Εκατό χρόνια από το θάνατό του
Ο Αμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος Τζον Ριντ συνδέθηκε ολοκληρωτικά με τη ρωσική επανάσταση. Η Σοβιετική Ρωσία έγινε δική του. Πέθανε σ’ αυτήν από τύφο, σαν σήμερα (17 Οκτωβρίου 1920), σε ηλικία 33 χρονών και θάφτηκε δίπλα στα τείχη του Κρεμλίνου. Εκείνος που περιέγραψε τον ενταφιασμό των μαρτύρων της επανάστασης, ως ανταποκριτής από το 1917, στη Ρωσία, όπως ο Τζον Ριντ, άξιζε σίγουρα μια τέτοια τιμή.
Στέλεχος του αμερικανικού εργατικού κινήματος, συγγραφέας και δημοσιογράφος. Γεννήθηκε στο Πόρτλαντ το 1887. Ο πατέρας του ήταν δικαστής. Μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαντ (1910) ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Το 1914 δημοσίευσε το βιβλίο «Το Επαναστατημένο Μεξικό», όπου υποστήριζε τον επαναστατικό αγώνα του μεξικάνικου λαού και καταδίκαζε την ανάμειξη των ΗΠΑ στις εσωτερικές υποθέσεις του Μεξικού. Στην επιφυλλίδα «Πόλεμος στο Κολοράντο» (1914) ο Τζον Ριντ τάχθηκε κατά της τιμωρίας των απεργών ανθρακωρύχων. Ήταν ανταποκριτής στα μέτωπα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1914 – 15). Το 1916 δημοσίευσε το βιβλίο «Ο πόλεμος στην Ανατολική Ευρώπη», όπου αποκάλυψε τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του πολέμου. Ως πολεμικός ανταποκριτής τον Αύγουστο του 1917 πήγε στη Ρωσία και συνδέθηκε με τους μπολσεβίκους. Έζησε από κοντά τα συγκλονιστικά γεγονότα της Οκτωβριανής Επανάστασης και γνωρίστηκε με τον Λένιν, στον οποίο απέδιδε «τη δύναμη να εξηγεί βαθιές ιδέες με απλούς όρους, να αναλύει μια συγκεκριμένη κατάσταση.»
Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ το 1918, συνελήφθη ως “κατάσκοπος” λόγω των αντιπολεμικών άρθρων και σκίτσων του στο “The Masses”. Απελευθερώθηκε με εγγύηση και δημοσίευσε άρθρα για τη ρωσική επανάσταση στο περιοδικό “Τhe Liberator”, ενώ οι συλλήψεις του ίδιου και της γυναίκας του συνεχίζονταν. Την ίδια χρονιά προσχώρησε στην αριστερή πτέρυγα του Σοσιαλιστικού Κόμματος και διεξήγαγε αγώνα κατά των δεξιών οπορτουνιστικών καθοδηγητών, που υποστήριξαν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Με τη συμμετοχή του στη συνδιάσκεψη των αριστερών οργανώσεων της Ν. Υόρκης το Φλεβάρη του 1919, διαμορφώθηκε οργανωτικά η αριστερή πτέρυγα του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Ο Ριντ εκλέχθηκε συντάκτης της νέας εφημερίδας «Κομμουνιστής της Νέας Υόρκης», που άρχισε να εκδίδεται από τον Απρίλη του 1919. Το ίδιο έτος εκλέχθηκε μέλος του Εθνικού Συμβουλίου της Αριστερής Πτέρυγας. Τον Αύγουστο – Σεπτέμβριο του 1919 ήταν ένας από τούς οργανωτές του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος της Αμερικής (το 1921 συγχωνεύθηκε με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Αμερικής).
Ο Ριντ ήταν ομιλητής σε πολλές δημόσιες συγκεντρώσεις και έλεγε στον αμερικάνικο λαό την αλήθεια για την Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία. Η αλήθεια είναι πως πολύ λίγοι ήταν αυτόπτες μάρτυρες της επανάστασης. Αλλά αυτό που έχει μεγαλύτερη αξία είναι ότι ο Τζον Ριντ δεν ήταν ένας αδιάφορος παρατηρητής, αλλά ένας γεμάτος πάθος επαναστάτης, ένας κομμουνιστής, που καταλάβαινε το νόημα των γεγονότων, το νόημα του μεγάλου αγώνα, Αυτό ήταν που του ‘δωσε τη βαθιά εκείνη παρατηρητικότητα, χωρίς την οποία δε θα μπορούσε να γράψει το βιβλίο του «10 μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο» (1919) – ένα έργο για την Οκτωβριανή Επανάσταση, όπου συνενώνονται η καλλιτεχνική αφήγηση με στοιχεία και δημοσιολογικά σχόλια. Το βιβλίο του απέκτησε παγκόσμια φήμη και εκτιμήθηκε πολύ από τον Β. I. Λένιν, ο οποίος του έγραψε και την εισαγωγή.
«Διάβασα με τεράστιο ενδιαφέρον και με αμείωτη προσοχή το βιβλίο του Τζον Ριντ “Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο”, και συνιστώ ολόψυχα να διαβάσουν το έργο αυτό οι εργάτες όλων των χωρών. Θα ήθελα το βιβλίο αυτό να κυκλοφορήσει σε εκατομμύρια αντίτυπα και να μεταφραστεί σε όλες τις γλώσσες, γιατί δίνει μια αληθινή και με εξαιρετική ζωντάνια γραμμένη εξιστόρηση των γεγονότων, τα οποία είναι τόσο βασικά για να κατανοηθεί τι είναι προλεταριακή επανάσταση, τι είναι δικτατορία του προλεταριάτου. Τα ζητήματα αυτά σήμερα συζητιούνται πλατιά, όμως, πριν γίνουν αποδεκτές, είτε πριν απορριφτούν οι ιδέες αυτές, πρέπει να κατανοηθεί όλη η σημασία της απόφασης που θα παρθεί. Χωρίς αμφιβολία, το βιβλίο του Τζον Ριντ θα βοηθήσει να διευκρινιστεί το ζήτημα αυτό, που αποτελεί το βασικό πρόβλημα του παγκόσμιου εργατικού κινήματος. (Λένιν 1919)
Ο Ριντ γράφει μεταξύ άλλων στον πρόλογο του βιβλίου του: «Ό,τι και να σκέφτονται οι άλλοι για τον μπολσεβικισμό, η ρωσική επανάσταση είναι, αναντίρρητα, ένα από τα μεγαλειωδέστερα συμβάντα στην ιστορία της ανθρωπότητας και η άνοδος των μπολσεβίκων στην εξουσία ένα γεγονός με παγκόσμια σημασία. Όπως ακριβώς οι ιστορικοί ψάχνουν να βρουν και τις πιο μικρές λεπτομέρειες για την Κομμούνα του Παρισιού, έτσι θα θελήσουν να μάθουν και για όλα όσα έγιναν στην Πετρούπολη το Νοέμβρη του 1917, για τον ενθουσιασμό που είχε συνεπάρει την εποχή αυτή το λαό, ποιοι ήταν, τι έλεγαν και τι έκαναν οι αρχηγοί του. Αυτά ακριβώς σκεφτόμουνα όταν έγραφα αυτό το βιβλίο. Στην πάλη οι συμπάθειές μου δεν ήταν ουδέτερες. Αφηγούμενος, όμως, την ιστορία εκείνων των μεγάλων ημερών, προσπάθησα να εκθέσω τα γεγονότα με το μάτι του ευσυνείδητου χρονικογράφου, που ενδιαφέρεται ν’ αποδώσει την αλήθεια.» (Τζ. Ρ. Νέα Υόρκη 1 του Γενάρη 1919).
Οι κόκκινοι (reds) 1981
Τελώντας χρέη σκηνοθέτη, παραγωγού και πρωταγωνιστή, ο Γουόρεν Μπίτι ανέλαβε να αφηγηθεί την ιστορία του Τζον Ριντ, στην ταινία «Οι κόκκινοι» (1981). Ο Γουόρεν Μπίτι έκανε το ακατόρθωτο. Στις ψυχροπολεμικές μέρες της διακυβέρνησης του Ρόναλντ Ρέιγκαν, έπεισε το Χόλιγουντ να χρηματοδοτήσει ένα μαρξιστικό (και αξέχαστο) έπος για τον έρωτα και την επανάσταση. Γουόρεν Μπίτι, Νταϊάν Κίτον, Τζακ Νίκολσον, Τζιν Χάκμαν. Όσκαρ σκηνοθεσίας, Β’ γυναικείου ρόλου, φωτογραφίας και εννιά ακόμη υποψηφιότητες για μια από τις πιο μεγαλειώδεις δημιουργίες του μοντέρνου σινεμά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου