Ο λοχαγός Κορέλλι και ο ισραηλινός πράκτορας ψάχνουν φορολογικό παράδεισο

 

ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΡΙΛΛΑ  

 

 

«Όποιος ελέγχει τους ιδεολογικούς μηχανισμούς εν τέλει αποκτά και το πλεονέκτημα αυτού που ονομάζεται πολιτική ηγεμονία. Δεν μπορεί η Ευρώπη να έχει πολιτική υπόσταση, να έχει πολιτική αυτοπεποίθηση, αν δεν έχει και πολιτιστική αυτοπεποίθηση, αν δεν έχει υπό τον στοιχειώδη έλεγχό της τους δικούς της ιδεολογικούς μηχανισμούς».

Το παραπάνω χωρίο δεν προέρχεται από  μαρξιστική ανάλυση για τον ρόλο των ιδεολογικών  μηχανισμών χειραγώγησης που αναπτύσσονται σε μια ταξική εκμεταλλευτική κοινωνία προκειμένου να εξασφαλίζει τη νομιμοποίηση και την αναπαραγωγή της. Το αντίθετο. Διατυπώθηκε από έναν ιδεολογικό και πολιτικό σύμμαχο μιας τέτοιας κοινωνίας, τον Ευάγγελο Βενιζέλο από το βήμα της συνόδου για τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο και τον οπτικοακουστικό τομέα που είχε πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη το 2003.


Εν μέσω καπιταλιστικής κρίσης και επέλασης του νεοφιλελεύθερου αγοραίου μοντέλου το οποίο επιχειρεί να καταλάβει και την περιοχή του πολιτισμού και κυρίως της πιο μαζικής εκδήλωσής του, δηλαδή τον κινηματογράφο, δεν χωράνε τέτοιου είδους, φιλοσοφικού χαρακτήρα αναλύσεις. Η σοσιαλδημοκρατία εμφανίζεται πιο … μπρουτάλ, ακόμα και αν εξωτερικά ενδύεται έναν «αριστερό» μανδύα. Αστραψε και βρόντηξε η κυβέρνηση με την απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου να μην δώσει την άδεια για γυρίσματα στο αρχαιολογικό χώρο του Σουνίου για τις ανάγκες τηλεοπτικής μεταφοράς κατασκοπευτικού έργου βασισμένου σε μυθιστόρημα του άλλοτε πράκτορα των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, Τζον Λε Καρέ.

Βέβαια οι λόγοι της άρνησης δεν ήταν ιδεολογικού χαρακτήρα, αλλά αφορούσαν αποκλειστικά την προστασία του μνημείου διατηρώντας ένα στοιχειώδες μέτρο ως προς τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, η  σύντομη περιγραφή του σεναριακού πλαισίου, δηλαδή «ένας Παλαιστίνιος «τρομοκράτης», ένας κατάσκοπος των Ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών και μια Αγγλίδα ηθοποιό διπλή πράκτορας», μάλλον μας αφήνει να καταλάβουμε τι θέλει να πει … ο συγγραφέας. Ανεξάρτητα, όμως, από αυτό η κυβέρνηση καταλήφθηκε από αγανάκτηση όχι επειδή το ΚΑΣ εμποδίζει την τέχνη, αλλά επειδή εμποδίζει την «ανάπτυξη». Μόλις την προηγούμενη ημέρα το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής ανακοίνωνε τη σύσταση του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ) με προίκα 350 εκ. ευρώ προκειμένου οι εταιρείες παραγωγής οπτικοακουστικών προγραμμάτων να «επενδύσουν», εξασφαλίζοντας εξυπακούεται και τις απαιτούμενες φοροαπαλλαγές, δηλαδή το προσδοκώμενο κέρδος, σε κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές. Διότι αν δεν μπορείς ευθέως, με υπογραφές και συμφωνίες, να πουλήσεις αέρα, ήλιο και αρχαία, το κάνεις δια του λογοτεχνικού τρόπου του Πέτρου Τατούλη ο οποίος το 2005 έλεγε ««Τώρα είναι ευκαιρία το ελληνικό φως να φωτίσει το κάδρο σας, οι ελληνικές θάλασσες να αποτελέσουν το σκηνικό σας, τα ελληνικά ορεινά τοπία να γίνουν ο χώρος δράσης της αφήγησής σας, το ελληνικό άστυ να φιλοξενήσει τους χαρακτήρες της πλοκής σας»..!  Δηλαδή, τα όλα μετατρέπεις σε σκηνικό – εμπόρευμα και ο στόχος έχει επιτευχθεί.

Επομένως, μετά, από αυτή την πανηγυρική διαβεβαίωση προς τους μεγιστάνες των οπτικοακουστικών παραγωγών, ότι πουλάμε και ήλιο και μνημεία, ήταν λογικό να κατακεραυνώσουν το ΚΑΣ, το οποίο, αλίμονο, σπέρνει τον πανικό στους ευρωπαίους και αμερικάνους παραγωγούς οι οποίοι δεν θα μας προτιμήσουν. Εξάλλου, μία από τις βασικές ανησυχίες των «επενδυτών» στον κινηματογράφο είναι πως θα προσπεράσουν τα εμπόδια που θέτουν αυτοί οι «μίζεροι» και «αρτηριοσκληρωτικοί» αρχαιολόγοι. Φυσικά, κανένας τέτοιος πανικός δεν κατέλαβε την κυβέρνηση επειδή η εθνική κινηματογραφία πνέει τα λοίσθια, που με κανέναν τρόπο δεν εξασφαλίζεται η κινηματογραφική δημιουργία, που δεν υπάρχουν δίκτυα διανομής ταινιών  και που βέβαια η εθνική κινηματογραφία θα συνεχίσει έτσι να πορεύεται, ούτε βέβαια καμία ιερή οργή  συνεπήρε τους υπουργούς και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑγια το ΚΑΣ όταν το ίδιο έδινε το πράσινο φως ώστε δίπλα στην Ακαδημία Πλάτωνος να ανεγερθεί ένα φαραωνικό εμπορικό κέντρο. Σε αυτή την περίπτωση το ΚΑΣ είναι καλό, άξιο και ανταποκρίνεται στο ρόλο του, δηλαδή στη μετατροπή του πολιτισμού σε αγοραίο διαφημιστικό πασπαρτού και αυλή των επενδυτών.Αλλωστε, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο είναι ένα θεσμικό όργανο εξοπλισμένο με την αρμοδιότητα να γνωμοδοτεί για την προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αλλά κινείται και αποφασίζει εντός συγκεκριμένων πολιτικών και ιδεολογικών πλαισίων και άλλοτε ανταποκρίνεται στην αποστολή του και άλλοτε σύρεται πίσω από τις κεντρικές πολιτικές επιλογές νομιμοποιώντας αυτές.

Βέβαια, η μετατροπή του ελληνικού φυσικού και πολιτιστικού τοπίου σε φορολογικό παράδεισο του οπτικοακουστικού κινηματογραφικού κεφαλαίου και την μετατροπή του εγχώριου ανθρώπινου κινηματογραφικού δυναμικού σε φτηνό εργατικό προσωπικό, δεν είναι σχέδιο που συνέλαβαν οι φωστήρες του ΣΥΡΙΖΑ. Η αποχαλίνωση του οπτικοακουστικού κεφαλαίου εγγράφεται μέσα στη Στρατηγική της Λισαβόνας τον Μάρτιο του 2000 και έκτοτε περιφέρεται ως ιερό δισκοπότηρο παίρνονται συχνά και πιο συγκεκριμένες μορφές, ειδικά από το 2010 και μετά όταν η καπιταλιστική κρίση πρόσφερε και το «νομιμοποιητικό» περιβάλλον προκειμένου οτιδήποτε συνιστά κοινωνικό αγαθό και γεννά αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης σε αυτό να εκπέσει σε εμπόρευμα και μετρήσιμο ταμειακό μέγεθος στα λογιστήρια των πολυεθνικών. 

Τέτοια σχέδια είχε εκπονήσει η Αντζελα Γκερέκου το 2010 ως υφυπουργός Πολιτισμού, αλλά και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου μέσω του προγράμματος προσέλκυσης ξένων παραγωγών στην Ελλάδα. Τώρα, με ποιο τρόπο η μετατροπή του τόπου σε φορολογικό παράδεισο των παραγωγών του Χόλυγουντ συνδέεται με την περίφημη «ανάπτυξη», πολύ περισσότερο δε με την ανάπτυξη της εθνικής κινηματογραφίας, απάντηση που να πείθει δεν δίνεται από πουθενά. Για παράδειγμα οι άνθρωποι του κινηματογράφου στις  χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες μαζί με την επέλαση του παραδείσιου καπιταλισμού είδαν και τον κινηματογράφο τους να αποικιοποιείται κυριολεκτικά από την επέλαση των μεγάλων κινηματογραφικών στούντιο έχουν άλλη άποψη (αναλυτικά στο εξαιρετικό ρεπορτάζ του Γρηγόρη  Τραγγανίδα (toperiodiko.gr).

Στην περίπτωση της Ελλάδας, φαίνεται να συμβαίνει στον τομέα του κινηματογράφου ό,τι συνέβη με άλλα μεγάλα θέματα της χώρας που αφορούν σε δημόσια και κοινωνικά αγαθά. Ο,τι δεν έκαναν οι προηγούμενοι τα  κάνουν οι επόμενοι… οι «αριστεροί» χωρίς να ορρωδούν προ ουδενός. Ούτε κρατώντας τα προσχήματα και να μην επιχειρήσουν ευθεία παρέμβαση στη λειτουργία του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Το έκαναν και αυτό, ώστε στην επόμενη προγραμματισμένη συνεδρίασή του αναμένεται να συνετισθεί και να συμμορφωθεί  προς τας υποδείξεις.