«Όμως εγώ δεν παραδέχτηκα την ήττα…»

ΕΣΣΔ 1991 – «Όμως εγώ δεν παραδέχτηκα την ήττα…»

Γράφει ο Νίκος Μόττας //  Ατέχνως

 

Ήταν 25η Δεκέμβρη, πριν 24 χρόνια, όταν η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο υποστέλλονταν από την κορυφή του Κρεμλίνου. Ήταν εκείνες τις κρύες μέρες του Δεκέμβρη του 1991 όταν το πρώτο εργατικό κράτος στον κόσμο – η ταξική πατρίδα κάθε εργάτη – λύγιζε κάτω από το βάρος της αντεπανάστασης. Ήταν εκείνες τις μέρες που έβγαζε «βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε», πως ο σοσιαλισμός ήταν «το παρατράγουδο στα ωραία (ιμπεριαλιστικά) άσματα» και οι κάθε λογής Φουκουγιάμα διατυμπάνιζαν την οριστική επικράτηση του καπιταλισμού.



Η πατρίδα που έχτισαν οι ηρωϊκοί μπολσεβίκοι, η πατρίδα του Λένιν, του Στάλιν, του Σταχάνοφ, του Ζούκωφ, του Γκαγκάριν, του Σοστακόβιτς, η πατρίδα του σοβιετικού λαού μετατρέπονταν σε λάφυρο της νέας, αστικής Ρωσίας των ολιγαρχών, του Γκορμπατσόφ, του Γιέλτσιν, της οικονομικής μαφίας που αναδύονταν από το βούρκο της περεστρόϊκα. Οι μυλόπετρες της αντεπανάστασης, υποστηριζόμενες από τα γρανάζια του διεθνούς ιμπεριαλισμού, συνέτριβαν τα πάντα- ακόμη και τη βούληση του ίδιου του σοβιετικού λαού που στο δημοψήφισμα της 17ης Μάρτη 1991 είχε αποφανθεί, σε ποσοστό 76%, υπέρ της διατήρησης της ΕΣΣΔ.

«Η σοβιετική κόκκινη σημαία δεν κυματίζει πλέον στους τρούλους του Κρεμλίνου. Η υποστολή της σφράγισε με δραματικό και ταυτόχρονα συμβολικό τρόπο το τέλος της 74χρονης πορείας του πρώτου στον κόσμο σοσιαλιστικού κράτους. Για μια στιγμή οι δείχτες των ρολογιών έμειναν ακίνητοι, σημαδεύοντας την κρίσιμη στιγμή. Οι καρδιές πολλών εκατομμυρίων εργατών σ’ όλο τον κόσμο σταμάτησαν να χτυπούν, αναμετρώντας το μέγεθος των απωλειών».
Ριζοσπάστης, 28 Δεκέμβρη 1991

 Τις τεράστιες κοινωνικές κατακτήσεις της ΕΣΣΔ διαδέχθηκαν οι απατηλές υποσχέσεις για δήθεν περισσότερη δημοκρατία, για οικονομική φιλελευθεροποίηση και νέες τεχνολογίες. Στο βρώμικο παζάρι της αντεπανάστασης οι πολιτικάντηδες τύπου Γκορμπατσόφ και Γιέλτσιν ξεπουλούσαν κοινωνικές και εργατικές κατακτήσεις δεκαετιών με αντάλλαγμα την καπιταλιστική ψευδοκουλτούρα των McDonalds και της διεθνούς των πολυεθνικών. Τα αποτελέσματα της περίφημης «θεραπείας του σοκ», δηλαδή της οικονομικής φιλελευθεροποίησης, που ακολούθησε τη δεκαετία του ’90 η αστική κυβέρνηση Γιέλτσιν άφησαν ανεξίτιλα τα σημάδια τους στο ρωσικό λαό: γιγάντωση κοινωνικών ανισοτήτων, διάλυση εργατικών κατακτήσεων, ακραία φτωχοποίηση, κάθετη πτώση του προσδόκιμου ζωής, αναζωπύρωση εθνικιστικών διεκδικήσεων, ανάδειξη μαφιόζικων ολιγαρχιών σε ρυθμιστές της πολιτικής ζωής της χώρας κλπ. 


«Κι ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει
όμως εγώ δεν παραδέχτηκα την ήττα…»


Σήμερα, 24 χρόνια μετά την επικράτηση της αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ, η ρωσική αστική τάξη και οι σύμμαχοι της ενδεχομένως να είναι βέβαιοι ότι ξεμπέρδεψαν μια και καλή με τον σοσιαλισμό. Μόνο που το φάντασμα της μεγάλης σοσιαλιστικής πατρίδας, έστω και υπό τη μορφή νοσταλγίας, συνεχίζει να πλανάται πάνω απ’ το ρωσικό ουρανό. Το 2013, έρευνα του Πανρωσικού Ερευνητικού Κέντρου Δημόσιας Γνώμης έδειξε ότι 56% των ρώσων λυπούνται για τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Την ίδια χρονιά, άλλη έρευνα του Ινστιτούτου Γκάλοπ  επιβεβαίωνε αυτήν την τάση: 66% των πολιτών της Αρμενίας, 61% του Κυργιστάν, 55% της Ρωσίας και 52% του Τατζικιστάν απάντησαν πως η διάλυση της ΕΣΣΔ ήταν αρνητικό γεγονός. Παρόμοιες έρευνες, όπως για παράδειγμα η δημοσκόπηση του κέντρου Levada το Γενάρη του 2015, αποδεικνύουν ότι ένα υψηλό ποσοστό του ρωσικού λαού αποτιμά θετικά την πολιτική κληρονομιά του Ι. Στάλιν- 52% των ερωτηθέντων απάντησαν πως είχε «αναμφισβήτητα, ή μάλλον, θετικό ρόλο». Όλα αυτά, να σημειωθεί, έπειτα από 20 και πλέον χρόνια ασίγαστης αντικομμουνιστικής, αντισοβιετικής προπαγάνδας από το αστικό καθεστώς της Ρωσίας και των κυβερνήσεων των πρώην σοβιετικών δημοκρατικών. 

Η Ιστορία δεν τελείωσε

Οδηγούμαστε, λοιπόν, στο εξής συμπέρασμα: Εκείνη τη μέρα του Δεκέμβρη του ’91, οι αντεπαναστάτες, οι οπορτουνιστές και οι ιμπεριαλιστές σύμμαχοι τους, μπορεί να κατάφεραν να κατεβάσουν από το Κρεμλίνο την κόκκινη σημαία. Μπορεί να κατάφεραν να βάλουν φρένο στην 74χρονη σοσιαλιστική οικοδόμηση της μεγάλης πατρίδας της εργατικής τάξης. Δεν κατάφεραν όμως, όσα μέσα κι’ αν χρησιμοποίησαν, να κατεβάσουν την σημαία με το σφυροδρέπανο απ’ το νου και την καρδιά των όπου γης κομμουνιστών. Δεν κατάφεραν να διαγράψουν την ιστορία, την Οκτωβριανή Επανάσταση, το Στάλινγκραντ, τις μεγάλες κοινωνικές κατακτήσεις, την εργατική και διεθνιστική αλληλεγγύη, την γιγαντιαία προσφορά του σοσιαλισμού του 20ου αιώνα. Δεν κατάφεραν, όσο κι’ αν επαίρονται για το αντίθετο, να γράψουν το «τέλος της ιστορίας».

Εναπόκειται στους εργατικούς, λαϊκούς αγώνες του παρόντος και του μέλλοντος να αποδείξουν πως το 1991 ήταν ένα προσωρινό πισωγύρισμα και πως η ιστορία θα τραβήξει ξανά μπροστά. Και πως όπως γράφει κι ο Χικμέτ, «θα βγούμε νικητές, κι’ ας είναι οι θυσίες μας βαριές».