Η «κανονικότητα» των απαγορεύσεων στη λαϊκή διαμαρτυρία

Με αφορμή τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης να νομοθετήσει μέτρα για την περιστολή των διαδηλώσεων, είναι αποκαλυπτικό να δει κανείς τι ισχύει σε άλλες χώρες της ΕΕ σε σχέση με το δικαίωμα στη λαϊκή διαμαρτυρία. Θα διαπιστώσει ότι όλα όσα σχεδιάζουν κυβέρνηση και επιχειρηματικοί όμιλοι στην Ελλάδα, δεν είναι τίποτα περισσότερο από την «κανονικότητα» που επιβάλλουν τα συμφέροντα του κεφαλαίου και η οποία εφαρμόζεται ενιαία στην ΕΕ, με νόμους όλων των κυβερνήσεων, «νεοφιλελεύθερων», «δεξιών», κετροαριστερών, σοσιαλδημοκρατικών κ.τ.λ.

Στην πραγματικότητα, με τους περιορισμούς και τις προϋποθέσεις που τίθενται για να θεωρείται «νόμιμη» μια διαδήλωση από τις αρχές, κράτος και δυνάμεις καταστολής μπορούν να επιβάλουν περιορισμούς ή και να απαγορεύσουν τελείως οποιαδήποτε διαμαρτυρία, τιμωρώντας μάλιστα με κυρώσεις τους διοργανωτές ή στέλνοντάς τους να βρουν το δίκιο τους στα αστικά δικαστήρια! Είναι φανερό δηλαδή ότι οι περιορισμοί που νομοθετούνται, δεν έχουν στόχο να μη «διαταράσσεται η οικονομική ζωή και η κυκλοφορία», όπως λένε, αλλά να εμπεδώνεται κλίμα τρομοκράτησης και καταναγκασμών σε όποιον θέλει να διαμαρτυρηθεί και τελικά να μπαίνουν οι διαδηλώσεις στο «γύψο».

* * *

 

Οι περιορισμοί και τα εμπόδια ξεκινάνε πολύ πριν γίνει μια συγκέντρωση, καθώς σε όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ απαιτείται να υπάρχει προειδοποίηση από τους διοργανωτές, είτε στις τοπικές αρχές (π.χ. Βέλγιο, Πολωνία, Αυστρία, Σλοβακία, Λετονία, Γαλλία κ.α.), είτε στην αστυνομία (π.χ. Λιθουανία). Το ελάχιστο χρονικό διάστημα υποβολής της προειδοποίησης διαφέρει από χώρα σε χώρα και κυμαίνεται από τουλάχιστον 10 μέρες πριν (π.χ. Λετονία) έως δυο μέρες (π.χ. Γερμανία).

Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι ένα έκτακτο γεγονός, όπως για παράδειγμα μια αντιλαϊκή κυβερνητική απόφαση, η έναρξη μιας ιμπεριαλιστικής επέμβασης, μια απόλυση σε έναν χώρο δουλειάς κ.ά., δεν μπορεί να απαντηθεί άμεσα με μαζική διαμαρτυρία, δίνοντας χρόνο σε κυβέρνηση και εργοδοσία να διαχειριστούν και να ενσωματώσουν τις αντιδράσεις. Αλλά και οι υπόλοιπες διαδηλώσεις αποκτούν σχεδόν «επετειακό» χαρακτήρα, αφού οι διοργανωτές πρέπει να περάσουν πολλούς σκοπέλους μέχρι να εξασφαλίσουν την άδεια των αρχών, που αποφασίζουν για το αν θα γίνει ή όχι μια κινητοποίηση και με ποιους όρους!

Και δεν είναι μόνο αυτό. Κατ' αναλογία όσων σχεδιάζει η κυβέρνηση στην Ελλάδα, τα στοιχεία που ζητούνται από τους διοργανωτές στην πλειοψηφία των κρατών περιλαμβάνουν το μέρος και την ώρα της διαδήλωσης, τη χρονική διάρκεια, τη διαδρομή που θα ακολουθήσει, μια εκτίμηση για το πόσοι θα συμμετάσχουν, αν θα χρησιμοποιηθεί κάποιος «ειδικός εξοπλισμός» (π.χ. μικρόφωνα, μάσκες κ.τ.λ.). Κυρίως όμως καταγράφονται υποχρεωτικά τα στοιχεία του διοργανωτή (διεύθυνση, ταυτότητα, τηλέφωνο) ή του νομικού εκπροσώπου της οργάνωσης που καλεί, προκειμένου να υποστεί και ποινικά τις κυρώσεις, σε περίπτωση ανυπακοής στις απαγορεύσεις και στους περιορισμούς.

* * *

 

Σε όλα τα κράτη - μέλη είναι θεσμοθετημένο το «δικαίωμα» της αστυνομίας να παρεμβαίνει για τη διάλυση μιας διαδήλωσης, μεταξύ άλλων αν δεν πληρούνται οι τυπικοί όροι της προειδοποίησης. Στη Γαλλία και τη Γερμανία, οι αστυνομικές και κρατικές αρχές μπορούν να υποδείξουν αλλαγή χώρου ή και να επιβάλουν περιορισμούς, όπως η απαγόρευση της χρήσης εξοπλισμού για την ομιλία, σημαιών, εμβλημάτων κ.τ.λ. Σε περίπτωση οριστικής απαγόρευσης, στους διοργανωτές αναγνωρίζεται το ...δικαίωμα να καταθέσουν ένσταση μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, όπως προβλέπεται και στο νομοσχέδιο που διέρρευσε η κυβέρνηση της ΝΔ.

Αυστηρότατοι νόμοι υπάρχουν και σε ό,τι αφορά την αστυνόμευση των διαδηλώσεων, ορίζοντας σε πολλές περιπτώσεις την αναλογία διαδηλωτών - αστυνομικών, ενώ επιβάλλεται και η συνεργασία των διοργανωτών με την αστυνομία. Ανάλογες διατάξεις στα κράτη - μέλη νομιμοποιούν τη φωτογράφιση και την ηχογράφηση των διαδηλωτών από τις δυνάμεις καταστολής, απαγορεύουν την ταυτόχρονη διεξαγωγή πολλών διαδηλώσεων και θέτουν περιορισμούς σε ό,τι αφορά τα σημεία συγκέντρωσης και διαμαρτυρίας.

Ενδεικτικά, στη Γερμανία απαγορεύονται διαδηλώσεις έξω από το Κοινοβούλιο. Στη Λιθουανία έξω από δικαστήρια, κυβερνητικά και διοικητικά κτίρια, νοσοκομεία, κτίρια που σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια, την εθνική τράπεζα και άλλα σημεία στρατηγικής σημασίας για τη χώρα. Στην Κροατία, απαγορεύσεις ισχύουν σε μια ακτίνα περιμετρικά του Κοινοβουλίου και με την προϋπόθεση ότι ο αριθμός των διαδηλωτών θα είναι πάνω από ένα όριο. Στο Βέλγιο απαγορεύονται διαδηλώσεις στην περίμετρο της περιοχής του παλατιού και της Βουλής. Στην Πορτογαλία δεν επιτρέπονται σε περίμετρο μικρότερη των 100 μέτρων από διοικητικά κτίρια, ενώ στη Ρουμανία απαγορεύονται διαδηλώσεις σε αεροδρόμια, σιδηροδρομικούς σταθμούς, λιμάνια, νοσοκομεία κ.ά.

* * *

 

Το συμπέρασμα και η πείρα απ' όλα τα παραπάνω είναι ότι το κράτος διαμορφώνει ένα πυκνό πλέγμα απαγορεύσεων και περιορισμών, ώστε η διοργάνωση μιας κινητοποίησης να περνάει όπως η ...καμήλα μέσα από την τρύπα μιας βελόνας, προκειμένου να επιτραπεί. Ακόμα όμως και τότε, η διαδήλωση παραμένει σε αυστηρό κλοιό επιτήρησης και περιορισμών από τις δυνάμεις καταστολής, που όχι μόνο διατηρούν το δικαίωμα να τη διαλύσουν, αλλά και υποχρεώνουν τους διοργανωτές να παίζουν ρόλο «επόπτη» των περιορισμών που συμφωνήθηκαν, προκειμένου αυτή να γίνει.

Οπως σε ολόκληρη την ΕΕ, έτσι και στην Ελλάδα, η ένταση της καταστολής πάει χέρι χέρι με την κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης σε όλα τα μέτωπα. Αυτό εκφράζει το νομοσχέδιο που ετοιμάζει η κυβέρνηση, σε συνέχεια των εμποδίων που θέσπισε και η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ στη συλλογική οργάνωση και δράση, όπως με το νόμο για τις απεργίες, τον χαρακτηρισμό ως ιδιώνυμου αδικήματος για όσους υπερασπίζονται τη λαϊκή κατοικία από πλειστηριασμούς κ.ά. Τέτοιοι περιορισμοί και απαγορεύσεις δεν πρόκειται να γίνουν ανεκτοί από το εργατικό - λαϊκό κίνημα στη χώρα μας. Και πρέπει από τώρα να σταλεί ξεκάθαρο μήνυμα στην κυβέρνηση ότι λογαριάζει χωρίς τον ξενοδόχο.

Κ. Μ.

 

Ριζοσπάστης  Πέμπτη 5 Μάρτη 2020