Πρόκειται
για μια εικόνα «από το μέλλον», ενδεικτική του τι έχουν να περιμένουν
οι εργαζόμενοι από την «επιστροφή στην κανονικότητα» την οποία
διαφημίζει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι
αντεργατικοί νόμοι της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων, που
διατηρούνται - «κωδικοποιούνται» και ενισχύονται, έχοντας μετατρέψει σε
κόλαση την αγορά εργασίας και απογειώνοντας μεταξύ άλλων την «ευελιξία»
στους χώρους δουλειάς, αποτελούν το «αγκωνάρι» για την ανάκαμψη της
κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων.
Αλλωστε, τα στοιχεία καταγράφουν την ενίσχυση της «ευελιξίας» στην αγορά εργασίας, τόσο σε επιμέρους κλάδους όσο και στο σύνολο της οικονομίας, σε μια εξέλιξη στην οποία συνέβαλε αποφασιστικά και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, σε συνέχεια βέβαια της πολιτικής των προκατόχων της.
Αποκαλυπτικά
είναι τα ευρήματα αναφορικά με την αξιοποίηση από την πλευρά της
εργοδοσίας των αντεργατικών μέτρων της μνημονιακής περιόδου. Οπως
χαρακτηριστικά συμπεραίνεται, «η αύξηση των ροών μισθωτής απασχόλησης ως προς το σύνολο των εργαζομένων παρατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την περίοδο 2010 - 2012, όταν δηλαδή έγιναν οι αλλαγές στην αγορά εργασίας, και αφορά όλες τις σχέσεις εργασίας (πλήρους, μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης) και σχεδόν όλους τους κλάδους της οικονομίας».
Αλλωστε, τα στοιχεία καταγράφουν την ενίσχυση της «ευελιξίας» στην αγορά εργασίας, τόσο σε επιμέρους κλάδους όσο και στο σύνολο της οικονομίας, σε μια εξέλιξη στην οποία συνέβαλε αποφασιστικά και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, σε συνέχεια βέβαια της πολιτικής των προκατόχων της.
Αποκαλυπτικά στοιχεία
Οι
εν λόγω αντεργατικές μεταρρυθμίσεις αφορούν μεταξύ άλλων τη μείωση του
«κόστους» απολύσεων - καταγγελίας συμβάσεων, τις «αλλαγές» στον τρόπο
προσδιορισμού του κατώτατου μισθού, «αλλαγές» στη δομή του συστήματος
συλλογικών διαπραγματεύσεων και βέβαια την προώθηση «ευέλικτων» μορφών
απασχόλησης.
Να σημειωθεί καταρχάς ότι οι «ροές μισθωτής απασχόλησης» αφορούν το άθροισμα των προσλήψεων και των «αποχωρήσεων» ως ποσοστό επί του συνόλου των εργαζομένων. Ο εν λόγω δείκτης αποτυπώνει το βαθμό «ευελιξίας» του εργατικού δυναμικού (είτε πλήρους είτε άλλης μορφής απασχόλησης) και όπως επεξηγεί η έκθεση της ΤτΕ «μια αυξητική τάση των μεικτών ροών ως προς το σύνολο των εργαζομένων είναι ενδεικτική μιας πιο ευέλικτης αγοράς εργασίας».
Σε αυτό το πλαίσιο, τα στοιχεία της ΤτΕ αποκαλύπτουν μεταξύ άλλων:
-- Στο σύνολο της οικονομίας, οι «ροές μισθωτής απασχόλησης» απογειώθηκαν το 2017 στο 150,2% των εργαζομένων - μισθωτών, από 123,7% το 2015.
Για την κατανόηση του «φαινομένου», ως παράδειγμα αναφέρουμε περιπτώσεις όπως η απόλυση ενός εργαζόμενου με παράλληλη πρόσληψη άλλων δύο (με χαμηλότερα μεροκάματα), οι ανανεώσεις τρίμηνων συμβάσεων ενός εργαζόμενου, τις οποίες τα στοιχεία της «Εργάνης» μετρούν ως «αύξηση ροών απασχόλησης», για την ίδια θέση εργασίας κ.ά.
-- Στο σύνολο της οικονομίας όπως και για τους σημαντικότερους, σε όρους απασχόλησης, κλάδους (χονδρικό και λιανικό εμπόριο, μεταποίηση, υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης), οι μεικτές ροές μισθωτής απασχόλησης ως προς το σύνολο των μισθωτών «βαίνουν διαχρονικά αυξανόμενες, υποδηλώνοντας μια σταθερή αύξηση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας», διαπιστώνει η έκθεση της ΤτΕ.
-- Οι θέσεις μερικής - εκ περιτροπής απασχόλησης (στο σύνολο της οικονομίας) αριθμούσαν σε 586.897 το 2017 από 420.298 το 2015, με διόγκωση 39,6% στη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου.
-- Στο σύνολο της οικονομίας η μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση έχει αυξηθεί από 10% του συνόλου των μισθωτών το 2013 σε περισσότερο από 21% το 2018.
-- Η αύξηση των θέσεων εργασίας οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση της χρήσης της μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης. Συγκεκριμένα, η συμβολή της μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης στο σύνολο των νέων θέσεων εργασίας είναι 61% (και η συμβολή της πλήρους απασχόλησης 39%).
-- Με την αποφασιστική συμβολή των «μεταρρυθμίσεων», η απασχόληση, και ειδικότερα η μισθωτή απασχόληση, κατέγραψε σημαντικούς ρυθμούς αύξησης σε όλα τα τρίμηνα από το 2014 μέχρι σήμερα, παρά το γεγονός ότι ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ από το 2014 μέχρι το 2017 ήταν χαμηλός ή και αρνητικός.
-- Οι ετήσιες μεικτές ροές μισθωτής απασχόλησης ως προς το σύνολο των μισθωτών είναι σημαντικές και υπερβαίνουν αισθητά το 100% στους περισσότερους υπό εξέταση κλάδους.
Επίσης,
σύμφωνα με την «ενδιάμεση έκθεση για τη νομισματική πολιτική» της ΤτΕ, η
ενίσχυση της απασχόλησης για την επόμενη περίοδο αναμένεται να
επικεντρωθεί σε «ανταγωνιστικούς» τομείς, όπως ο τουρισμός, το εμπόριο
και η μεταποίηση. Σε κάθε περίπτωση, η ανταγωνιστικότητα των
επιχειρηματικών ομίλων τροφοδοτείται από την ένταση της εκμετάλλευσης
των εργαζομένων.
Μάλιστα, σε επίπεδο κλάδων οικονομικής δραστηριότητας ο δείκτης της
«ευέλικτης» εργασίας απογειώθηκε ως εξής:
Υπηρεσίες καταλύματος εστίασης: 2015: 483,1%. 2017: 530,6%.
Μεταποίηση: 2015: 119,7%. 2017: 129%.
Χονδρικό - λιανικό εμπόριο: 2015: 107,2%. 2017: 124,3%.
Ενημέρωση - επικοινωνία: 2015: 114,6%. 2017: 153,6%.
Μεταφορές - αποθήκευση: 2015: 83%. 2018: 98,1%.
Σύνολο οικονομίας: 2015: 123,7%. 2017: 150,2%.
Σε αυτό το φόντο, η «ευελιξία» στον κλάδο των υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης «σπάει κοντέρ», με το δείκτη με τις «ροές μεικτής απασχόλησης» να φτάνει το 2017 στο 530,6% (!), από 483,1% το 2015.
Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: Τα «ρεκόρ» κερδοφορίας του τουριστικού κεφαλαίου, σε έναν από τους πιο «δυναμικούς» κλάδους της καπιταλιστικής οικονομίας, σπάνε ακριβώς με βάση την ένταση της εκμετάλλευσης και της «ευελιξίας», που αποτελεί βασικό στοιχείο της.
Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνει η Τράπεζα της Ελλάδας, «ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ο κλάδος παρά τη σημαντική αύξηση στη ζήτηση του προϊόντος του και στις εισπράξεις του τα τελευταία χρόνια, επέλεξε να καλύψει τις ανάγκες του με ευέλικτες μορφές απασχόλησης και όχι με εργασία πλήρους απασχόλησης».
Να σημειωθεί ότι την περίοδο 2015 - 2017 οι αφίξεις τουριστών αυξήθηκαν κατά 23% και οι εισπράξεις κατά 11%, φτάνοντας στο αστρονομικό ύψος των 14,6 δισ. ευρώ.
Με βάση τα στοιχεία που έχει επεξεργαστεί η ΤτΕ, η μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση στις υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης αριθμούσε 197.596 εργαζόμενους το 2017, από 131.678 το 2015, δηλαδή με αύξηση 50% στη διάρκεια της περιόδου όπου καταγραφόταν εκτίναξη των κερδών για τους ξενοδοχειακούς ομίλους και τις μεγάλες μονάδες...
Στην
ενδιάμεση έκθεση της ΤτΕ επισημαίνεται: «Η ανάκαμψη, αν και έχει
ξεκινήσει, δεν έχει ακόμη αποκτήσει ισχυρά θεμέλια μέσα από εύρωστους
ρυθμούς ανάπτυξης και αύξησης της απασχόλησης», ενώ στο «διά ταύτα», ως
κεντρικό ζήτημα αναδεικνύεται η διατήρηση και παραπέρα ενίσχυση του
αντεργατικού οπλοστασίου των μνημονίων.
Οπως τονίζεται, «κάθε ρυθμιστική παρέμβαση για την προστασία των εργαζομένων πρέπει να διαφυλάσσει την ευελιξία της αγοράς εργασίας, καθώς και τα οφέλη της επίπονης ευρύτερης μεταρρυθμιστικής προσπάθειας της περιόδου 2010 - 2017».
Σε ό,τι αφορά τον κατώτατο μισθό, σημειώνει ότι η όποια αύξηση «πρέπει να συμβαδίζει με την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, έτσι ώστε να διασφαλίσει τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και της ελληνικής οικονομίας εν γένει». Παράλληλα, ότι «πρέπει να συνοδευτεί από στοχευμένες παρεμβάσεις», όπως λένε, «υπέρ εργαζομένων, επιχειρήσεων και κλάδων που αναμένεται να πληγούν περισσότερο». Σε αυτό το πλέγμα η ΤτΕ εντάσσει τις «στοχευμένες ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους της εργασίας καθώς και πιο αποτελεσματική εποπτεία της αγοράς εργασίας, ώστε να περιοριστούν τα περιθώρια κατάχρησης της ευελιξίας που παρέχει το παρόν ρυθμιστικό πλαίσιο».
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ σπεύδει βέβαια να διαφυλάξει τα «κεκτημένα» αυτά του κεφαλαίου στην περίοδο της καπιταλιστικής κρίσης, όπως δείχνουν ανάμεσα στα άλλα και τα πρόσφατα «αντίμετρα» στον προϋπολογισμό, όπου περιλαμβάνεται η απαλλαγή της εργοδοσίας από τις ασφαλιστικές εισφορές για τους νέους εργαζόμενους, η αύξηση των κονδυλίων για τις «ενεργητικές πολιτικές» απασχόλησης κ.ο.κ.
Την
ίδια ώρα, και ενώ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ διαφημίζει την «επαναφορά
στην ευρωπαϊκή κανονικότητα», τα στοιχεία αποτυπώνουν ότι η ενίσχυση της
απασχόλησης στην Ευρωζώνη στηρίχτηκε στις αντεργατικές αναδιαρθρώσεις
και στα μέτρα που πάρθηκαν από τις κυβερνήσεις, με φόντο και την
εκδήλωση της καπιταλιστικής κρίσης στα προηγούμενα χρόνια.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το 2017, ως μέτρα που συνέβαλαν στην αύξηση της απασχόλησης αναφέρονται συγκεκριμένα αυτά «που αυξάνουν την ευελιξία της αγοράς εργασίας, χαλαρώνοντας τους υπερβολικά αυστηρούς κανόνες προστασίας της απασχόλησης, μειώνοντας π.χ. το ποσό της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης ή καθιστώντας τους μισθούς πιο ευέλικτους».
Επιπλέον, όπως επισημαίνει η ΕΚΤ, «η εμπειρία από τις κρίσεις έχει δείξει ότι οι πιο ευέλικτες οικονομίες είναι περισσότερο ανθεκτικές σε κραδασμούς και τείνουν να ανακάμπτουν ταχύτερα και να επιτυγχάνουν υψηλότερη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Επιπλέον, οι χώρες της ζώνης του ευρώ που εφάρμοσαν μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και εργασίας έχουν σημειώσει ικανοποιητικά αποτελέσματα».
Να σημειωθεί καταρχάς ότι οι «ροές μισθωτής απασχόλησης» αφορούν το άθροισμα των προσλήψεων και των «αποχωρήσεων» ως ποσοστό επί του συνόλου των εργαζομένων. Ο εν λόγω δείκτης αποτυπώνει το βαθμό «ευελιξίας» του εργατικού δυναμικού (είτε πλήρους είτε άλλης μορφής απασχόλησης) και όπως επεξηγεί η έκθεση της ΤτΕ «μια αυξητική τάση των μεικτών ροών ως προς το σύνολο των εργαζομένων είναι ενδεικτική μιας πιο ευέλικτης αγοράς εργασίας».
Σε αυτό το πλαίσιο, τα στοιχεία της ΤτΕ αποκαλύπτουν μεταξύ άλλων:
-- Στο σύνολο της οικονομίας, οι «ροές μισθωτής απασχόλησης» απογειώθηκαν το 2017 στο 150,2% των εργαζομένων - μισθωτών, από 123,7% το 2015.
Για την κατανόηση του «φαινομένου», ως παράδειγμα αναφέρουμε περιπτώσεις όπως η απόλυση ενός εργαζόμενου με παράλληλη πρόσληψη άλλων δύο (με χαμηλότερα μεροκάματα), οι ανανεώσεις τρίμηνων συμβάσεων ενός εργαζόμενου, τις οποίες τα στοιχεία της «Εργάνης» μετρούν ως «αύξηση ροών απασχόλησης», για την ίδια θέση εργασίας κ.ά.
-- Στο σύνολο της οικονομίας όπως και για τους σημαντικότερους, σε όρους απασχόλησης, κλάδους (χονδρικό και λιανικό εμπόριο, μεταποίηση, υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης), οι μεικτές ροές μισθωτής απασχόλησης ως προς το σύνολο των μισθωτών «βαίνουν διαχρονικά αυξανόμενες, υποδηλώνοντας μια σταθερή αύξηση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας», διαπιστώνει η έκθεση της ΤτΕ.
-- Οι θέσεις μερικής - εκ περιτροπής απασχόλησης (στο σύνολο της οικονομίας) αριθμούσαν σε 586.897 το 2017 από 420.298 το 2015, με διόγκωση 39,6% στη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου.
-- Στο σύνολο της οικονομίας η μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση έχει αυξηθεί από 10% του συνόλου των μισθωτών το 2013 σε περισσότερο από 21% το 2018.
-- Η αύξηση των θέσεων εργασίας οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση της χρήσης της μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης. Συγκεκριμένα, η συμβολή της μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης στο σύνολο των νέων θέσεων εργασίας είναι 61% (και η συμβολή της πλήρους απασχόλησης 39%).
-- Με την αποφασιστική συμβολή των «μεταρρυθμίσεων», η απασχόληση, και ειδικότερα η μισθωτή απασχόληση, κατέγραψε σημαντικούς ρυθμούς αύξησης σε όλα τα τρίμηνα από το 2014 μέχρι σήμερα, παρά το γεγονός ότι ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ από το 2014 μέχρι το 2017 ήταν χαμηλός ή και αρνητικός.
-- Οι ετήσιες μεικτές ροές μισθωτής απασχόλησης ως προς το σύνολο των μισθωτών είναι σημαντικές και υπερβαίνουν αισθητά το 100% στους περισσότερους υπό εξέταση κλάδους.
Γενικευμένη η ενίσχυση της «ευελιξίας»...
Μάλιστα, σε επίπεδο κλάδων οικονομικής δραστηριότητας ο δείκτης της
«ευέλικτης» εργασίας απογειώθηκε ως εξής:
Υπηρεσίες καταλύματος εστίασης: 2015: 483,1%. 2017: 530,6%.
Μεταποίηση: 2015: 119,7%. 2017: 129%.
Χονδρικό - λιανικό εμπόριο: 2015: 107,2%. 2017: 124,3%.
Ενημέρωση - επικοινωνία: 2015: 114,6%. 2017: 153,6%.
Μεταφορές - αποθήκευση: 2015: 83%. 2018: 98,1%.
Σύνολο οικονομίας: 2015: 123,7%. 2017: 150,2%.
...απογείωση σε τουρισμό και εστίαση
Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: Τα «ρεκόρ» κερδοφορίας του τουριστικού κεφαλαίου, σε έναν από τους πιο «δυναμικούς» κλάδους της καπιταλιστικής οικονομίας, σπάνε ακριβώς με βάση την ένταση της εκμετάλλευσης και της «ευελιξίας», που αποτελεί βασικό στοιχείο της.
Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνει η Τράπεζα της Ελλάδας, «ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ο κλάδος παρά τη σημαντική αύξηση στη ζήτηση του προϊόντος του και στις εισπράξεις του τα τελευταία χρόνια, επέλεξε να καλύψει τις ανάγκες του με ευέλικτες μορφές απασχόλησης και όχι με εργασία πλήρους απασχόλησης».
Να σημειωθεί ότι την περίοδο 2015 - 2017 οι αφίξεις τουριστών αυξήθηκαν κατά 23% και οι εισπράξεις κατά 11%, φτάνοντας στο αστρονομικό ύψος των 14,6 δισ. ευρώ.
Με βάση τα στοιχεία που έχει επεξεργαστεί η ΤτΕ, η μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση στις υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης αριθμούσε 197.596 εργαζόμενους το 2017, από 131.678 το 2015, δηλαδή με αύξηση 50% στη διάρκεια της περιόδου όπου καταγραφόταν εκτίναξη των κερδών για τους ξενοδοχειακούς ομίλους και τις μεγάλες μονάδες...
«Διαφυλάσσουν τα οφέλη» του κεφαλαίου
Οπως τονίζεται, «κάθε ρυθμιστική παρέμβαση για την προστασία των εργαζομένων πρέπει να διαφυλάσσει την ευελιξία της αγοράς εργασίας, καθώς και τα οφέλη της επίπονης ευρύτερης μεταρρυθμιστικής προσπάθειας της περιόδου 2010 - 2017».
Σε ό,τι αφορά τον κατώτατο μισθό, σημειώνει ότι η όποια αύξηση «πρέπει να συμβαδίζει με την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, έτσι ώστε να διασφαλίσει τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και της ελληνικής οικονομίας εν γένει». Παράλληλα, ότι «πρέπει να συνοδευτεί από στοχευμένες παρεμβάσεις», όπως λένε, «υπέρ εργαζομένων, επιχειρήσεων και κλάδων που αναμένεται να πληγούν περισσότερο». Σε αυτό το πλέγμα η ΤτΕ εντάσσει τις «στοχευμένες ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους της εργασίας καθώς και πιο αποτελεσματική εποπτεία της αγοράς εργασίας, ώστε να περιοριστούν τα περιθώρια κατάχρησης της ευελιξίας που παρέχει το παρόν ρυθμιστικό πλαίσιο».
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ σπεύδει βέβαια να διαφυλάξει τα «κεκτημένα» αυτά του κεφαλαίου στην περίοδο της καπιταλιστικής κρίσης, όπως δείχνουν ανάμεσα στα άλλα και τα πρόσφατα «αντίμετρα» στον προϋπολογισμό, όπου περιλαμβάνεται η απαλλαγή της εργοδοσίας από τις ασφαλιστικές εισφορές για τους νέους εργαζόμενους, η αύξηση των κονδυλίων για τις «ενεργητικές πολιτικές» απασχόλησης κ.ο.κ.
Το ευρωπαϊκό «κεκτημένο»...
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το 2017, ως μέτρα που συνέβαλαν στην αύξηση της απασχόλησης αναφέρονται συγκεκριμένα αυτά «που αυξάνουν την ευελιξία της αγοράς εργασίας, χαλαρώνοντας τους υπερβολικά αυστηρούς κανόνες προστασίας της απασχόλησης, μειώνοντας π.χ. το ποσό της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης ή καθιστώντας τους μισθούς πιο ευέλικτους».
Επιπλέον, όπως επισημαίνει η ΕΚΤ, «η εμπειρία από τις κρίσεις έχει δείξει ότι οι πιο ευέλικτες οικονομίες είναι περισσότερο ανθεκτικές σε κραδασμούς και τείνουν να ανακάμπτουν ταχύτερα και να επιτυγχάνουν υψηλότερη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Επιπλέον, οι χώρες της ζώνης του ευρώ που εφάρμοσαν μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και εργασίας έχουν σημειώσει ικανοποιητικά αποτελέσματα».
Α. Σ.
Ριζοσπάστης Παρασκευή 28 Δεκέμβρη 2018
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου