Στην ομιλία του ο Φάνης Παρρής, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, στην εκδήλωση εγκαινίων της μόνιμης υπαίθριας έκθεσης στο Νοσοκομείο του ΔΣΕ στον Γράμμο επισήμανε:
«Με σεβασμό και δέος απέναντι στο ανθρώπινο μεγαλείο, με περηφάνια για την Ιστορία του ΚΚΕ, στεκόμαστε σήμερα εδώ κάτω από τους επιβλητικούς βράχους της Σκάλας, όπου λειτούργησε το Νοσοκομείο του ηρωικού Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.
Τιμάμε τους μαχητές και μαχήτριες, τους γιατρούς, τις νοσοκόμες και τραυματιοφορείς, τους κατοίκους της περιοχής που έδωσαν τη μάχη για την περίθαλψη και νοσηλεία των τραυματισμένων μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ - τη μάχη για να νικήσει η ζωή.
Εδώ συντελέστηκε "Το θαύμα και το παράδοξο του Γράμου", όπως γράφει ο Νώντας Σακελλαρίου, αρχίατρος του ΔΣΕ. Το πείσμα, η ατσαλένια θέληση, η προσήλωση στα ιδανικά του αγώνα, το ανεβασμένο ηθικό, οι φροντίδες των γιατρών, των νοσοκόμων έφεραν ως αποτέλεσμα να ξεπερνιούνται τα ανθρώπινα όρια και αντοχές, να αντιμετωπίζονται με επιτυχία βαριά τραύματα και πολλοί να γυρνάνε γρήγορα στις μάχες.
Το μεγάλο Νοσοκομείο του Γράμου λειτούργησε στη φωτιά του αγώνα του ΔΣΕ που γεννήθηκε από την ανάγκη και καθοδηγήθηκε από το ΚΚΕ, ενός αγώνα που αποπνέει μόνο δίκιο και ακατάβλητη ηθική.
Σύντροφοι και συντρόφισσες,
Ο ΔΣΕ στηρίχτηκε στην ΕΛΑΣίτικη πείρα, μα και την ανέβασε σε νέο επίπεδο καθώς πήρε πλέον τον χαρακτήρα της ταξικής σύγκρουσης.
Με το ξεκίνημα της τριπλής φασιστικής κατοχής σε συνθήκες που θέριζαν η πείνα και η τρομοκρατία, το ΚΚΕ υπήρξε η μόνη πολιτική δύναμη που όχι μόνο δεν φοβήθηκε την ένοπλη αντίσταση του λαού μα και την επιδίωξε, την οργάνωσε. Οργάνωσε το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, την ΕΠΟΝ, την ΟΠΛΑ, την Εθνική Αλληλεγγύη. Ο λαός έμαθε να στηρίζεται στη δύναμή του, να παίρνει τις τύχες του στα δικά του χέρια.
Αποτέλεσμα σκληρής πάλης ήταν η απελευθέρωση εκτεταμένων περιοχών, εκεί με την πρωτοβουλία και αυτενέργεια του λαού άνθισαν νέες μορφές οργάνωσης της κοινωνικής ζωής, η Λαϊκή Παιδεία, Λαϊκή Δικαιοσύνη και Αυτοδιοίκηση. Το 1944 ιδρύθηκε και η ΠΕΕΑ, η Κυβέρνηση του Βουνού, και εκλέχτηκε Εθνοσυμβούλιο.
Τον Οκτώβρη 1944 κάτω από την προέλαση του Κόκκινου Στρατού στα Βαλκάνια και από τα συνεχή χτυπήματα του ΕΛΑΣ οι κατακτητές διώχτηκαν από τη χώρα. Το κύρος του ΚΚΕ και των ΕΑΜικών Οργανώσεων ήταν στα ύψη, ο ΕΛΑΣ αποτελούσε μια μεγάλη λαϊκή δύναμη δεκάδων χιλιάδων ανταρτών. Οι πολιτικές και άλλες δυνάμεις που στήριζαν την εξουσία των καπιταλιστών ήταν σε πλήρη ανυποληψία.
Όπως εκτιμά το Κόμμα μας, μέσα από τη συλλογική μελέτη της Ιστορίας του, τότε διαμορφώθηκε επαναστατική κατάσταση, μπορούσε να διεκδικηθεί η εξουσία και να κατακτηθεί υπέρ της εργατικής τάξης και των λαϊκών δυνάμεων. Να γίνει παρελθόν η εξουσία των καπιταλιστών με όποια μορφή και αν εκφραζόταν.
Πηγή αδυναμίας του ΚΚΕ και του εργατικού - λαϊκού κινήματος ήταν ότι παρά τη λαχτάρα για τη σοσιαλιστική προοπτική στην Ελλάδα, αυτό δεν τέθηκε ως άμεσο καθήκον. Η γραμμή της λεγόμενης εθνικής ενότητας έφερε ως αποτέλεσμα την αστική κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου και συμμετοχή ΕΑΜιτών και κομμουνιστών υπουργών. Αυτή η κυβέρνηση λειτούργησε ως σανίδα σωτηρίας για την εξουσία των καπιταλιστών, δίνοντας τη δυνατότητα να αποβιβαστούν στην Ελλάδα καλά εξοπλισμένες βρετανικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και να στραφούν ενάντια στον λαό.
Ακολούθησε ο ηρωικός Δεκέμβρης του 1944, όπου ο ΕΛΑΣ θεωρώντας τις βρετανικές δυνάμεις ως τμήμα του αντιφασιστικού μετώπου δεν τις αντιμετώπισε χτυπώντας τες αποφασιστικά. Το 1945 με την απαράδεκτη Συνθήκη της Βάρκιζας ο ένοπλος λαός - ο ΕΛΑΣ αφοπλίστηκε.
Από την επομένη αποδείχτηκε πως για την απρόσκοπτη απόσπαση της υπεραξίας, για να θησαυρίζουν οι λίγοι και να δυστυχούν οι πολλοί, ο λαός, που είχε μάθει να εμπιστεύεται τη δύναμή του και να αντιμετωπίζει το αφεντικό, τον χαφιέ, τον χωροφύλακα, τον μαυραγορίτη, έπρεπε να τσακιστεί.
"Αυτό το θηρίο που λέγεται λαός" έπρεπε να καταδαμαστεί, γράφει ο γιατρός Στέφανος Χουζούρης, διευθυντής αυτού εδώ του Νοσοκομείου.
Το κράτος των εκμεταλλευτών άρχισε να ανασυγκροτείται, εξόπλισε τους τους πρώην συνεργάτες των ναζί και όλοι μαζί ρίχτηκαν ενάντια στο λαό. Χιλιάδες είναι οι αγωνιστές που διώχθηκαν και φυλακίστηκαν, ανάμεσά τους 65.000 ΕΠΟΝίτες. Δεκάδες χιλιάδες ήταν οι θανατικές καταδίκες και 3.303 οι εκτελεσμένοι στα χρόνια 1946-49.
Κράτος και παρακρατικοί μηχανισμοί δεν δίσταζαν σε κανένα μέτρο βίας. Αλλά και ο λαός δεν μπορούσε να πει σφάξε με αγά μ’ να αγιάσω.
Οι πόλεις γέμιζαν με παράνομους κομμουνιστές και τα βουνά με ομάδες καταδιωκόμενων αγωνιστών, οι ομάδες συνενώνονται σε συγκροτήματα, τα συγκροτήματα σε Αρχηγεία και δίνουν μικρότερες και μεγαλύτερες μάχες. Τον Οκτώβρη 1946 ιδρύθηκε και το Γενικό Αρχηγείο Ανταρτών. Ιδρύθηκε ο ηρωικός Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας.
Το ΚΚΕ ως ένα μάχιμο κόμμα έδωσε τα καλύτερα στελέχη του στον αγώνα του ΔΣΕ. Εδώ σε αυτά τα βουνά λειτουργούσε τότε κλιμάκιο του ΠΓ και της ΚΕ του ΚΚΕ.
Ο ΔΣΕ αναζήτησε και πήρε διεθνιστική βοήθεια από το εργατικό κίνημα, αλλά και από τις χώρες που προσπαθούσαν να οικοδομήσουν σοσιαλισμό. Ήταν βοήθεια κατώτερη της απαιτούμενης, αλλά πολύτιμη και συγκινητική, αφού και αυτές οι χώρες είχαν να αντιμετωπίσουν τις καταστροφές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Πολλοί τραυματίες μεταφέρθηκαν για περίθαλψη στις τότε Λαϊκές Δημοκρατίες (Αλβανία, Βουλγαρία κ.α.). Η διεθνιστική αλληλεγγύη δεν κάνει τον ΔΣΕ ξενοκίνητο, όπως προσπαθούν να παρουσιάσουν διάφοροι αστοί ιστορικοί. Ο ΔΣΕ εμφανίστηκε ακόμα και στα νησιά όπου δεν μπορούσε να έχει καμιά εξωτερική βοήθεια, γεννήθηκε σε κάθε τόπο και είχε στήριξη στον λαό. Η περιορισμένη ανάπτυξή του εξαρτήθηκε από το γεγονός ότι δεν ξεκίνησε έγκαιρα, τολμηρά, αποφασιστικά και κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Η Δυτική Μακεδονία, όπου βρισκόμαστε, υπήρξε από τις πρώτες στον αγώνα, μόνο το ηρωικό Νεστόριο έδωσε 600 αντάρτες στον ΕΛΑΣ και 400 στον ΔΣΕ.
Τον πρώτο καιρό στις ομάδες καταδιωκόμενων υπήρχαν ελάχιστοι πρακτικοί νοσοκόμοι, σταδιακά άρχισαν να εντάσσονται και γιατροί. Αρκετοί άφησαν τη ζεστασιά του σπιτιού τους, τη σιγουριά του ιατρείου τους, τις θέσεις τους στα νοσοκομεία για να υπηρετήσουν τον πληγωμένο μαχητή και μαχήτρια, αλλά και τους κατοίκους των χωριών.
Τον Σεπτέμβρη του 1946 οργανώθηκε το πρώτο αναρρωτήριο στην Καρυά Ολύμπου από τον Βασίλη Δαδαλιάρη, ο ίδιος το 1947 οργάνωσε σχολές νοσοκόμων στα Χάσια και ο γιατρός Γιώργης Νεδέλκος στο Βίτσι.
Στη συνέχεια κατατάχθηκαν στον ΔΣΕ γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων και φοιτητές Ιατρικής - ο αριθμός τους ήταν πολύ πίσω από τις ανάγκες και τα μέσα ελάχιστα. Όπως λέει ο γιατρός Χουζούρης, το φάρμακο σε κάθε περίπτωση στέρησης ήταν η καρτερία του αγωνιστή.
Ξεχωριστές είναι οι περιπτώσεις των γιατρών του αστικού στρατού Παναγιώτη Πετρόπουλου και Δρόσου Σκυλλά: Όταν αιχμαλωτίστηκαν από τον ΔΣΕ τον υπηρέτησαν συνειδητά και αργότερα κατέφυγαν στην πολιτική προσφυγιά.
Ο γιατρός Πέτρος Κόκκαλης αποτελεί περίπτωση που δείχνει τα άλματα που συμβαίνουν όταν τα μυαλά των ανθρώπων φλογίζονται από τα μεγάλα ιδανικά αλλαγής της κοινωνίας. Ήταν ο χειρουργός που βρισκόταν στην κορυφή, με συγγραφικό έργο και διεθνείς διακρίσεις, αυτόν εμπιστεύονταν οι μεγάλοι αστοί και η βασιλική οικογένεια. Άφησε την καλή ζωή και στρατεύτηκε δίπλα στον λαό στις γραμμές του ΕΑΜ, του ΚΚΕ και παρά το προχωρημένο της ηλικίας του εντάχθηκε και στον ΔΣΕ.
Ανάμεσα στις επιρροές που συνέβαλαν στη συνείδησή του ήταν και το σύστημα Υγείας της Σοβιετικής Ένωσης. Τον Μάρτη 1936, μιλώντας σε κύκλο ακαδημαϊκών, με αφορμή το ζήτημα της αιμοδοσίας, πρόβαλε το σοβιετικό σύστημα εθελοντικής αιμοδοσίας με τα ανάλογα ινστιτούτα έρευνας. Σε αντιδιαστολή με την Ελλάδα, που το αίμα ήταν εμπόριο και περιτριγύριζαν τα νοσοκομεία διάφοροι δυστυχισμένοι για να το πουλήσουν για ένα χιλιάρικο.
Μια άμεση σύγκριση δύο κόσμων...
Άλλοι γιατροί πρόσφεραν δίνοντας και τη ζωή τους, όπως ο Δημοσθένης Γρίβας, που πιάστηκε μαζί με τους τραυματίες του και εκτελέστηκε, ο Νίκος Κοκκολιός, που δολοφονήθηκε από έναν λοχαγό του Στρατού και το κεφάλι του εκτέθηκε στην Καλαμπάκα, και ακόμα οι εκτελεσμένοι γιατροί: Κακατσής, Κουβαράς, Κουρδουκλάς και Καράμπαμπας.
Η εξάπλωση του ΔΣΕ σε όλη την ορεινή Ελλάδα ήταν ανάσα για τους κατοίκους των χωριών, έτσι άρχισαν να διαμορφώνονται ελεύθερες ή ελεγχόμενες περιοχές. Εκεί σπίτια και άλλα οικοδομήματα λειτουργούσαν ως θεραπευτήρια, ως λαϊκά ιατρεία, ως σχολεία κ.ά.
Από την άλλη μεριά ο Στρατός και η Χωροφυλακή ξερίζωσαν με τη βία εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες από τα χωριά τους και τους έριξαν σε άθλιους καταυλισμούς στις πόλεις, για να στερήσουν τον ΔΣΕ από εφόδια και εφεδρείες.
Αυτά εδώ τα βουνά ήταν ελεύθερη περιοχή, στην Πέτρα Μούκα και τη Λυκόρραχη ήταν για μεγάλο διάστημα και η έδρα του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ. Η περιοχή των Πρεσπών μαζί με τα χωριά της ήταν επίσης Ελεύθερη Ελλάδα, όλη την τρίχρονη περίοδο 1946-1949, εκεί ήταν και η έδρα της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης (ΠΔΚ).
Συγκροτήθηκαν Λαϊκά Συμβούλια των χωριών και Επαρχιακά Συμβούλια με εκπροσώπους που εκλέγονταν σε Λαϊκές Συνελεύσεις και υπήρχε η δυνατότητα ανάκλησής τους. Στα χωριά αυτά είχαν εκδιωχθεί οι Σταθμοί Χωροφυλακής και ο αστικός στρατός. Την καλλιέργεια της γης έκαναν οι συνεταιρισμοί των χωριών και μεγάλο μέρος της παραγωγής τους, ψάρια, κτηνοτροφικά είδη, δημητριακά, κηπευτικά, φρούτα αξιοποιούνταν για τη διατροφή των Τμημάτων των ΔΣΕ καθώς και για την τροφοδοσία των νοσοκομείων του.
Το 1947 οι βομβαρδισμοί δεν ήταν ακόμα τόσο πυκνοί, έτσι τα νοσοκομεία λειτούργησαν στα χωριά: Στο Μονόπυλο, στο Γιαννοχώρι, στη Σλήμνιτσα, στο Βροντερό, στους Ψαράδες, στο χωριό Τρίγωνο έγινε Λαϊκό Νοσοκομείο με δέκα κρεβάτια.
Το 1947 το νοσοκομείο του Αρχηγείου Δυτικής Μακεδονίας λειτούργησε στη Γράμμουστα και το καλοκαίρι μεταφέρθηκε σε τοποθεσία κοντά στην περιοχή που βρισκόμαστε, ενώ στη θέση Σγούρος δημιουργήθηκε Σταθμός Επίδεσης Τραυμάτων. Το 1947 ο ΔΣΕ αντιμετώπισε με επιτυχία την εαρινή επίθεση του αστικού στρατού παρότι ο τελευταίος είχε την άμεση στήριξη των ΗΠΑ και ποταμούς εφοδίων.
Στο Υγειονομικό του ΔΣΕ όλα λύνονταν εκ των ενόντων, με ό,τι μέσα βρίσκονταν, επιδεσμικό υλικό υπήρχε ελάχιστο. Πολλές φορές γάζες φτιάχνονταν από διάφορα υφάσματα που αποστειρώνονταν.
Σε ολόκληρο τον ΔΣΕ, έτσι και στο Υγειονομικό του γίνονται συσκέψεις και συζητήσεις για να παρθούν αποφάσεις, για να βγαίνουν συμπεράσματα πριν και μετά από κάθε μεγάλη επιχείρηση, "να γίνονται προτάσεις, να μην περιμένουμε τη σύσκεψη και (η) κριτική μετά από κάθε επιχείρηση - (είναι) καθήκον", υπογραμμίζει ο Πέτρος Κόκκαλης σε μια συνέλευση γιατρών.
Με την ένταση των βομβαρδισμών το 1948 τα νοσοκομεία άρχισαν να μεταφέρονται στα δάση σε σημεία απρόσιτα, ώστε να μην μπορεί ο αστικός στρατός να τα εντοπίσει και βομβαρδίσει. Εκεί μπορούσαν να γίνουν μεγάλες εγκαταστάσεις.
Το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ, περιμένοντας τη μεγάλη εκστρατεία του αστικού στρατού το καλοκαίρι του 1948, αποφάσισε την κατασκευή μεγάλου νοσοκομείου για 1.500 τραυματίες. Φτιάχτηκε εδώ με τα υλικά της περιοχής, με πέτρα, άφθονη ξυλεία από το δάσος, άμμο από το ποτάμι, ασβέστη και πολύ εντατική δουλειά των μαχητών και των κατοίκων της περιοχής. Όπως έγραφαν τότε, "όλα εδώ γίνονται με το μυαλό και τα χέρια".
Την οργάνωση της δουλειάς ανέλαβε ο Μιχάλης Σουμελίδης, παλιός εργολάβος και μαχητής του ΔΣΕ.
Και όπως θυμάται ο αρχίατρος Σακελλαρίου: "Δούλεψαν όπως τα μελίσσια και ο καθένας προσπαθούσε να δουλέψει γρηγορότερα και καλύτερα".
Διευθυντής του Νοσοκομείου αρχικά ήταν ο χειρουργός Γιώργης Τζαμαλούκας, "ο πατέρας της αντάρτικης χειρουργικής". Στις αρχές Ιούνη 1948 λίγο πριν αρχίσουν οι μάχες, ο Τζαμαλούκας έφυγε για την πρώτη γραμμή ως επικεφαλής του Κινητού Ορεινού Χειρουργείου και ανέλαβε διευθυντής ο Στέφανος Χουζούρης. Ο ίδιος θυμόταν: "Μπαίνοντας μέσα στον χώρο ...νόμισα ότι έμπαινα σε χαμένη μέσα στα δάση θορυβώδη μεγαλούπολη. Ξεχώρισα παράγκες μεγάλες, που ήταν και οι θάλαμοι των τραυματιών και ανάμεσά τους πανύψηλα πεύκα. Με κύκλωσε πολύς θόρυβος από πολλούς ανθρώπους. Όλοι τους περπατούσαν βιαστικά, μιλούσαν βιαστικά για να προλάβουν να αντεπεξέλθουν στα σοβαρά καθήκοντα που τους ανέθετε ένα πρωτοφανές σε κίνηση, δραστηριότητα και αποδοτικότητα νοσοκομείο...
Το νοσοκομείο είχε πλήρεις υπηρεσίες, ό,τι μπορούσε να έχει ένα νοσοκομείο πόλης. Είχαμε μαγειρεία..., μέσα σε ένα βαθύ ρέμα με πανύψηλες οξιές για να μην προδίδεται η παρουσία τους από τον καπνό, νερό παίρναμε από το ποτάμι, είχαμε άφθονα δοχεία, πιάτα, σαπούνι, κλίβανο για τα ρούχα, κλίβανο αποστείρωσης χειρουργικού υλικού, φαρμακείο, άφθονο επιδεσμικό υλικό που μας το στέλνανε οι σοσιαλιστικές χώρες και φιλανθρωπικές οργανώσεις, τραυματιοφορείς για τη μεταφορά των τραυματιών από το μέτωπο στο νοσοκομείο και από εκεί για την Αλβανία".
Οι θάλαμοι ήταν μεγάλοι με παράθυρα, πάνω στην πέτρινη βάση υψώνονταν ξύλινοι τοίχοι που έκλειναν με ξύλινη στέγη σκεπασμένη με κάποιες λαμαρίνες και κλαδιά ελάτων. Τα στρώματα φτιάχνονταν από τα κλαδιά των ελάτων.
Σε αυτό τον χώρο βρισκόμαστε σήμερα.
Τα απομεινάρια από τα κτίσματά του είναι αυτά που βλέπουμε γύρω μας, τα υπόλοιπα θα τα συναντήσει κανείς γύρω από το μονοπάτι που έχει διαμορφωθεί.
Με την ακούραστη δουλειά της Επιτροπής Μουσείων και Μνημείων της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, της Επιτροπής Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας εντοπίστηκαν συνολικά 33 κτίσματα, στα οποία έγινε ακριβής αποτύπωση και καταγραφή σε τοπογραφικό σχέδιο. Με την πολύπλευρη δουλειά δεκάδων εθελοντών τα κτίσματα καθαρίστηκαν και αναδείχτηκαν, ενώ βρίσκονται και νέα.
Δίπλα στα κτίσματα αναπτύσσεται μια μοναδική έκθεση με φωτογραφίες, άλλα ντοκουμέντα της εποχής που διασώθηκαν στο Αρχείο του Κόμματος, περιγραφές των γιατρών και νοσοκόμων. Αλλά και σύγχρονες ψηφιακές αναπαραστάσεις των κτισμάτων.
Τα όσα συντελέστηκαν εδώ δείχνουν τη μεγάλη προσπάθεια φροντίδας στον τραυματία μαχητή.
Ο γιατρός Χουζούρης γράφει: "Θα πιστέψετε ότι σε νοσοκομείο με 1.200 τραυματίες και δεν είχαμε ψείρα; Όχι με χημικά μέσα, μα με την ακούραστη προσπάθεια του προσωπικού".
Ο ίδιος γιατρός για την τροφή του τραυματία: "Τίποτε δεν τους έλειπε, ούτε η κρέμα τους, ούτε το ρυζόγαλο, ούτε το γάλα ή το πρόβειο γιαούρτι, το κρέας που κάθε μέρα ήταν μαγειρεμένο με ρύζι ή ζυμαρικά. Τους βαριά τους είχαμε σε ξεχωριστό θάλαμο όπου επικρατούσε απόλυτη ησυχία και ήταν πλαισιωμένοι από περισσότερο προσωπικό".
Στις σκληρές αυτές συνθήκες δεν έλειψε και η ψυχαγωγία, όπου συνέβαλε το καλλιτεχνικό συνεργείο του ΔΣΕ, με επικεφαλής τον Αντώνη Γιαννίδη, παλιότερα ηθοποιό του Εθνικού Θεάτρου. Μα και οι ίδιοι οι τραυματίες οργάνωναν πρόχειρους θιάσους, τραγουδούσαν, έλεγαν ποιήματα, όλα απάλυναν τον πόνο, έδιναν κουράγιο και δύναμη.
Συγκλονιστικές είναι οι αναμνήσεις του Στεφάνου Χουζούρη απ’ όταν ακόμα ήταν στα Πιέρια: Είχε έναν τραυματία με διαλυμένες τις σάρκες και στα δύο πόδια, με το σπασμένο κόκαλο της κνήμης να εξέχει σαν ξιφολόγχη και δίπλα άλλος μαχητής με το κλαρίνο να συντροφεύει όλη την ομάδα, δίνοντας κέφι, που συμπλήρωνε και το λίγο τσίπουρο που διέθεταν.
"Η αγάπη θέλει φίλημα κι ο πόλεμος τραγούδι, στην κεφαλή λουλούδι και φλόγα στην καρδιά", λέει ένα αντάρτικο της εποχής, από αυτά που τραγουδούσαν οι σύντροφοί μας ανάμεσα στις μάχες.
Γι' αυτό τον λόγο, συντρόφισσες και σύντροφοι, είναι άθλια τα διάφορα φερέφωνα του ΣΥΡΙΖΑ που μετά τις εκλογές έλεγαν "γιατί τάχα γλεντάει το ΚΚΕ και η ΚΝΕ;". Όχι που θα τα βάφαμε και μαύρα, επειδή δεν στρογγυλοκάθονταν σε υπουργικές θεσούλες τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ.
Όσοι πάλι λένε πως θα έπρεπε να κουμπωθούμε λόγω των φασιστικών μορφωμάτων που μπήκαν στη Βουλή, ένα θυμίζουμε: "Πολεμάμε και τραγουδάμε" ήταν το σύνθημα της ΕΠΟΝ που πολέμησε τον φασισμό - τραγουδάμε και αγωνιζόμαστε και σήμερα.
Από αυτό εδώ το νοσοκομείο πέρασαν σχεδόν 5.000 τραυματίες, περίπου το 40% των μαχητών, στις 70 μέρες της μεγάλης μάχης του Γράμου το καλοκαίρι 1948.
Χειρουργήθηκαν κάθε είδους τραύματα, στις περισσότερες περιπτώσεις με τοπική αναισθησία. Το 35% των τραυματιών ξαναγύρισε στις μάχες μετά την επούλωση των τραυμάτων του, ενώ πολλοί ήταν οι διπλοτραυματίες και τριπλοτραυματίες.
Οι ίδιες οι μάχες αποτελούν μια τιτάνια ηρωική σύγκρουση που είναι αδύνατο εδώ να περιγραφεί. Η αναλογία των δυνάμεων ήταν 1 προς 10 προς όφελος του αστικού στρατού, ενώ η αναλογία σε πολεμοφόδια δεν μπορεί να συγκριθεί καθώς ο αστικός στρατός διέθετε ποταμούς εφοδίων προερχόμενα από τις ΗΠΑ.
Μόνο τα βαριά βλήματα πυροβολικού έπεφταν σε τεράστιες ποσότητες, υπολογίζεται πως έπεσαν 120.000 τέτοια, μαρτυρίες λένε πως ακουγόταν ένας απαίσιος μεταλλικός ήχος καθώς τα βλήματα πολλές φόρες συγκρούονταν και μεταξύ τους στον αέρα από την πυκνότητα πυρός.
Όταν το μέτωπο πλησίαζε στο Νοσοκομείο και ήταν πλέον εύκολοι οι βομβαρδισμοί από την Αεροπορία, πάρθηκαν έκτακτα μέτρα, σκάφτηκαν μεγάλα επιμήκη ορύγματα και σκεπάστηκαν από σειρές κορμών πεύκων, είχαν φαρδιά είσοδο ώστε να μεταφέρουν μέσα γρήγορα με φορεία με τους βαριά τραυματίες. Οι ελαφρύτερα τραυματισμένοι μετακινούνταν κάθε πρωί ψηλά στην πλαγιά κάτω από τον μεγάλο βράχο, εκεί τους φρόντιζαν, εκεί έκαναν τις αλλαγές στα τραύματα.
Ο αστικός στρατός έκανε συνεχείς προσπάθειες να εντοπίσει τις συντεταγμένες του νοσοκομείου ώστε να το βομβαρδίσει. Γι' αυτό ήταν σημαντικό να διατηρείται μυστική η τοποθεσία του.
Όταν χρειάστηκε, το Νοσοκομείο επέκτεινε τις εγκαταστάσεις του και στη θέση Φούσια, όπου χειρουργούσε ο γιατρός Πετρόπουλος, μετά, όταν άρχιζε ο ελιγμός από τον Γράμμο προς το Βίτσι, εκεί μεταφέρθηκε όλο το Νοσοκομείο.
Κατά τη διάρκεια των μεγάλων μαχών ξεχωρίζει η ηρωική προσφορά των γυναικών νοσοκόμων. Οι περισσότερες ντόπιες από τα χωριά της περιοχής. Μερόνυχτα ολόκληρα ξεκινούσαν από τη γραμμή των μαχών και μετέφεραν το φορείο με τον τραυματία 3-4 ώρες νυχτερινό δρομολόγιο από κακοτράχαλα μονοπάτια μέχρι τα αλβανικά σύνορα και μετά επιστροφή πίσω. Ύστερα λίγο φαγητό, ελάχιστη ξεκούραση και ξανά, το ίδιο δρομολόγιο. 70 και πλέον μερόνυχτα.
Στόχος του αστικού στρατού και των Αμερικανών ήταν η κύκλωση και συντριβή του ΔΣΕ στον Γράμμο, δεν το πέτυχαν καθώς οι δυνάμεις του ΔΣΕ μέσα σε μια νύχτα πραγματοποίησαν τον ελιγμό. Από υψώματα της Αλεβίτσας πέρασαν στο Βίτσι.
Το Νοσοκομείο αφού μετέφερε πολλούς τραυματίες από τη Φούσια στην Αλβανία, τάχθηκε στο Μάλι Μάδι, εκεί η μάχη δόθηκε σε γυμνό έδαφος, οι τραυματιοφορείς, οι γιατροί και νοσοκόμοι έπρεπε να τρέχουν μέσα στο λιοπύρι ακάλυπτοι. Ενώ σχεδόν όλος ο πληθυσμός της περιοχής, περίπου 4.000 άνθρωποι, δημιουργούσε πρόσθετα οχυρωματικά έργα.
Δόθηκαν νέες σκληρές μάχες, που εντέλει πέτυχαν το στραπατσάρισμα του αστικού στρατού και ξεκίνησαν αντεπιθέσεις που έστειλαν τα τμήματά του διαλυμένα στην Καστοριά. Οι στρατηγοί του αστικού στρατού μιλούσαν για νέα Μικρασιατική Καταστροφή, οι Αμερικανοί επιτελείς ήταν σκεπτικοί αν έπρεπε να συνεχίσουν τη στήριξή τους. Αυτά τα στοιχεία καταδεικνύουν πως ο ΔΣΕ είχε δυνατότητες που όμως δεν μπορούσαν να γίνουν πράξη καθώς πλέον είχε μεγάλο κενό σε εφεδρείες και πολεμικό υλικό.
Το καλοκαίρι του 1949, ο ΔΣΕ δεν μπόρεσε να κρατήσει τη γραμμή του μετώπου, έτσι μπροστά στον κίνδυνο εξόντωσης των δυνάμεών του υποχώρησε στο έδαφος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Αλβανίας.
Οι χιλιάδες μαχητές και μαχήτριές του, οι γιατροί και νοσοκόμοι του πέρασαν στην πολιτική προσφυγιά με ψηλά το κεφάλι. Βρήκαν φιλοξενία στην ΕΣΣΔ και στις άλλες χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Το σύστημα Υγείας εκείνων των χωρών πρόσφερε ό,τι καλύτερο είχε για την περίθαλψη και αποκατάσταση των τραυματισμένων μαχητών και μαχητριών. Ρίχτηκαν πλέον στη μάχη για την κατάκτηση της γνώσης, της επαγγελματικής και επιστημονικής ειδίκευσης. Χιλιάδες από αυτούς και τα παιδιά τους είναι αδιάψευστοι μάρτυρες της ανωτερότητας του σοσιαλιστικού συστήματος.
Ο δίκαιος αγώνας του ΔΣΕ έχασε από τον συσχετισμό των δυνάμεων. Τέτοιοι μεγάλοι αγώνες, και αν ακόμα δεν νικούν, δείχνουν ότι το καπιταλιστικό σύστημα δεν είναι παντοδύναμο, γι' αυτό σήμερα άλλους τους εμπνέουν και άλλους τους τρομοκρατούν.
Ο αγώνας του ΔΣΕ άφησε ισχυρό αποτύπωμα ταξικής αντίληψης στο λαϊκό κίνημα της χώρας, συνέβαλε στην ίδια τη φυσιογνωμία του Κόμματός μας, δείχνοντας την ανειρήνευτη αντίθεση ανάμεσα σε αυτούς που παράγουν τον πλούτο και σε αυτούς που τον καρπώνονται.
Η προοπτική που χαράσσει το ΚΚΕ με το Πρόγραμμα και την επαναστατική στρατηγική, με τα Συμπεράσματα από την Ιστορία του, αποτελεί στοιχείο προβληματισμού για τη διέξοδο των χιλιάδων νέων που φώναξαν "Οι ζωές μας ή τα κέρδη σας"… Αποτελεί πηγή δύναμης για τον λαό στις κρίσιμες καμπές της Ιστορίας.
Η γεμάτη αυτοθυσία προσφορά των γιατρών, των νοσοκόμων αποτελούν παράδειγμα της επιστήμης που με ανιδιοτέλεια υπηρετεί τον άνθρωπο. Οι μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ με τον ηρωισμό και την αυταπάρνησή τους δείχνουν τη δύναμη που έχει ο ανθρώπινος παράγοντας όταν εμπνέεται και αγωνίζεται για μια ανώτερη υπόθεση - τότε γίνεται δύναμη ακατάβλητη.
Κι αν έπεσε ο Γράμμος, ο λαός θα νικήσει…».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου