Η ψυχή φαίνεται

1. Η «Novartis» απλώς αποκάλυψε αυτό που το σύστημα γέννησε και προσπαθεί με «πολιτισμένους τρόπους» να καλύψει. Είναι η απελευθέρωση της απληστίας, η διάδοση της διαφθοράς. Ενα παράξενο ενεχυροδανειστήριο που ψωνίζει ψυχές τοις μετρητοίς. Με το ένα χέρι λαδώνουν, με το άλλο πουλάνε ακριβά. Μια εξαγνισμένη απάτη. Μας αξίζει αυτό που περνάμε; αναρωτιούνται οι πολίτες. Οποιος δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για τη ζωή του και αφήνει τον καθένα να τη ρυθμίζει για λογαριασμό του, ας μη ρωτά πώς φτάσαμε ως εδώ. Δες καλά, ουσιαστικά, αυτούς που ψηφίζεις. Αυτούς, που με το φτηνό εγώ τους, υπάρχουν μέσα από σένα. Ωστόσο εσύ δεν είσαι άμοιρος των ευθυνών. Τώρα που ο Νεοέλληνας οφείλει να σκύψει μέσα του και να δει πόσα απίδια πιάνει ο σάκος, αυτός εδώ πατά και κει βρίσκεται. Δεν κατοικεί μέσα του, κι αυτό τον καθιστά εύκολο στόχο.

 

2. Στην Καισαριανή άλλων δεκαετιών, οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία πίστευαν πως αν κοιτάξεις κάποιον βαθιά στα μάτια, η ψυχή του φαίνεται. Αν δεν μπορείς να τη δεις, σημαίνει ότι ο απέναντί σου, με τις πράξεις του, την έχει προσωρινά χάσει. Δεισιδαιμονίες ή το αλάθητο λαϊκό ένστικτο;

 

3. Οσο ο Νεοέλληνας δέχεται, σαν να μην υπάρχει εναλλακτική, αυτό το οικονομικό σύστημα, η κοινωνία θα σπαράσσεται. Τελεία και παύλα. Πρέπει να αποφασίσει να ξεθάψει τη δύναμή του και να μην περιμένει σαν τον Λάζαρο τη σειρά του να αναστηθεί. Μόνος του έχει εκτοπίσει τη ζωή του και ανανεώνει την υπόθεσή του με ψιλοδραματάκια. Ο καθένας μπορεί να τον ακούσει: «Μου έκανε, θα του κάνω, θα του δείξω εγώ...». Ετσι πέφτει εξαντλημένος στο καναβάτσο, χωρίς να έχει προλάβει να τον αγγίξει ο αντίπαλος. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μόνο ένας μονότονος μονόλογος, χωρίς διέξοδο.

 

_4. Ηρθε η ώρα να τελειώνουμε με τα προσωπικά μας αφηγήματα και να ανοιχτούμε στη θάλασσα του κόσμου, που κυλάει δίπλα μας απαρατήρητη. Ας θυμηθώ ένα περιστατικό. Με την παρέα μου, καταλήγουμε, μετά από τις συνήθεις μας συζητήσεις περί φιλοσοφίας και λογοτεχνίας που τέλος δεν έχουν, στην Ομόνοια για καφέ, στο γνωστό ξενοδοχείο «Μέγας Αλέξανδρος». Απέξω παρακολουθούμε έναν μικροπωλητή που πουλάει πλαστικά φιδάκια, διαφημίζοντας την πραμάτεια του: «Πάρτε το φιδάκι αυτό. Δεν θέλει καμία φροντίδα, γιατί δεν τρώει, δεν πίνει, δεν κοιμάται». Τότε ακούγεται ένας έξυπνος με στεντόρεια φωνή: «Αν δεν τρώει, δεν πίνει, δεν κοιμάται, τότε πώς ζει;». «Ξέρει αυτό!» απαντά ατάραχος ο πωλητής. Πόσους ανθρώπους γύρω μας υποτιμούμε, οι οποίοι συνεχίζουν ακατάπαυστα στο πεζοδρόμιο, σοφοί και άγνωστοι, και διασχίζουν τον κόσμο τούτο δίχως έπαρση, αφήνοντας το αποτύπωμά τους όπου και όπως εκείνοι κρίνουν. Αυτοί έχουν κάθε δικαίωμα να αυτοαποκαλούνται άνθρωποι, για να θυμηθώ και το ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος»: «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος / δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν' αγωνίζεσαι / για την ειρήνη και για το δίκιο. / Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις / τα χείλη σου θα ματώσουν απ' τις φωνές, / το πρόσωπό σου θα ματώσει απ' τις σφαίρες, / μα δε θα κάνεις ούτε βήμα πίσω. / Κάθε κραυγή σου θα 'ναι μια πετριά / στα τζάμια των πολεμοκάπηλων. / Κάθε χειρονομία σου θα 'ναι για να γκρεμίζει την αδικία. / Δεν πρέπει ούτε στιγμή να υποχωρήσεις, ούτε στιγμή να ξεχαστείς. / Είναι σκληρές οι μέρες που ζούμε. / Μια στιγμή αν ξεχαστείς, / αύριο οι άνθρωποι θα χάνονται στη δίνη του πολέμου, / έτσι και σταματήσεις για μια στιγμή να ονειρευτείς, / εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη απ' τις φωτιές. / Δεν έχεις καιρό, δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου / αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος. / Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος, / μπορεί να χρειαστεί και να πεθάνεις, / για να ζήσουν οι άλλοι. / Θα πρέπει να μπορείς να θυσιάζεσαι / ένα οποιοδήποτε πρωινό. / Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος, / θα πρέπει να μπορείς να στέκεσαι μπρος στα ντουφέκια».

 

Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ