Η σφαγή των ανθρακωρύχων στο Λάτιμερ της Πενσυλβάνια

Ένα έγκλημα που έγινε σταθμός για την ιστορία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ

Η σφαγή του Λάτιμερ: Η δολοφονία 19 άοπλων απεργών ανθρακωρύχων στα ορυχεία του Κάλβιν Παρντί στο Λάτιμερ, κοντά στο Χάζλετον της Πενσυλβάνια, συνέβη σαν σήμερα πριν από 121 χρόνια (10/9/1897).

Οι ανθρακωρύχοι, κυρίως μετανάστες, πολωνικής, σλοβακικής, λιθουανικής και γερμανικής καταγωγής, πυροβολήθηκαν και σκοτώθηκαν από την εθνοφρουρά και από άνδρες του σερίφη της κομητείας Λαζέρν.

Το ιστορικό πλαίσιο

Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι οικονομίες των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης περνούσαν μεγάλη κρίση.

Ο ευρωπαϊκός αγροτικός πληθυσμός αυξανόταν ταχύτερα από όσο μπορούσε να απορροφήσει ο γεωργικός και ο βιομηχανικός τομέας, που βρισκόταν μάλιστα και σε ύφεση.

Η εκβιομηχάνιση διατάραξε τόσο την αγροτική όσο και τη βιοτεχνική υπαίθρια οικονομία και υπήρξε αυξανόμενος ανταγωνισμός μεταξύ των ντόπιων και των ξένων παραγωγών αγροτικών προϊόντων.

Αυτοί οι παράγοντες οδήγησαν σε αύξηση της ανεργίας με το μεγαλύτερο ποσοστό να εξαναγκάζεται σε μαζική μετανάστευση στις ΗΠΑ, για να επιζήσει.

Στην πλειοψηφία τους οι νέοι μετανάστες, εργάστηκαν στην εξόρυξη άνθρακα, όπου ήταν μεταξύ των πλέον εκμεταλλευόμενων από όλους τους εργαζόμενους στα ορυχεία.¹

 

Τα μέτρα ασφαλείας στα ανθρακωρυχεία ήταν ανύπαρκτα, με αποτέλεσμα τα θανατηφόρα εργατικά δυστυχήματα να αποτελούν καθημερινό φαινόμενο.

Οι ανθρακωρύχοι απαιτώντας καλύτερες συνθήκες οργανώθηκαν στο σωματείο τους την «Ένωση Εργατών Ορυχείων» και κατέβηκαν σε απεργίες.

Έτσι το 1875 και το 1887, χρονιές όπου οργανώθηκαν οι μεγάλες απεργίες στη βορειοανατολική Πενσυλβανία, κυρίως από τους αγγλόφωνους ανθρακωρύχους, η εργοδοσία χρησιμοποίησε τους νέεοεισερχόμενους μετανάστες ως απεργοσπαστικό μηχανισμό.

Αυτό ενέτεινε την εχθρότητα με τους ντόπιους ανθρακωρύχους.²

Τα γεγονότα και η απεργία

Τον Αύγουστο του 1897, ο κλάδος Honey Brook της εταιρείας ορυχείων Lehigh και Wilkes-Barre Coal Company απέλυσε αρκετούς εργαζόμενους, ενώ μείωσε και την αμοιβή των υπολοίπων ανθρακωρύχων αυξάνοντας ταυτόχρονα τα ενοίκια για όσους διέμεναν στις πόλεις της περιοχής.³

Η εταιρεία καθιέρωσε πρακτικές ενίσχυσης της εκμετάλλευσης γεγονός που οδήγησε στις πρώτες αντιδράσεις.

Οι συνομιλίες μεταξύ εργαζομένων και εργοδοσίας δεν απέδωσαν κι έτσι οι 25 από τους 35 οδηγούς μουλαριών (όλοι τους έφηβοι) ξεκίνησαν απεργία, στις 14 Αυγούστου 1897.⁴

 

Μια διαμάχη μεταξύ ενός επιβλέποντος και κάποιων οδηγών οδήγησε σε νέες προστριβές και η απεργία επεκτάθηκε.

Δύο μέρες μετά στην απεργία έπαιρναν μέρος σχεδόν 2.000 εργαζόμενοι.

Αυτό οδήγησε στο να οργανωθούν στην «Ένωση Εργατών Ορυχείων» σχεδόν όλοι οι εργαζόμενοι των ορυχείων.

Στις 18 Αυγούστου σχεδόν όλα τα ορυχεία στην περιοχή είχαν κλείσει εξαιτίας της απεργίας.

Πολλοί μετανάστες ανθρακωρύχοι δεν είχαν ενταχθεί στην Ένωση, εξαιτίας της εθνικιστικής διάκρισης που κυριαρχούσε στις τάξεις των αγγλόφωνων και των αμερικανών ανθρακωρύχων, αλλά και λόγω των κακών σχέσεων μεταξύ συνδικαλιστών και πρώην απεργοσπαστών.⁵

Αλλά η ραγδαία επιδείνωση των συνθηκών εργασίας και το κάλεσμα της «Ένωση Εργατών Ορυχείων» για 15% αύξηση στους μισθούς οδήγησαν ακόμα περισσότερους στο να οργανωθούν στο σωματείο.⁶

Όταν η εργοδοσία δεν αποδέχτηκε το αίτημα, οι εργαζόμενοι απάντησαν με απεργία, η οποία αστραπιαία επεκτάθηκε και στα γειτονικά ανθρακωρυχεία.

Ο Τζον Μίτσελ

Τις κινητοποιήσεις των ανθρακωρύχων συντόνιζε ο ιρλανδός ακτιβιστής Τζον Μίτσελ (1870-1919), μία από τις σημαντικές προσωπικότητες του αμερικανικού συνδικαλιστικού κινήματος.

Ο αρχικός στόχος του Μίτσελ ήταν να αποσπάσει τους σλαβόφωνους και γερμανόφωνους μετανάστες ανθρακωρύχους από την επιρροή της εργοδοσίας και να τους εντάξει ομαλά στο σωματείο, όπου κυριαρχούσαν οι βρετανικής καταγωγής εργάτες.

Το πρώτο κύμα της απεργίας έληξε στις 23 Αυγούστου, αφού η εταιρεία συμφώνησε:

• Να πληρώσει τις υπερωρίες,
• να αυξήσει τον μέσο όρο των μισθών,
• να επιτρέψει στους ανθρακωρύχους να βλέπουν τους δικούς τους γιατρούς όταν τραυματίζονται,
• και να πάψει να πιέζει τους ανθρακωρύχους να ζουν στις εταιρικές κατοικίες.

Μια δεύτερη απεργία ξεκίνησε στις 25 Αυγούστου όταν οι έφηβοι ανθρακωρύχοι της εταιρίας Van Wickle που ήταν στο κοντινό χωριό Colerain ζήτησαν επίσης αυξήσεις στους μισθούς.

Η εταιρία προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τους σλάβους μετανάστες ως απεργοσπάστες, όμως αντέδρασαν και πήραν μέρος κι εκείνοι στην απεργία. Η πολιτική του Μίτσελ άρχισε να αποδίδει καρπούς.

Η απεργία επεκτάθηκε σε άλλα δύο κοντινά ορυχεία και έτσι γρήγορα η εταιρεία αναγκάστηκε να ικανοποιήσει τα αιτήματα των απεργών, οι οποίοι έληξαν την απεργία τους στις 28 Αυγούστου.

Ανθρακωρύχος δέχεται “περίθαλψη” μετά από ατύχημα

Αλλά την 1η Σεπτεμβρη όταν ανακοινώθηκαν τα νέα ποσά των αμοιβών, μονάχα ένας μικρός αριθμός εργαζομένων είδε αυξήσεις.

Οι ιδιοκτήτες των ορυχείων συμφώνησαν να αντιμετωπίζουν πιο δίκαια τους μετανάστες εργάτες, αλλά  αθέτησαν τις άλλες υποσχέσεις τους. Έτσι ξεκίνησαν νέες απεργίες.

Στις 3 Σεπτέμβρη 3.000 ανθρακωρύχοι βάδισαν προς 4 ορυχεία, τα οποία κι έκλεισαν.⁷

Οι μπράβοι και ο ένοπλος ιδιωτικός στρατός των ιδιοκτητών των ορυχείων καθώς κι η Αστυνομία Άνθρακα και Σιδήρου, αποδείχτηκαν πολύ λίγες για να διαλύσουν την απεργία.

Έτσι οι εταιρίες κάλεσαν σε βοήθεια τον Σερίφη της κομητείας Λαζέρν, Τζέϊμς Μάρτιν, που ήταν πρώην εργοδηγός ανθρακωρυχείων.⁸

Διακήρυξη του Sheriff Martin, ημερομηνίας 6 Σεπτεμβρίου 1897, προειδοποίηση κατά της παράνομης συναθροίσεως, «ανατροπή» και παρεμβολή στην ειρηνική λειτουργία ορυχείων

Ο Μάρτιν για να σταματήσει τις διαδηλώσεις και το κλείσιμο περισσότερων ορυχείων δημιούργησε ένα απόσπασμα χωροφυλακής, στρατολογώντας 100 περίπου άγγλους και ιρλανδούς πολίτες.

Μέσα σε πέντε ημέρες, 8.000 έως 10.000 ανθρακωρύχοι απεργούσαν.⁹

Στις 8 Σεπτεμβρίου, οι ιδιοκτήτες ορυχείων ζήτησαν από τον σερίφη της κομητείας Schuylkill να συλλάβει τους χιλιάδες ανθρακωρύχους που είχαν συγκεντρωθεί κοντά στο Pottsville και είχαν αναγκάσει ένα ορυχείο να κλείσει, αλλά ο σερίφης αρνήθηκε.

Το πρωϊνό της 10ης του Σεπτέμβρη, μια ομάδα σλαβογερμανών απεργών πορεύθηκε προς το ορυχείο του Κάλβιν Παρντί, κοντά στην πόλη Λάτιμερ, για να παραστεί στα εγκαίνια του τοπικού παρατήματος της «Ένωσης Ανθρακωρύχων».

Στο δρόμο οι απεργοί βρέθηκαν αντιμέτωποι με τους άνδρες του σερίφη Μάρτιν, ο οποίος τους διέταξε να διαλυθούν.

Οι απεργοί, απτόητοι, συνέχισαν την πορεία προς το ορυχείο. Λίγο μετά το μεσημέρι κι ενώ οι διαδηλωτές πλησίαζαν στο ορυχείο Παρντί, ο σερίφης τους διέταξε ξανά να διαλυθούν.

Ένας βοηθός του σερίφη άρπαξε την αμερικάνικη σημαία από τα χέρια ενός διαδηλωτή, γεγονός που προκάλεσε μικροσυμπλοκή.

Τότε το απόσπασμα της χωροφυλακής του σερίφη άρχισε να πυροβολεί κατά του πλήθους. 19 ανθρακωρύχοι σκοτώθηκαν (κάποιες αναφορές μιλούν για 21) και πάνω από 50 οι τραυματίες.

Η κατάσταση είχε πια ξεφύγει

 

Ένας από τους δολοφονηθέντες απεργούς

Οργισμένοι απεργοί κατευθύνθηκαν στο σπίτι του επιστάτη ενός ορυχείου, το οποίο λεηλάτησαν.

Ο σερίφης Μάρτιν πανικόβλητος ζήτησε επιπλέον τη συνδρομή του Εθνικού Στρατού.

Το βράδυ της 10ης Σεπτεμβρίου, 2.500 άνδρες της 3ης Ταξιαρχίας της Εθνικής Φρουράς της Πενσυλβάνιας, υποστηριζόμενοι από βαρύ πυροβολικό, αναπτύχθηκαν στην περιοχή.¹

Οι τοπικοί ηγέτες των σλαβικών κοινοτήτων πραγματοποίησαν συγκέντρωση στις 11 Σεπτέμβρη για να ηρεμήσουν τους διαδηλωτές και για να συγκεντρώσουν χρήματα  ώστε οι οικογένειες των θυμάτων να ασκήσουν τη δίωξη του Σερίφη Μάρτιν και των χωροφυλάκων του.

Στις 12 Σεπτέμβρη εξαγριωμένοι ανθρακωρύχοι αναζήτησαν στο σπίτι του τον Γκόρνερ Τζόουνς που ήταν ο επιστάτης της εταιρίας Lehigh και Wilkes-Barre Coal Company, το οποίο θεωρούσαν υπεύθυνο για αυτό που είχε συμβεί.

Δεν τα κατάφεραν όμως να το βρουν και ξέσπασαν στο σπίτι του, καταστρέφοντάς το.

Στις 20 Σεπτέμβρη, μια ένοπλη ομάδα σλαβόφωνων γυναικών ανάγκασαν τους 150 περίπου άνδρες και αγόρια να κλείσουν το ορυχείο του Μακαντού, αλλά γρήγορα οπισθοχωρησαν εξαιτίας της άφιξης της Εθνικής Φρουράς.

Η μονάδα πυροβολικού της Φρουράς αποσύρθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου και τα υπόλοιπα στρατεύματα στις 29 Σεπτέμβρη, 45 μέρες μετά τις πρώτες απεργίες.¹¹

 

Η δίκη και η αθώωση των δολοφόνων

Ο Σερίφης Μάρτιν και 73 βοηθοί του συνελήφθησαν και πέρασαν από δίκη.

Στο δικαστήριο οι κατηγορούμενοι ισχυρίστηκαν πως οι διαδηλωτές αρνούνταν να υπακούσουν στις εντολές διάλυσης κι ότι επιτέθηκαν ενάντια στους χωροφύλακες.¹²

 

Ο αυτόπτης μάρτυρας John Pusti κατέθεσε τα εξής:

«Ήμουν με τους απεργούς όταν έγινε το γεγονός. Όταν πλησιάσαμε τον Σερίφη, περπάτησε στη μέση του δρόμου και μας είπε να σταματήσουμε. Μερικοί από τους απεργούς προχώρησαν πιο μπροστά και έπειτα άκουσα δύο βολές από τους βοηθούς.

Κανένας από τους απεργούς δεν ήταν οπλισμένος. Με πυροβόλησε στο δεξί χέρι και καθώς άρχισα να τρέχω πυροβολήθηκα στο δεξί πόδι, με την σφαίρα να μπαίνει από πίσω και να βγαίνει από μπρος».¹³

Περαιτέρω ιατρικά στοιχεία έδειξαν ότι σχεδόν όλοι οι απεργούς είχαν πυροβοληθεί πισώπλατα.

Παρ’ όλα αυτά, ο σερίφης και όλοι οι βοηθοί του αθωώθηκαν.¹⁴

Η Σφαγή του Λάτιμερ, όπως έμεινε στην ιστορία το αιματηρό περιστατικό, υπήρξε σημείο καμπής για το συνδικαλιστικό κίνημα των ανθρακωρύχων στις ΗΠΑ.

Η «Ένωση Εργατών Ορυχείων» γιγαντώθηκε καταγράφοντας περισσότερα από 10.000 νέα μέλη [9] και τα επόμενα χρόνια ήταν σε θέση να επιβάλει τους όρους του στην εργοδοσία. 

Οι μισθοί των ανθρακωρύχων αυξήθηκαν σημαντικά και οι συνθήκες εργασίας βελτιώθηκαν θεαματικά.

Αφίσα για την δίκη των δολοφόνων

Το σταυροδρόμι όπου σημειώθηκε η σφαγή του Λάτιμερ παρέμεινε χωρίς σήμανση για 80 χρόνια. Το 1972, το Ηνωμένο Συμβούλιο Εργασίας της Λαζέρν και των Κομητειών του άνθρακα μαζί με την «Ένωση Εργατών Ορυχείων» έφταιξαν ένα μικρό μνημείο στο χώρο.¹⁵

Σημειώσεις:

[1]. «Liberty, Equality, Power: A History of the American People», 4η έκδοση. [2]. Klein, Philip Shriver and Hoogenboom, Ari: «A History of Pennsylvania». [3]. Blatz Perry: «Democratic Miners: Work and Labor Relations in the Anthracite Coal Industry, 1875–1925». [4]. Στο ίδιο. [5]. Klein, Philip Shriver and Hoogenboom, Ari: «A History of Pennsylvania». [6]. Lewis Ronald: «Welsh Americans: A History of Assimilation in the Coalfields». [7]. Παρόλο που οι απεργοί κατάφεραν να κλείσουν τα ορυχεία, τα ορυχεία παρέμεναν κλειστά μόνο για το διάστημα όπου ήταν εκεί οι απεργιακές φρουρές. Μόλις αυτές αποχωρούσαν, τα ορυχεία άνοιγαν ξανά, από τους απεργοσπάστες που δεν είχαν απομακρυνθεί. [8]. Lewis Ronald: «Welsh Americans: A History of Assimilation in the Coalfields». [9]. Πολλές πηγές αναφέρουν πως οι απεργοί ξεπερνούσαν τις 15.000. [10]. Pennsylvania National Guard: «28th Infantry (Keystone) Division: Mechanized: 125 Years of History». [11]. Στο ίδιο. [12]. Novak Michael: Unmeltable Ethnics: Politics and Culture in American Life». [13]. «Lattimer Shooting Trial» (pdf). New York Times, 15 Φεβρουαρίου 1898. Αναδημοσίευση στις 13 Αυγούστου 2013.
[14]. Lewis Ronald: «Welsh Americans: A History of Assimilation in the Coalfields».
[15]. Foote Kenneth: «Shadowed Ground: America’s Landscapes of Violence and Tragedy»

Ροβεσπιέρος