«Κοιτώντας τη βαναυσότητα στα μάτια - Οι πολεμικές συγκρούσεις στην πρώτη γραμμή». Η φρίκη του πολέμου μέσα σε μια εικόνα, ή σε ένα πλάνο. Μπορεί να χωρέσει ο ανθρώπινος πόνος, η απαξία της ανθρώπινης ζωής, η βαρβαρότητα και η εξαχρείωση; Και τι ακολουθεί έναν πόλεμο; Ο ξεριζωμός, η πείνα, νέοι διωγμοί.
Η συζήτηση με τη συμμετοχή φωτορεπόρτερ και πολεμικών ανταποκριτών που έχουν βρεθεί στην πρώτη γραμμή του μετώπου, συγκέντρωσε το ενδιαφέρον των επισκεπτών του Φεστιβάλ, που από νωρίς γέμισαν τον χώρο της Διεθνούπολης. Ανάμεσά τους και μέλη της Ενωσης Εργαζομένων Μπαγκλαντές.
Η κεντρική ομιλία έγινε από τον Γιώργο Ελταχήρ, μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του «Ριζοσπάστη», ενώ ο Νίκος Γαρδίκης, στέλεχος του ΚΚΕ, ναύτης στο Α/Τ «Θεμιστοκλής» κατά τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας συγκίνησε και απέσπασε χειροκροτήματα. Οι πολεμικοί ανταποκριτές Αρης Μεσσήνης, φωτογράφος, Δημήτρης Μιχαλάκης, φωτορεπόρτερ, Γιώργος Μουτάφης, φωτορεπόρτερ και δημιουργός του ντοκιμαντέρ «The Other Half» μετέφεραν το απάνθρωπο «κλίμα» του πολέμου και την προπαγάνδα πίσω από αυτόν.
Η φωτιά του πολέμου απειλεί να «καταπιεί» κι άλλους λαούς
Και στις δύο μεγάλες συγκρούσεις, σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, το κουβάρι των αντιθέσεων μεγαλώνει, η φωτιά του πολέμου απειλεί να φουντώσει, να συνδεθεί με άλλα μέτωπα, να καταπιεί κι άλλες χώρες και λαούς, σημείωσε ο Γ. Ελταχήρ, και αυτό «δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε αν σε κάποια φάση υπάρξει ένας προσωρινός και αβέβαιος συμβιβασμός».
Σχεδόν καθημερινά προστίθενται νέες εξελίξεις κλιμάκωσης, τις οποίες επισημαίνουν το Κόμμα μας, ο «Ριζοσπάστης» και το πόρταλ 902, «αναδεικνύοντας την ανάγκη να δυναμώσει η πάλη ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, ενάντια στις κυβερνήσεις και τα κόμματα του κεφαλαίου που ρίχνουν τον λαό και τη χώρα μας μέσα σε αυτό το καμίνι».
«Επικίνδυνες εξελίξεις που μπορούν να οδηγήσουν σε γενίκευση του πολέμου στην Ουκρανία απλώνονται σε μια σειρά χώρες της περιοχής», σε Μολδαβία και Γεωργία, Βαλκάνια, Καύκασο, Κεντρική Ασία.
Κι ενώ οι λαοί - συνέχισε - βιώνουν τη βαναυσότητα του πολέμου ή αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο μεγάλης πολεμικής κλιμάκωσης, οι καπιταλιστές βλέπουν έναν αδυσώπητο αγώνα για τη διασφάλιση των κερδών τους και των γεωπολιτικών πατημάτων, για την αποδυνάμωση των ανταγωνιστών τους.
Αλλωστε, υπογράμμισε, οι πολεμικές συγκρούσεις και οι εστίες έντασης από τον Ινδο-Ειρηνικό ως την Αφρική, συνδέονται άρρητα με την εντεινόμενη αναμέτρηση για την πρωτοκαθεδρία στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα» και τα «στρατόπεδά» τους, με τη διαπάλη για πρόσβαση και έλεγχο πηγών και δρόμων ενέργειας, νευραλγικών εμπορικών δρόμων, για προώθηση ή παρεμπόδιση μεγάλων ανταγωνιστικών επενδυτικών σχεδίων».
Διέξοδος για «λιμνάζοντα κεφάλαια»
Ταυτόχρονα, ο ίδιος ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος αποτελεί διέξοδο για τα «λιμνάζοντα», υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια, που δεν διασφαλίζουν πλέον ικανοποιητική κερδοφορία, ούτε με την «περιβόητη πράσινη μετάβαση» επισήμανε ο Γ. Ελταχήρ.
«Το μακελειό των λαών, η κρεατομηχανή του πολέμου που αλέθει ανθρώπινες ζωές, λειτουργεί ευεργετικά για κέρδη των καπιταλιστών», τόσο με την τεράστια αύξηση των στρατιωτικών δαπανών, την επένδυση κεφαλαίων στην πολεμική βιομηχανία, όσο και με τις μπίζνες που ανοίγονται για τους καπιταλιστικούς ομίλους με την ανοικοδόμηση.
Ανέφερε στοιχεία του Ινστιτούτου SIPRI για νέο ρεκόρ στις στρατιωτικές δαπάνες το 2023 στα 2,44 τρισ. δολάρια, από 2,24 τρισ. το 2022. Η μεταπολεμική ανοικοδόμηση στη Λωρίδα της Γάζας θα ανερχόταν σε 50 δισ. δολάρια και η ανασυγκρότηση της ουκρανικής οικονομίας τα επόμενα δέκα χρόνια θα απαιτούσε επενδύσεις 500 δισ. δολαρίων.
Αναφέρθηκε στην έκθεση Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ «με κεντρικό ζήτημα την αύξηση των επενδύσεων στην πολεμική βιομηχανία» ύψους 500 δισ. ευρώ, για να καλύψει η ΕΕ το χαμένο έδαφος στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Τους στόχους αυτούς τους κεφαλαίου θα τους πληρώσουν διπλά οι λαοί της Ευρώπης».
Ιδιαίτερα στάθηκε στην προπαγάνδα, τα fake news και την προσπάθεια χειραγώγησης του λαού για την πολεμική προπαρασκευή και την ιμπεριαλιστική εμπλοκή της χώρας μας και των άλλων χωρών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, προκειμένου να εξασφαλιστεί ανοχή στις θυσίες της πολεμικής οικονομίας και μιας γενίκευσης του πολέμου.
Ο λαός κατευθύνει το «σκόπευτρο»
«Τους ιμπεριαλιστικούς, τους άδικους πολέμους, τους σχεδιάζουν και τους διοικούν οι ιμπεριαλιστές με τα πολιτικά και στρατιωτικά επιτελεία τους. Αυτοί όμως που πληρώνουν, αυτοί που κατασκευάζουν και "γεμίζουν" τα όπλα, αυτοί που στοχεύουν, πυροβολούν, τραυματίζονται και πεθαίνουν είναι οι λαοί (...) Ο λαός μπορεί να σταματήσει έναν άδικο πόλεμο. Μπορεί και να ανακατευθύνει το σκόπευτρο. Τελικά ο λαός, οι επίστρατοι, το ένστολο προσωπικό, είναι αυτοί που έχουν τον τελευταίο λόγο αν το αποφασίσουν».
Οπως την άνοιξη του 1999... Κατά τη διάρκεια του ιμπεριαλιστικού πολέμου ΝΑΤΟ - ΕΕ στη Γιουγκοσλαβία.
Με αυτά τα λόγια ο Ν. Γαρδίκης καλωσόρισε τους παρευρισκομένους και τους αφηγήθηκε όσα συγκλονιστικά συνέβησαν στο Αντιτορπιλικό «Θεμιστοκλής», όταν οι διαμαρτυρίες των στρατευμένων, οι οικογένειες του πληρώματος κι ο λαός έγιναν «μια γροθιά».
Τότε που ναύτες και μόνιμοι του πληρώματος του «Θεμιστοκλής» αρνήθηκαν να πυροβολήσουν τον λαό της Γιουγκοσλαβίας.
Την επιστολή του ναύτη Ν. Γαρδίκη, με την οποία αρνήθηκε να υπηρετήσει τη «ΝΑΤΟική σημαία» στη Γιουγκοσλαβία, ακολούθησαν συζητήσεις και μαζική άρνηση του πληρώματος, «τσουνάμι» επιστολών διαμαρτυρίας και συμπαράστασης φαντάρων: «Γυρίστε μας πίσω. Δεν υπηρετούμε το ΝΑΤΟ».
Το «Θεμιστοκλής» γίνεται σύμβολο της άρνησης εμπλοκής στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Ναύτες, σμηνίτες, στρατιώτες από όλη την Ελλάδα στέλνουν δημόσιες, επώνυμες, ανώνυμες, ομαδικές επιστολές: ΕΞΩ Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ - ΚΑΜΙΑ ΕΜΠΛΟΚΗ - ΚΑΝΕΝΑΣ ΦΑΝΤΑΡΟΣ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ.
«Οι αντιδράσεις συνεχίστηκαν στα νερά της Αδριατικής και στο Μπάρι της Ιταλίας, μέχρι που τελείωσε ο πόλεμος. Ούτε μία σφαίρα δεν βγήκε από τις κάννες των όπλων του πλοίου. Ο ελληνικός λαός είχε γίνει μια γροθιά απέναντι στην κυβέρνηση και τους μακελάρηδες των Βαλκανίων».
«Το Αντιτορπιλικό Θεμιστοκλής έπλεε βουβό, απείθαρχο, άπραγο και κυρίως με παγωμένα πυροβόλα κι εκτοξευτήρες πυραύλων», «αναξιόπιστο» στα μάτια του Αμερικανού ναυάρχου...
Χωριά διαλυμένα, εξαθλίωση των λαών
Ο Δ. Μιχαλάκης, 20 χρόνια φωτορεπόρτερ, που έχει επισκεφτεί πολλές πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, και εμπόλεμες περιοχές, μετέφερε την εμπειρία από τον πόλεμο σε Συρία και Ουκρανία.
«Στη Συρία φτάσαμε το 2011, μπήκαμε "νύχτα" και είδαμε χωριά διαλυμένα. Θυμάμαι ήμασταν στο χωριό Μπάμπαλ Χάουα, κοντά στα σύνορα με την Τουρκία και οι ντόπιοι μας έλεγαν: Βλέπαμε αυτό που συμβαίνει στην Τυνησία και την Αίγυπτο, με τη λεγόμενη Αραβική Ανοιξη, και μετά από έναν χρόνο το χωριό μας ήταν διαλυμένο και δεν είχε μείνει ούτε ο μισός πληθυσμός του... Στο Χαλέπι είδαμε αυτό που λέμε ότι ο πόλεμος είναι "ξενόφερτος", συναντήσαμε Τούρκους, κομάντο των Βρετανών, Γάλλους...»
«Το 2022 πήγαμε στην Ουκρανία, είδα τι θα πει εξαθλίωση των λαών εν καιρώ πολέμου. Επαιτεία, φτώχεια σε υπερθετικό βαθμό».
«Προς τα έξω βγαίνει αυτό που συμφέρει»
Ο Αρης Μεσσήνης στάθηκε στο κομμάτι της προπαγάνδας, στον ρόλο των ΜΜΕ στην παραπλάνηση της κοινής γνώμης.
«Είμαστε φωτορεπόρτερ που ρισκάρουμε τη ζωή μας στην πρώτη γραμμή, αλλά δεν έχουμε απόλυτο έλεγχο στο τι θα βγει προς τα έξω για να ενημερωθεί ο κόσμος. Δίνουμε ένα μεγάλο υλικό, αλλά το κάθε Μέσο επιλέγει και παρουσιάζει την εικόνα μας με τον τρόπο που το συμφέρει και όποιο κομμάτι το συμφέρει».
Ασχολείται με το πολεμικό ρεπορτάζ 15 χρόνια, ξεκινώντας από τη Λιβύη, κυρίως καλύπτει την πρώτη γραμμή και «όποτε συμφέρει να υπάρχει πρόσβαση, τότε υπάρχει, όποτε δεν συμφέρει, μας αποκλείεται».
Για παράδειγμα στην Ουκρανία στην αρχή του πολέμου που είχαν φτάσει οι Ρώσοι στα προάστια του Κιέβου και είχαν καταλάβει την Μπούτσα και το Ιρπίν, «μπήκα στο διάστημα που ήταν οι Ρώσοι εκεί. Οταν όμως έφυγαν οι Ρώσοι, για τέσσερις μέρες, δεν μας επιτράπηκε, σε εκατοντάδες φωτορεπόρτερ από όλο τον κόσμο να μπούμε στην Μπούτσα και στο Ιρπίν, με το πρόσχημα της ασφάλειάς μας. Οπότε το μυαλό κάνει διάφορες σκέψεις...» σχετικά με το πώς «στήνεται» η προπαγάνδα.
Αντίστοιχα, αναφέρθηκε στο θέμα του πρσφυγικού και πώς χρησιμοποιείται από τις κυβερνήσεις ανάλογα με τις ανάγκες για εργατικό δυναμικό, ενώ τα ΜΜΕ συσκοτίζουν συστηματικά τις αιτίες που γεννούν τους πρόσφυγες.
«Βλέπουμε τον άνθρωπο στη χειρότερή του μορφή»
«Είμαστε οι άνθρωποι που σας δίνουμε τις εικόνες. Βλέπουμε τον άνθρωπο στη χειρότερή του μορφή, στον πόλεμο μπορείς να δεις έναν άνθρωπο να μεταμορφώνεται σε κτήνος». Σε αυτά τα λόγια ο Γ. Μουτάφης συμπύκνωσε τη δουλειά του εδώ και 15 χρόνια σε χώρες που υπάρχουν συγκρούσεις, Συρία, Λιβύη, Τυνησία, Αίγυπτο, Ναγκόρνο Καραμπάχ, Ουκρανία, Γάζα...
«Το έγκλημα που συμβαίνει στη Λωρίδα της Γάζας, συμβαίνει δεκαετίες πίσω», τόνισε παραθέτοντας την εμπειρία του φωτογραφίζοντας τα πολλά ψυχιατρεία που υπάρχουν εκεί αναλογικά με τον πληθυσμό.
«Οι άνθρωποι ζούσαν σε τρομερή υλική αποστέρηση εδώ και πολλά χρόνια», είπε και ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «άνθρωποι έσπαγαν με βαριοπούλες τα τσιμέντα από βομβαρδισμένα κτίρια για να ξαναφτιάξουν τσιμέντο, ή ίσιωναν τα σίδερα για να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους...».
«Αυτό το ταξίδι με έκανε να ασχοληθώ και με τα αποτελέσματα του πολέμου. Υπάρχουν χώρες που διαχρονικά και ιστορικά "παράγουν" πολέμους και χώρες που "παράγουν" πρόσφυγες. Οι εικόνες μας είναι: Ενας πνιγμένος, ένας σκοτωμένος, μια μάνα με ένα παιδί να περνάει μέσα σε μια βάρκα».
«Ποιος πληρώνει το τίμημα ενός πολέμου; Οχι ο λαός όλος, το πληρώνει ο φτωχός λαός, αυτοί που δεν μπορούν να φύγουν και αυτοί που μένουν πίσω», τόνισε.
Αναφέρθηκε στη δουλειά του φωτορεπόρτερ για μεγάλους ομίλους ΜΜΕ της Ευρώπης επισημαίνοντας πως «τον πόλεμο τον καλύπτουμε από τη μια μεριά, δίνουμε πληροφορία σε ένα μεγάλο κοινό της Ευρώπης, αλλά με τον τρόπο που θέλει ο εργοδότης».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου