των λαϊκών αναγκών δεν μπορεί να διασφαλιστεί στο πλαίσιο των νόμων της καπιταλιστικής αγοράς, από το κυνήγι της μεγιστοποίησης του κέρδους. Γι' αυτό άλλωστε, όταν η κερδοφορία των μονοπωλιακών ομίλων το επιτάσσει, τα δάση γίνονται οικόπεδα, οικισμοί, οικοδομικοί συνεταιρισμοί, τουριστικές επιχειρήσεις, δηλαδή αλλάζουν χαρακτήρα και προορισμό, κι όταν η κερδοφορία επιτάσσει άλλου είδους αξιοποίηση που δεν επιβάλλει την αλλαγή χαρακτήρα και προορισμού, όπως ο νόμος 4208 του 2014, επιτρέπεται η κάθε είδους επέμβαση μέσα στα δάση όταν εκδηλώνεται επενδυτικό ενδιαφέρον κερδοφορίας από μονοπωλιακούς ομίλους.
Η διαχείριση και προστασία των δασών προϋποθέτει την κοινωνική ιδιοκτησία των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, της βιομηχανίας, του τουρισμού, των δασών, γενικότερα της γης και των φυσικών πόρων, κεντρικό επιστημονικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο, ώστε να μπορεί να διασφαλίσει την ισόρροπη επίδραση του ανθρώπου στη φύση και την ανάπτυξη της παραγωγής με κριτήριο τη λαϊκή ευημερία.
Αλλά και το απαραίτητο για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών και της προστασίας του περιβάλλοντος μόνιμο προσωπικό (επιστημονικό, τεχνολογικό, δασεργατικό κ.λπ.) από τις κρατικές υπηρεσίες, που θα έχουν την ευθύνη για την προστασία και διαχείριση των δασών στο πλαίσιο άλλης οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας, της εργατικής εξουσίας.
Μια τέτοια εξουσία θα οργανώσει και την ανάπτυξη των δασόβιων και παραδασόβιων περιοχών, θα εξασφαλίσει ασφαλείς και σταθερές συνθήκες εργασίας.
Καλούμε την εργατική τάξη, τους βιοπαλαιστές υλοτόμους, ρητινεργάτες, δασεργάτες, κάθε εργαζόμενο στα δάση, στη Δασική Υπηρεσία, τα φτωχά λαϊκά στρώματα, όλο τον ελληνικό λαό να υψώσουν φραγμό αντίστασης.
Να αγωνιστούν μέσα από τους φορείς του συνδικαλιστικού κινήματος, τους μαζικούς φορείς, για την κατάργηση όλου του αντιδραστικού πλαισίου για τα δάση και τη χρήση γης γενικότερα, που εξυπηρετεί το κεφάλαιο και τις κερδοφόρες επιδιώξεις του. Για την ενίσχυση των αρμόδιων δυνάμεων πυροπροστασίας με προσλήψεις του αναγκαίου προσωπικού όλων των κατηγοριών και ειδικοτήτων και μονιμοποίηση όλων των άλλων εργασιακών σχέσεων. Για εξασφάλιση των αναγκαίων μέσων υποδομών και χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό. Για να γίνουν οι απαραίτητες μελέτες και τα αναγκαία δασοτεχνικά έργα διαχείρισης και αντιπυρικής προστασίας. Για να μην κατατεθεί το σχέδιο - έκτρωμα, που οδηγεί σε ληστρική εκμετάλλευση των δασών, σε κοστολόγηση του οξυγόνου που αναπνέουμε. Να μην υλοποιηθεί το καταστροφικό έργο τους.
*Ο Αντ. Ραλλάτος είναι μέλος της ΚΕΟΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Περιβάλλοντος της ΚΕ του ΚΚΕ (το άρθρο αναδημοσιεύεται από τον «Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου 23 - 24 Μάρτη)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου