1946: Εκτελούνται, οι Θ. Σαπρανίδης και Γ. Καλέμης

Θ. Σαπρανίδης

Οι Θ. Σαπρανίδης και Γ. Καλέμης εκτελούνται,16/7/1946, στη Θεσσαλονίκη, καταδικασμένοι σε θάνατο. Τα δεδομένα, με τα οποία στοιχειοθετήθηκε η κατηγορία στο έκτακτο στρατοδικείο, ήταν η ανεύρεση σε χωράφι που ανήκε σε θείο του ενός κατηγορούμενου τεσσάρων όπλων και τετρακοσίων σφαιρών, καθώς και ότι «ήσαν πρώην ελασίται» ενώ ακόμη «υπήρχον πολλαί ενδείξεις ότι ούτοι ετέλουν εις επαφήν» με «συμμορία», αν και στη γύρω περιοχή δεν είχε συμβεί καμιά σύγκρουση ή επεισόδιο από τη μέρα των εκλογών της 3ης Μάρτη.

Πρόκειται για τις πρώτες εκτελέσεις με το Γ’ Ψήφισμα «περί εκτάκτων μέτρων ασφαλείας».

 

Οι δίκες της Θεσσαλονίκης, όπως και παντού στην Ελλάδα στα Εκτακτα Στρατοδικεία, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της γενικευμένης ταξικής σύγκρουσης στη δεκαετία του 1940.

 

Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, το νεοσυσταθέν αστικό κράτος, ενίσχυσε όλους τους μηχανισμούς του, με στόχο να τσακίσει το ΕΑΜικό κίνημα και ειδικά τους κομμουνιστές, την πρωτοπορία, σε πόλεις και χωριά. Ολοι οι μηχανισμοί του κράτους και του αστικού παρακράτους επιστρατεύτηκαν.

Από τις αρχές του 1945 μέχρι τη γενίκευση του ένοπλου αγώνα του ΔΣΕ το φθινόπωρο του 1946 η «Λευκή Τρομοκρατία» επιβλήθηκε με αιματηρή βία (δολοφονίες, ξυλοδαρμούς, βασανιστήρια, βιασμούς, εμπρησμούς, κ.τ.λ.). Τα όργανα του επίσημου κράτους και οι παρακρατικές και παραστρατιωτικές οργανώσεις και συμμορίες δρουν από κοινού. Παράλληλα, ανέλαβε δράση και η αστική Δικαιοσύνη, με συλλήψεις, εκτοπίσεις και δίκες ενάντια σε αγωνιστές.

Γ. Καλέμης 

Σε όλο αυτό το διάστημα, το αστικό κράτος θωρακίζεται νομικά ενάντια στο κίνημα, με μέτρα και νομοθετήματα μονόπλευρης καταστολής. Αποκορύφωμα αποτελεί η υιοθέτηση του Γ΄ Ψηφίσματος, τον Ιούνη του 1946, με βάση το οποίο ιδρύθηκαν τα Εκτακτα Στρατοδικεία. Το Γ΄ Ψήφισμα, το οποίο συμπληρώθηκε με διάφορα νομοθετήματα στη συνέχεια, έστειλε στο απόσπασμα και τα κάτεργα χιλιάδες αγωνιστές. Η νομοθετική δράση του αστικού κράτους κλιμακώθηκε περισσότερο με τον Αναγκαστικό Νόμο 509, που ψηφίστηκε τον Δεκέμβρη του 1947 και έθεσε εκτός νόμου το ΚΚΕ και το ΕΑΜ.

Οσο προχωρούσε η ένοπλη σύγκρουση, η καταστολή στη Θεσσαλονίκη υπήρξε ασύλληπτη, ειδικά το καλοκαίρι του 1947. Από τον Μάη μέχρι τον Ιούλη έγιναν πάνω από 3.000 συλλήψεις, εκατοντάδες από αυτούς πέρασαν από δίκες μέχρι τις αρχές του 1948 και πάνω από 100 άτομα εκτελέστηκαν τότε μέχρι τον Δεκέμβρη του 1947, ενώ περισσότεροι από 800 εκτοπίστηκαν στα ξερονήσια, κυρίως στον Αη-Στράτη. Στη Θεσσαλονίκη, οι δίκες στο Εκτακτο Στρατοδικείο έφτασαν στο απόγειό τους το 1948, ενώ το 1949 οι ομαδικές δίκες λιγόστεψαν, αφού η παράνομη οργάνωση είχε αδυνατίσει. Το Γ΄ Ψήφισμα κηρύχτηκε σε ύπνωση το Ιούνη του 1950, αλλά οι διώξεις συνεχίστηκαν με βάση άλλους νόμους.

Χιλιάδες ηρωικές φυσιογνωμίες

Στο Εκτακτο Στρατοδικείο της Θεσσαλονίκης δικάστηκαν χιλιάδες μέλη και φίλοι του ΚΚΕ, μαχητές του ΔΣΕ, μέλη του ΕΑΜ, συνδικαλιστές του εργατικού κινήματος, αλλά και απλοί άνθρωποι, γιατί δεν καταδίκασαν τον αγώνα ή εκφράστηκαν με συμπάθεια. Καταδικάστηκαν σε θάνατο μέχρι και ανήλικοι μαθητές. Πάνω από 400 αγωνιστές εκτελέστηκαν πίσω από το Επταπύργιο, χιλιάδες καταδικάστηκαν σε πολύχρονες ή ολιγόχρονες φυλακίσεις και εκτοπίσεις.

Στη Θεσσαλονίκη, οι πρώτοι νεκροί που στήθηκαν μπροστά στο απόσπασμα ήταν δυο παλιοί ΕΛΑΣίτες, αγρότες από το Περιστέρι Κιλκίς, ο Γιώργης Καλέμης και ο Θεοχάρης Σαπρανίδης. Δικάστηκαν στις 12 Ιούλη του 1946 και εκτελέστηκαν στις 16 Ιούλη στο Γεντί Κουλέ.

Ακολούθησαν οι μεγάλες ομαδικές δίκες από τις οποίες ενδεικτικά αναφέρουμε, του Σωματείου Αρτεργατών (19 Ιούλη 1946), της «Λαϊκής Φωνής» και του ΕΑΜικού Τύπου (Σεπτέμβρης 1946 - Οκτώβρης 1947), των «Στρατολόγων» (Γενάρης - Αύγουστος 1947), της στενής αυτοάμυνας και άλλες δίκες της ΟΠΛΑ (28 Αυγούστου - 13 Σεπτέμβρη 1947), της μαζικής λαϊκής αυτοάμυνας (25 Νοέμβρη - 11 Δεκέμβρη 1947), 170 μαχητών από τα Πιέρια (24 Μάη - 10 Ιούνη 1948) των «αεροπειρατών» (20 Οκτώβρη 1948), η δίκη της ΕΠΟΝ (14 - 29 Γενάρη 1949), ανταρτών της Χαλκιδικής (Φλεβάρης 1951).

Μέσα από τις δίκες αναδείχτηκαν στη Θεσσαλονίκη, όπως και παντού στην Ελλάδα, ηρωικές φυσιογνωμίες του ΚΚΕ, που πλήθυναν με τη θυσία τους τη στρατιά των ηρώων του Κόμματος.

Δίπλα στα στελέχη της ΚΕ του ΚΚΕ που εκτελέστηκαν, όπως ο Αρίστος Βασιλειάδης και ο Κώστας Φαρμάκης, στάθηκαν δεκάδες μέλη και στελέχη του Κόμματος με θάρρος και αυτοθυσία, αψηφώντας το εκτελεστικό απόσπασμα, όπως ο Γραμμένος Στίνης, ο ΑκίνδυνοςΑλβανός, η Κούλα Ελευθεριάδου, ο Σταύρος Δημητράκος, η Νίτσα Θεοχαρίδου, ο Μήτσος Λεβογιάννης, ο Ρήγας Παραθυράς, ο Νίκος Νικηφορίδης και τόσοι άλλοι. Ανθρωποι του λαού, εργάτες, αγρότες, επιστήμονες, φοιτητές αλλά και μαθητές όπως η δεκαπεντάχρονη μαθήτρια Ευπραξία Νικολαΐδου.

Πολιτικές δολοφονίες στην Θεσσαλονίκη

Αναρτήθηκε από Γκαγκάριν